Η κλιματική αλλαγή μας έχει φέρει σε κατάσταση μιας νέας υπαρξιακής κρίσης που έρχεται να προστεθεί στην αφύσικη αποστασιοποίηση του ανθρώπου από το περιβάλλον λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής. Πέντε λογοτέχνες, ποιητές και δημοσιογράφοι φέρνουν στο προσκήνιο, με τις πιο πρόσφατες εκδόσεις τους, το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής αλλά και της διαταραγμένης σχέσης του ανθρώπου με τη φύση.
#1 «Το τραγούδι των δέντρων», Antonio Moresco (εκδόσεις Καστανιώτης)
Ο Antonio Moresco, ένας από τους κορυφαίους συγγραφείς της Ιταλίας και της Ευρώπης, μετά την επιτυχία του σύντομου μυθιστορήματός του «Το φωτάκι» (2019) επανέρχεται με το πιο πρόσφατο έργο του, «Το τραγούδι των δέντρων» (2020) για να προβληματίσει αλλά και να συγκινήσει. Στην περίοδο της καραντίνας επιστρέφει στη γενέτειρά του, τη Μάντοβα – το μαύρο κουτί της ζωής του. Εκεί, εγκλωβισμένος και ολομόναχος, οι μοναδικές έξοδοι που επιτρέπει στον εαυτό του είναι οι μεγάλοι νυχτερινοί περίπατοι. Τυλιγμένος στη βαθιά σιωπή μιας πόλης μεταμορφωμένης, σχεδόν μεταφυσικής, εντυπωσιάζεται από την εκρηκτική δύναμη ορισμένων φυτών και δέντρων τα οποία μεγαλώνουν σε εχθρικά μέρη στις ρωγμές του τσιμέντου, στα κενά των τοίχων ή στις πέτρες. Το νέο βιβλίο του Moresco αποτελεί μια συγκινητική έκκληση να πραγματοποιήσουμε μια μετάβαση επιπέδων και είδους, να οδηγηθούμε σε μια μεταμόρφωση, να διαπραγματευτούμε εκ νέου τη »σχέση του ανθρώπου με τη φύση.
#2 «Στις Φλόγες: Το καυτό θέμα της κλιματικής αλλαγής», Naomi Klein (εκδόσεις Κλειδάριθμος)
Ως πνευματική μητέρα του λεγόμενου «Πράσινου New Deal», η δημοσιογράφος, συγγραφέας και ακτιβίστρια Naomi Klein επιστρέφει με το «Στις Φλόγες: Το καυτό θέμα της κλιματικής αλλαγής» (2020) που συνιστά όχι απλά ένα πόνημα δεκαετούς έρευνας – αλλά πολύ περισσότερο μια επιτακτική έκκληση για την αποτροπή της κλιματικής κατάρρευσης. Έχοντας παρακολουθήσει στενά τρομακτικά περιβαλλοντολογικά φαινόμενα, από τον μεταμορφωμένο σε φάντασμα Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο έως τους πνιγμένους στους καπνούς ουρανούς των βορειοδυτικών ακτών των ΗΠΑ, και από το σαρωμένο από τυφώνα Πουέρτο Ρίκο έως το Βατικανό, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου.
#3 «Ακατοίκητη Γη: Μια ιστορία του μέλλοντος», David Wallace- Wells (εκδόσεις Μεταίχμιο)
Ο Αμερικανός συγγραφέας και δημοσιογράφος David Wallace-Wells περιγράφει στην «Ακατοίκητη Γη» (2019) μια όχι και τόσο αισιόδοξη ιστορία του μέλλοντος. Διερωτάται πώς θα είναι η ζωή σε έναν τσακισμένο πλανήτη και πώς θα επηρεαστεί η πολιτική, η οικονομία, η κουλτούρα, η ιστορική αντίληψη από την κλιματική αλλαγή. Αποδομεί και καταρρίπτει το ολέθριο παραμύθι για τον αργό ρυθμό της κλιματικής αλλαγής, που είναι μια απειλή κατά του «φυσικού» κόσμου, όχι του ανθρώπινου. Οι δύο αυτοί κόσμοι είναι δεν είναι ξεχωριστοί, δεν είμαστε εκτός ή «υπεράνω» ή προστατευμένοι από τη φύση, είμαστε εντός της και κυριολεκτικά κατακλυσμένοι από αυτήν. Ο πλούτος δεν πρόκειται να χρησιμεύσει σαν ασπίδα μπροστά στον όλεθρο της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
#4 «Κιριμπάτι», Maria Antònia Massanet (εκδόσεις Βακχικόν)
Το «Κιριμπάτι» (2019) της Maria Antònia Massanet είναι η «ποιητικοποίηση» μιας προαναγγελθείσας καταστροφής, του ναυαγίου κάποιων νησιών που, λόγω της αύξησης της στάθμης της θάλασσας που προκλήθηκε από την κλιματική αλλαγή, θα αφανιστούν αναπόφευκτα. Η Δημοκρατία του Κιριμπάτι, ένα σύνολο από 32 ατόλες και ένα νησί, το Μπανάμπα, που επιπλέουν μόλις λίγα μέτρα πάνω από τη στάθμη της θάλασσας. Βρίσκεται περίπου στο μέσο της διαδρομής μεταξύ Χαβάης και Αυστραλίας, στο ύψος του Ισημερινού, ανάμεσα στη Μικρονησία και την Πολυνησία, ξέρει ότι οι μέρες του είναι μετρημένες και ότι ο προορισμός του είναι το ταξίδι σε άλλη γη και η διατήρηση της μνήμης, η αντίσταση στη λήθη αυτού που υπήρξε.
#5 «Οι Κορυφές της ζωής», Richard Powers (εκδόσεις Διάπλαση)
Το βραβευμένο με Πούλιτζερ (2019) μυθιστόρημα του Powers είναι μια εξωπραγματική σύνθεση τεσσάρων χαρακτήρων που διαπλέκονται μεταξύ τους και φλερτάρουν με το λογικό και το φαντασιακό. Ένας λοχίας στον πόλεμο του Βιετνάμ πέφτει από το φλεγόμενο μεταγωγικό του πάνω σ’ ένα πελώριο σύδεντρο και σώζεται. Ένας καλλιτέχνης κληρονομεί ένα πάκο φωτογραφίες που απεικονίζουν την ίδια αμερικανική καστανιά σε διάστημα εκατό χρόνων. Μια ξεσαλωμένη φοιτήτρια παθαίνει ηλεκτροπληξία και πεθαίνει, την επαναφέρουν όμως στη ζωή πλάσματα από αέρα και φως. Μια επιστήμονας με διαταραχές στην ακοή και την ομιλία ανακαλύπτει ότι τα δέντρα επικοινωνούν μεταξύ τους. Οι τέσσερίς τους, μαζί με άλλους πέντε αγνώστους -που ο καθένας τους έχει λάβει ένα διαφορετικό κάλεσμα από τα δέντρα- ενώνουν τις δυνάμεις τους σε μια τελευταία και απελπισμένη προσπάθεια να σώσουν τα εναπομείναντα στρέμματα παρθένου δάσους της χώρας.
