Η Ελλάδα μόλις βγήκε από την 1η φάση της κωρονοπανδημίας με ελάχιστες απώλειες στον τομέα της δημόσιας υγείας και τεράστιες προκλήσεις σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Ως ελάχιστος κυματοθραύστης στο επερχόμενο τσουνάμι είναι 40 δισ. ευρώ, που όμως δεν είναι «ζεστά».
Το κυβερνητικό αφήγημα είναι αισιόδοξο και η λογική λέει ότι με λίγη υπομονή τα δισ. θα αρχίσουν να ρέουν με συγκροτημένο τρόπο από την Άνοιξη του’21. Τί κάνουμε στο μεσοδιάστημα; «Ο καθένας έχει τη δική του ατομική ευθύνη» μας λένε. Ορθά. Ο «Καπιταλισμός» μας λένε, λιγότερο ορθά. «Οι επιχειρηματίες να ρισκάρουν», κανένα σχόλιο γιατί δεν μας λέει τίποτα για την κοινωνία του 25%, το κόμμα των νεόπτωχων και των ανέργων που και να θέλουν δεν μπορούν να πάρουν ρίσκο γιατί δεν έχουν τίποτα να ρισκάρουν.
Ο στόχος του FORUM 2020.gr από την ίδρυσή του και μετά ήταν και είναι να βοηθά με όλες του τις δυνάμεις, κυρίως με στρατηγικά σημειώματα (strategy papers), αλλά και σημειώματα παραγωγής πολιτικής (position papers), με κάθε τρόπο τη Χώρα, την Κυβέρνησή της, τους θεσμικούς εκπροσώπους της Πολιτείας και της Κοινωνίας, αλλά και τους απλούς εργαζόμενους όπως και τον επιχειρηματικό κόσμο, για να ξεφύγουμε όλοι μαζί (ουτοπικά) από τον αυτοκτονικό μονόδρομο της ύφεσης, και να μπούμε με μικρά -αλλά σταθερά- βήματα στη λεωφόρο της «πολυπόθητης ανάπτυξης».
Το ερώτημα που διαχρονικά μας βασάνιζε με τους συνεργάτες μου κατά καιρούς ήταν και είναι αν μπορούμε να σχεδιάσουμε το δικό μας οδικό χάρτη, για το πώς μπορεί να υλοποιηθεί ένα «Ελληνικό Σχέδιο Βιοκεντρικής Ανάπτυξης», κάτι που σήμερα φαντάζει ακατόρθωτο. Μετά μάλιστα την Α΄φάση της κρίσης του COVID-19 μοιάζει ανθρωπίνως αδύνατον.
Εμείς λοιπόν συγκροτήσαμε μια ομάδα δράσης πριν από 11 χρόνια για το 2020. Σήμερα, η προφητική πρωτοβουλία μας είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.
Με το forum2020.gr από την πρώτη περίοδο της κρίσης (2010-2015) προσπαθούμε να βοηθήσουμε την εκάστοτε Κυβέρνηση -ανεξαρτήτως κομματικής προέλευσης και σύνθεσης- γιατί πιστεύουμε πως η ενίσχυση των ανθρώπων και των μηχανισμών λήψεως αποφάσεων (decision makers) της Xώρας, θα είχε ένα σχεδιαστικό «εργαλείο» ΤΤ 2 GB (think tank to government institutions and businesses), που θα βοηθούσε και θα επέφερε καλύτερα και πιο ουσιαστικά αποτελέσματα για όλους.
Δυστυχώς, τα πράγματα δεν λειτούργησαν στο βαθμό που θα θέλαμε, παρά μόνο αποσπασματικά. Και πάλι ανάλογα με τη διάθεση (ναι!) -όσο και αν ακούγεται περίεργο- τη συναισθηματική/ψυχολογική διάθεση του εκάστοτε κυβερνητικού συνομιλητή μας) και όχι την προσωπική πολιτική βούληση του ιδίου ή τη συλλογική κατεύθυνση της Κυβερνήσεως…
Κάναμε λοιπόν ένα αφελές λάθος επί 11 ολόκληρα χρόνια. Πιστεύαμε πως λύσεις ορθολογικές, κοστολογημένες και με το «κλειδί στο χέρι» (turn-key solutions) θα ήταν τουλάχιστον αποδεκτές. Προς έκπληξή μας ούτε αποδεκτές ήταν, ούτε βέβαια υλοποιήθηκαν ποτέ!
Γιατί; Οι Προμηθείς ενοχλούν. Γιατί ο παραλογισμός πρέπει να κυριαρχεί. Ο ευτελισμός προηγείται της πλήρους υποταγής και η υποταγή της εθνικής μετάλλαξης.
Σας δίνω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: πέντε χρόνια πριν σε μια δημόσια εκδήλωσή μας ενώπιον 300 εκ των κορυφαίων επιχειρηματιών της Ελλάδας με τίτλο “IDEAS FIGHT DEBATE” τη συμβολική 25ηΜαΐου 2015, στο Athens Hilton, διά στόματος μάλιστα της κυρίας Ντόρας Μπακογιάννη, του Pr. Grodheast (πρ. Στέλεχος της Τράπεζας της Αγγλίας), του μεγαλύτερου επενδυτή funds, του Γιώργου Κατρούγκαλου, του Γιώργου (σημερινού Διοικητή της νεοσύστατης OPTIMA BANC. (Μέχρι την έλευση του κορωνοϊού αποφεύγαμε συστηματικά της δημόσιες εκδηλώσεις, αφού στόχος μας δεν ήταν η «επικοινωνία για την επικοινωνία», ούτε η προσέλκυση δημοσιότητας, αλλά η ουσία των θεμάτων).
Η τακτική μας εδώ και 100 ημέρες άλλαξε. Γιατί; Δεσμευτήκαμε ότι πλέον οι εισηγήσεις και οι μελέτες μας δεν θα πηγαίνουν πλέον από τα χέρια μας στα χέρια των Υπουργών και των συμβούλων τους, για να θάβονται στην πορεία στα συρτάρια της γραφειοκρατίας, αλλά θα απευθυνόμαστε αδιαμεσολάβητα στην κοινωνία. ΤΤ to S (Think Tank to Society). Σε αυτό μας βοηθάει το internet και η τεχνολογία- ώστε να μην υπάρχουν πια άλλοθι του τύπου: «δεν το ήξερα», «γιατί δεν μας τα λέγατε νωρίτερα;». Όλοι είναι ανοιχτοί (open data), όλα καταγράφονται και αναρτώνται προς κοινή χρήση (cvea tive commons).
Αν πάρουμε ως υπόδειγμα (case study) την τελευταία περίοδο μεγάλης κρίσης, το πρώτο επτάμηνο του 2015, θα διδαχθούμε πολλά. Τότε γνωρίζαμε όλοι πως έρχονται capital controls.
Ουδείς εθορυβήθη… Ούτε καν οι 300 καλεσμένοι μας όταν τους λέγαμε πως το 2015, ειδικά το δεύτερο μισό του έτους, δεν θα είναι μια «εύκολη χρονιά». Εμείς προβλέπαμε και εκείνοι εθελοτυφλούσαν. Μετά την υπογραφή της Νέας Συμφωνίας με τους Δανειστές (Θεσμούς), θα υπάρξει στους πολίτες μας ένα μικρό –όχι μεγαλύτερο του 10ημέρου κύμα ευφορίας (όχι εφορίας με «φ» -αυτή συνήθως έρχεται μετά- που, σε συνδυασμό με την παραδοσιακή ραστώνη του καλοκαιριού, θα οδηγούσε σε πιο ήσυχα νερά της «νέας κανονικότητας» τη Χώρα και την Κυβέρνησή της, μέχρι τουλάχιστον τον Σεπτέμβριο.
Όμως, εκεί το κλίμα άρχισε να αλλάζει άρδην. Ο τότε Πρωθυπουργός κ. Τσίπρας, νόμιζε πως βρήκε τη χρυσή ευκαιρία -ή μπορεί να φοβήθηκε πως θα δινόταν σε τρίτους η ευκαιρία να ψαλιδίσουν την επανακτηθείσα δύναμή του- και έθεσε εαυτόν αντιμέτωπο -εν πολλοίς εικονικό μέτωπο- (όχι αντιπολιτευτικό, αφού τότε γίνονταν ανακατατάξεις αμφισβήτησης του Αντώνη Σαμαρά, που τον υπονόμευαν εσωκομματικά για να τον φθείρουν, αφού πλέον δεν ήταν ανεκτός από το Βερολίνο. Το μέτωπο αυτό εικάζανε οι επιτελάρχες του ΣΥΡΙΖΑ πως θα συνίστατο από αναταραχή διαρκείας, που μπορούσε να αντιμετωπιστεί είτε το εφάρμοζε μια αναγκαία για το «εθνικό καλό» συναινετική στρατηγική «φυγή προς τα εμπρός» και πλήρη αλλαγή πλεύσης της μέχρι τότε «αντιευρωπαϊκής» της κυβερνητικής πολιτικής και της Βαρουφάκεας εμπνεύσεως δραχμολατρείας ή με εκ νέου προσφυγή στις κάλπες για επανανομιμοποίηση των όποιων αποφάσεων εκαλούντο να πάρουν.
Έτσι και έγινε. Η ιστορία είναι γνωστή: αντί να στρωθούν να δουλέψουν, οι άπειροι στα τερτίπια της εξουσίας νεόκοποι κυβερνώντες, κάλυψαν το τεράστιο κενό που δημιούργησαν οι αυταπάτες τους με μια νέα εκλογική και εν πολλοίς -αχρείαστη- νίκη (3η κατά σειρά) σε 9 μήνες, οδηγώντας τη ΝΔ σε τεχνητή εσωστρέφεια και αδικαιολόγητη αμφισβήτηση, του Αρχηγού της ΝΔ Βαγγέλη Μεϊμαράκη, που ενώ την είχε παραλάβει στο «δημοσκοπικό χαμηλό» του 14,5% και διπλασίασε τα ποσοστά της, αμφισβητήθηκε όχι από έναν, αλλά από 3 δελφίνους. .
Το τι έγινε μετά είναι ακόμη πιο «γνωστό». Τότε γράφαμε:
«Εδώ και κάποιο καιρό, οι πολίτες αναρωτιούνται, απογοητευμένοι για άλλη μια φορά, οι ανιδιοτελείς Αριστεροί γιατί τους διέψευσε η «Πρώτη φορά Αριστερά» και οι Δεξιοί γιατί έχασαν τις εκλογές που ως ποδοσφαιρικοί οπαδοί «θέλουν πάντα να κερδίζουν».
Γιατί προχώρησαν σε αναδιάταξη; (Γράφαμε τότε και μπορείτε απλά να αλλάζετε πρότυπα και ονόματα για να δείτε πως θα εξελιχθούν και τώρα τα πράγματα…)
Οι απαντήσεις εδράζονται σε τρεις άξονες:
Άξονας 1ος: Κυβερνητικός/κοινοβουλευτικός: θα έπρεπε να περάσουν από τη Βουλή οι εφαρμοστικοί νόμοι της Νέας Συμφωνίας –και όσοι και αν ψηφιστούν «λάθρα» στα θερινά τμήματα, δεν θα είναι αρκετοί. Οι αναταράξεις στην Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ με την υπάρχουσα σύνθεση θα είναι μεγάλες και οι επιπτώσεις στη συνοχή του κόμματος ακόμη μεγαλύτερες. Μην απορήσετε αν δείτε τον Αλέξη Τσίπρα να προχωράει σε «διαγραφές» ή τους διαφωνούντες να τον προλάβουν με αποχωρήσεις.
Άξονας 2ος:Νέα φοροκαταιγίδα: Μέχρι σήμερα –μέσα στο 2015- οι πολίτες που έχουν σχεδόν εξαντλήσει τη φοροδοτική τους ικανότητα, δεν έχουν κληθεί να πληρώσουν νέους φόρους, παρά μόνο όσοι χρωστάνε στο Δημόσιο και τις Τράπεζες πιέζονται «διακριτικά» να εξοφλήσουν τις οφειλές τους. Η πίεση θα διογκωθεί.
Άξονας 3ος: Οραματικός Προγραμματισμός: Ποιός μπορεί να οραματιστεί τεχνοκρατικά την Ελλάδα του 2020 και να μας διαφωτίσει για τα συγκριτικά αναπτυξιακά πλεονεκτήματα που διαθέτει η οικονομία μας;
Τον αναζητήσαμε και τον βρήκαμε! Με σχέδιο κοστολογημένο και ρεαλιστικό. Επειδή οι καιροί είναι κρίσιμοι και στους κρίσιμους καιρούς απαιτούνται πιο ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες και αποτελεσματικές πολιτικές προτάσεις από αυτές των αποτυχημένων Μνημονίων. Ο χρόνος δεν είναι απλά λιγοστός, αλλά έχει προ πολλού εξαντληθεί. Μαζί και η υπομονή της κοινωνίας -και πολύ περισσότερο της δυναμικής κοινωνίας- των μαχόμενων πολιτών, των νέων επιστημόνων (όσων δεν απορρόφησε το brain-drain στο εξωτερικό), των νέων -και των όχι τόσο νέων- επιχειρηματιών, και βέβαια των ελεύθερων επαγγελματιών, που εξαφανίζονται κατά εκατοντάδες καθημερινά, ενώ όλοι οι κυβερνώντες κόπτονται πως αποτελούν την «ραχοκοκαλιά» της ελληνικής οικονομικής μηχανής…
Τί χρειαζόμαστε τώρα; Αυτό που αναγράφεται προφητικά ως motto του FORUM2020.GR από την προηγούμενη δεκαετία (2009),πριν μπούμε στην κρίση: «Σκεπτόμενοι διανοούμενοι -(ακαδημαϊκοί – ερευνητές – μελετητές), που ενεργούν, να ενώνουν τις δυνάμεις τους με ανθρώπους της δράσης, που έχουν μάθει να σκέπτονται».
Ο ρόλος μας ως FORUM2020.GR είναι να φέρνουμε κοντά αυτούς τους δύο κόσμους, χρησιμοποιώντας ως συνδετικούς κρίκους απλές ιδέες. Ιδέες εφαρμόσιμες και ρεαλιστικές, που μπορούν να παράξουν αποτελέσματα, κυρίως να αλλάξουν -έστω και οριακά- το στρεβλό (μη) παραγωγικό μας οικονομικοκοινωνικοπολιτικό μοντέλο.
Δεν φωνάξαμε τυχαία να μας δώσει τα φώτα της και να αποδείξει τις βέλτιστες πρακτικές μια από τις μεγαλύτερες και πιο αξιόπιστες εταιρίες συμβούλων στον κόσμο. Η McKinsey μας παρουσίασε τη μελέτη της για την Ελλάδα του 2020.
Η δουλειά που κάνει η McKinsey είναι η πιο συστηματική, τεκμηριωμένη και κοστολογημένη μελέτη, που έχει γίνει στην Ελλάδα για την ανάπτυξη την τελευταία 20ετία.
Δυστυχώς, όπως όλα τα καλά σε αυτή τη Χώρα μέχρι τώρα, «έτυχε από τους ιθύνοντες μερικής προσοχής».
Γιατί; Μα γιατί η εφαρμογή της απαιτούσε να σπάσουν κάποιες αυτονόητες «δουλειές».
Η πρόσφατη επικαιροποίησή της την κάνει ακόμη πιο θελκτική προς αξιοποιίηση. Δεν χρειάζεται να αναζητούμε άλλο το θεωρητικό υπόβαθρο, ούτε το πρακτικό μοντέλο για το περιβόητο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ.
Το Ελληνικό Σχέδιο υπάρχει διασπασμένο στα προγράμματα των κομμάτων εξουσίας και όχι μόνο και το έχει επανασυνθέσει η McKinsey. Ας μην το αναζητούμε μάταια σαν το Holly Grail. Το Άγιο Δισκοπότηρο είναι εδώ! Το έχουν στα χέρια τους όλα τα Υπουργεία, τα Επιμελητήρια όπως και οι εκπρόσωποι των παραγωγικών φορέων της χώρας ΣΕΒ, ΣΕΤΕ, ΕΒΕΑ, κ.α.
Αυτό που μας λείπει περισσότερο από οτιδήποτε άλλο είναι η πολιτική βούληση να εφαρμοστεί. Και όταν μιλάμε για πολιτική βούληση, δεν την εννοούμε με τη στενή έννοια της έλλειψης σθένους των φοβικών απέναντι στο «πολιτικό κόστος» της πλειοψηφίας των πολιτικών/κυβερνητικών στελεχών. Αλλά, την «DNAική δυσανεξία» προς τις όποιες αλλαγές, όλων των εμπλεκομένων στην παραγωγική διαδικασία. Ποιοί είναι αυτοί; Είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες υγιείς (;) συμπολίτες μας που συνθέτουν τον παραγωγικό ιστό και πρέπει «απλά» να ξεπεράσουν τη θεώρηση του κόσμου μέσα από το στενό -βραχυπρόθεσμο πάντα- προσωπικό και ατομικό τους συμφέρον και να αντιληφθούν πως μόνο μέσα από μια νέα επιχειρηματική συλλογικότητα να μπορέσουμε επιτέλους να προχωρήσουμε μπροστά.
Το πρόβλημα της βελτιωμένης οικονομίας μας είναι τόσο μεγάλο, που δεν μπορεί ένας μόνος του επιχειρηματίας, όσο μεγάλος και ευφυής και αν είναι, να το αντιμετωπίσει μόνος του. Ούτε καν ένας ολόκληρος κλάδος αρκεί να φέρει μόνος του την ανάπτυξη. Ο τουρισμός είναι η ατμομηχανή μας, αλλά χωρίς να φέρει ο ίδιος ευθύνη, η μονοδιάστατη μετατροπή του ελληνικού μοντέλου σε «one service economy» επιφυλάσσει για τη Χώρα την τύχη μιας ευάλωτης λατινοαμερικάνικης “banana republic”..
Θα μας ρωτήσετε εύλογα: «Μα καλά, η μελέτη της McKinsey είναι για εσάς αναπτυξιακό Ευαγγέλιο;». Όχι βέβαια! Το ίδιο θα σας απαντούσε και η ίδια ομάδα των ανθρώπων που τη συνέταξαν.
Αλλά τουλάχιστον είναι μια αρχή, ένα blueprint για να συζητάμε επί μιας συγκεκριμένης βάσης. Για να βάλουμε κάτω και να συγκρίνουμε μήλα με μήλα. Να πάψουμε να επιχειρηματολογούμε περί διαγραμμάτων (άραγε το κάνουμε ποτέ τεκμηριωμένα;) με βάση στοιχεία (data) και αριθμούς να αντιπαρατίθενται οι επιθυμίες/φαντασιώσεις μας με εικονικές πραγματικότητες. Όλα όσα έχουμε πλάσει ως ουτοπικά σημεία αναφοράς των επιθυμιών και όχι των σχεδίων μας.
Γι’ αυτό στο τέλος αναπόφευκτα διαφωνούμε. Διχαζόμαστε. Γιατί συζητάμε ασύντακτα αόριστα και κατά συνέπεια ανερμάτιστα τι μας διδάσκει η ιστορία αλλά και η κοινή λογική. όποιος διχάζεται αποδυναμώνεται. Γι’ αυτό φροντίζουν και οι «προστάτες» μας να είμαστε «πολυφωνικοί». Να διαφωνούμε για τον «αέρα», όπως άστοχα είπε πρόσφατα και ένας κυβερνητικός υπουργός.
Τώρα ήρθε επιτέλους η ώρα να συμφωνήσουμε τουλάχιστον στις προτεραιότητες μας, σε κάποιες βασικές αρχές. Σε καμία άλλη χώρα της Ευρώπης δεν συμβαίνει πλέον αυτό. Να συζητάνε για το μοντέλο και τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη με όρους τηλεοπτικών παραθύρων και καφενείου/καβάτζας.
Μόνο στην Ελλάδα του 2015!
Αυτός είναι ένας από τους κυριότερους λόγους, που ενώ όλα τα άλλα κράτη που επλήγησαν από την κρίση βγαίνουν από αυτήν (ακόμη και η μικρή Κύπρος του προσωπικού φίλου Νίκου Αναστασιάδη, φαίνεται να βγαίνει στο τέλος του έτους από το μνημόνιο), εμείς είμαστε οι μόνοι που σπάμε όλα τα αρνητικά ρεκόρ και οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια σε νέο υφεσιακό κύκλο.
Πάρτε για παράδειγμα το θέμα των εσόδων του κράτους. Δεν είναι λίγοι -χρώσταγαν από παλιά- όσοι έχουν κληθεί να συμμετάσχουν στη ρύθμιση των 100 δόσεων. Ακόμη και αυτή όμως λήγει σε λίγες ημέρες, στις 26 Ιουνίου, πράγμα που σημαίνει ότι η 1η δόση θα πληρωθεί τον Ιούλιο και το στρίμωγμα θα αρχίσει στην 3η– 4η καταβολή, προς το τέλος του χρόνου, όταν η πληρωμή της θα επιβαρυνθεί με αυτήν του νέου ΕΝΦΙΑ και ό,τι άλλο μας ετοιμάζει το ευφάνταστο επιτελείο του Υπουργείου Οικονομικών.
Τί σημαίνουν αυτά; Ότι τα ταμεία του κράτους δύσκολα θα ανταποκριθούν στις δημοσιονομικές ανάγκες της χώρας. Άρα…
Άρα ο Προϋπολογισμός του ’16 (το Προσχέδιο του οποίου θα κατατεθεί αυτό το Φθινόπωρο), θα είναι ο πιο σκληρός των τελευταίων ετών. Η νοοτροπία της «Σεισάχθειας», που επικυριάρχησε στην κοινωνία μετά το λαϊκίστικο προεκλογικό ξεσάλωμα του περασμένου χειμώνα, και του κινήματος «Δεν Πληρώνω», σε συνδυασμό με την πραγματική αδυναμία τήρησης των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων, θα δημιουργήσει μια νέα «μαύρη τρύπα» στα δημόσια έσοδα, η οποία με τη σειρά της θα κάνει το στόχο του πλεονάσματος να φαντάζει όνειρο απατηλό. Αυτό το γεγονός με τη σειρά του θα οδηγήσει σε νέους φόρους και νέα μέτρα…
Στην πραγματική οικονομία: Με τον τουρισμό να έχει πληγεί -έστω και οριακά- εξαιτίας της πολιτικής αστάθειας και των παλινωδιών για την αύξηση του ΦΠΑ, η «βαριά βιομηχανία» της χώρας, θα μας αποφέρει 1,5-2 δις ευρώ λιγότερα έσοδα από πέρυσι.
Αν σε αυτό το «κενό», συνυπολογίσουμε τους πτωτικούς δείκτες, που σημειώνονται στο σύνολο σχεδόν των επιχειρηματικών/εμπορικών δραστηριοτήτων, τότε θα διαπιστώσουμε ότι η περαιτέρω συρρίκνωση της οικονομίας είναι αναπόφευκτη…
Ακόμη κι αν οι τράπεζες που έχουν αναχρηματοδοτηθεί με ουκ ολίγα χρήματα (50δις ευρώ) του ελληνικού λαού, αρχίζουν να δημιουργούν συνθήκες ρευστότητας στην αγορά, το χρονικό διάστημα θα είναι τόσο μικρό, που δεν θα έχει προλάβει να επηρεάσει θετικά την πραγματική οικονομία…
(Εδώ ευελπιστούμε ότι δεν θα έχει προστεθεί στην εξίσωση κι ένας ακόμη διαλυτικός παράγοντας: η ενδεχόμενη ύπαρξη «σπονδυλωτής συμφωνίας», η οποία θα αφήνει για το Φθινόπωρο το 2ο πακέτο μέτρων, που θα αφορούν τους πιο σκληρούς πυλώνες της διαπραγμάτευσης, όπως το ασφαλιστικό και τα εργασιακά).
Αν συμβεί κάτι τέτοιο, η Κυβέρνηση θα αναγκαστεί να έρθει σε ρήξη -έστω και μερική- με το σκληρό πυρήνα των κοινωνικών ομάδων που τη στήριξαν, έχοντας την ελπίδα να εφαρμόσει μια εντελώς διαφορετική φιλοκοινωνική πολιτική.
Αν το τολμήσει, καμία εξέλιξη δεν είναι απίθανη πια μετά τη «ρεαλιστική στροφή 180ο» που έκανε το ΟΧΙ – ΝΑΙ, έστω και αν η αναμενόμενη οργανωμένη αντίδραση των πανίσχυρων συνδικάτων του Δημοσίου Τομέα, θα αποτελέσει μια ακόμη τροχοπέδη στο δύσκολο δρόμο για την ανάπτυξη.
Μια τέτοια ρήξη θα συνεπάγεται νέες απεργίες, νέες διαδηλώσεις, νέες πορείες, νέα επεισόδια. Με λίγα λόγια, μεγαλύτερη αναταραχή και περισσότερα πισωγυρίσματα…
Το συμπέρασμα/πρόβλεψή μας είναι πως «δυστυχώς» η επόμενη 4ετία θα είναι μια αρνητική περίοδος, έστω και αν ως «επιβράβευση της κωλοτούμπας» θα μας δοθεί προσωρινή άδεια εξόδου από τα ………………… το 2019… Ο δρόμος προς την πραγματική και όχι τη faux «επιτυχία», ενώ θα μπορούσε να είναι εφικτός, δεν είναι ούτε καν δύσβατος. Δεν είναι καν ορατός. Τα δύσκολα θα διαμορφωθούν το καλοκαίρι του ’15 και θα αρχίσει το ’16 μια νέα πορεία μας προς ένα νέο αδιέξοδο».
Αυτά λέγαμε και γράφαμε πριν 5 χρόνια: Δυστυχώς, σήμερα παραμένουν επίκαιρα όσο ποτέ άλλοτε. Μόνο που το σημερινό μακροοικονομικό πλαίσιο αναφοράς είναι κατά πολύ δυσμενέστερο, έως δυστοπικό. Τί σημαίνει αυτό; Ας δούμε τι προβλέπει η Κυβέρνηση:
Ο εργατικότατος -και σοβαρός- Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, ο καλός φίλος Χρήστος Σταϊκούρας, προβλέπει επισήμως ύφεση κοντά στο -10% και την ανεργία να υπερβαίνει το 25%. Ο αεικίνητος -επίσης φίλος- Άδωνις Γεωργιάδης, Υπουργός Ανάπτυξης (με ψαλιδισμένες –άραγε γιατί;- αρμοδιότητες) κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του ως πρωταγωνιστής στο Σισύφειο έργο ικανοποίησης δίκαιων αιτημάτων του επιχειρηματικού κόσμου, που -όχι παραδόξως- πολλαπλασιάζονται γεωμετρικά όσο η κρίση θα βαθαίνει.
Και τέλος, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, ο συναπόφοιτός μου Κυριάκος Μητσοτάκης, προσπαθεί να τα φέρει πέρα, ενώ «επιβραβεύτηκε» με 40δις ευρώ! (εντυπωσιακό αλλά όχι αρκετό το πακέτο) από τους συνήθως «σφιχτούς» Ευρωπαίους εταίρους για την επιτυχημένη διαχείριση της Α΄ φάσης της υγειονομικής κρίσης.
Με τόσα «ζεστά» (;) χρήματα στο «τραπέζι» τα καυτά ερωτήματα πλέον είναι:
1. Είναι δυνατόν να πεινάσει η ελληνική οικογένεια;
2. Είναι δυνατόν να υπάρξουν απολύσεις;
3. Είναι δυνατόν να μην δανειοδοτηθούν γενναία και έγκαιρα οι επιχειρήσεις μας (και οι μικρομεσαίες) και οι μικρές;
4. Είναι δυνατόν να μην «πάρουν μπρος» τα μεγάλα έργα;
5. Είναι δυνατόν να μην στηριχθεί το διαλυμένο κοινωνικό κράτος;
5 ερωτήματα, 5 αυτονόητες απαντήσεις: ΟΧΙ.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πλέον ξανά όλα τα «πολεμοφόδια» (δική τους η επιλογή της στρατιωτικής ορολογίας), όχι μόνο να πετύχει τους στόχους που έβαζε ως νεοεκλεγής και αισιόδοξος πρωθυπουργός το καλοκαίρι του 2019, αλλά και να τους ξεπεράσει…
Απ’ ότι φαίνεται «λεφτά υπάρχουν ξανά».
Το ζήτημα είναι πώς, πόσο γρήγορα, πόσα και σε ποιους, θα μοιραστούν και σε ποιούς θα καταλήξουν; Έως τότε είτε θα κάνουμε αμέριμνοι βουτιές, ή θα μας βουτήξει το τσουνάμι της κρίσης, όχι σε αχαρτογράφητα, αλλά θανατηφόρα νερά. Όπως και το 2008, τα κύματα έπληξαν πρώτα το Μανχάταν και μετά από κάποιο διάστημα έφθασαν εδώ.
Έως τότε, «Καλό Καλοκαίρι Ελλάδα…»
