Τις θετικές προοπτικές της οικονομίας τονίζει η Κομισιόν στην έκθεσή της για το πόρισμα της 13ης αξιολόγησης, ενώ βλέπει ως πηγή αβεβαιότητας την εκτόξευση των ενεργειακών τιμών. Υπογραμμίζει μεταξύ άλλων ότι η Ελλάδα ανέκαμψε γρήγορα από την πανδημία και οι προοπτικές παραμένουν ισχυρές, αν και υπόκεινται σε υψηλή αβεβαιότητα. Επί του παρόντος, η οικονομία αναμένεται να σημειώσει αύξηση του ΑΕΠ της τάξης του 8,5% το 2021, λόγω της εγχώριας ζήτησης και της καλύτερης από το αναμενόμενο της τουριστικής περιόδου.
Η επιστροφή στα προ πανδημικά επίπεδα οικονομικής δραστηριότητας είχε ήδη επιτευχθεί το τρίτο τρίμηνο του 2021. Οι προοπτικές για το 2022 παραμένουν ισχυρές, υποστηριζόμενες από τη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική και την ισχυρή ώθηση από το σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ωστόσο, η εξάπλωση της νέας παραλλαγής Όμικρον είναι πιθανό να επιβαρύνει την ανάπτυξη το τελευταίο τρίμηνο του 2021, αλλά αυτός ο αντίκτυπος αναμένεται να εξασθενίσει σε μεγάλο βαθμό κατά το πρώτο τρίμηνο του 2022.
Όπως τονίζεται στην έκθεση, οι ελληνικές αρχές έχουν περιγράψει μια αξιόπιστη πορεία που οδηγεί σε περαιτέρω σημαντική πρόοδο όσον αφορά τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Ελλάδα. Οι αρχές ανέλαβαν συγκεκριμένες δεσμεύσεις σε διάφορους τομείς, ιδίως όσον αφορά τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης, την ολοκλήρωση της διοικητικής αναδιοργάνωσης του ΕΦΚΑ και την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης επενδύσεων.
«Η Ελλάδα προχώρησε επίσης σε ευρύτερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ιδίως στον τομέα της ψηφιοποίησης και ξεκίνησε την εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας». Παράλληλα, στην έκθεση των θεσμών επισημαίνεται η ανάγκη ενίσχυσης των προσπαθειών για την αντιμετώπιση των όποιων καθυστερήσεων παρατηρούνται, εν μέρει λόγω της πανδημίας, σε μεταρρυθμίσεις που αφορούν στον χρηματοπιστωτικό τομέα, στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, στο επιχειρηματικό περιβάλλον και στη δικαιοσύνη όπως και να πετύχουν τους συμφωνηθέντες στόχους για την εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου.
Υπενθυμίζεται ότι με βάση τα συμπεράσματα της έκθεσης, το Εurogroup του Μαρτίου θα γνωμοδοτήσει. Ωστόσο θα πρέπει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη αξιολόγηση δεν συνδέεται με την καταβολή δόσης των κερδών από τη διακράτηση ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ κι άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες. Η έκθεση των θεσμών για τη 14η αξιολόγηση αναμένεται να δημοσιοποιηθεί το Μάιο.
Η οικονομία διατήρησε την αναπτυξιακή της δυναμική το τρίτο τρίμηνο του 2021 λόγω της αύξησης που παρατηρήθηκε στις εξαγωγές και την ιδιωτική κατανάλωση. Όπως σημειώνεται, η εμφάνιση της μετάλλαξης Όμικρον και η σχετική ενίσχυση των περιοριστικών μέτρων τον Δεκέμβριο του 2021, αναμένεται να επηρεάσει την ανάπτυξη το τελευταίο τρίμηνο του 2021, αλλά αυτός ο αντίκτυπος αναμένεται να περιοριστεί το πρώτο τρίμηνο του 2022. Επαναλαμβάνει την πρόβλεψη για αύξηση του ΑΕΠ το 2021 κατά 8,5%.
Για το 2022 εκτιμάται ότι η ελληνική οικονομία θα συνεχίσει να ανακάμπτει (κατά 4,9%) υποστηριζόμενη κυρίως από την αύξηση των επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων μέσω του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης. Επίσης, ο τουρισμός προβλέπεται να ανακτήσει σημαντικό μέρος των απωλειών του 2020 αλλά και οι εξαγωγές αγαθών αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω.
Ωστόσο η αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου οδήγησε την αισθητή αύξηση του πληθωρισμού το δεύτερο εξάμηνο του 2021, αλλά αυτές οι πιέσεις αναμένεται να αμβλυνθούν αργότερα το 2022 καθώς οι τιμές στην ενέργεια εκτιμάται ότι θα αρχίσουν να αποκλιμακώνονται. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην συγκεκριμένη έκθεση δεν γίνεται αναφορά στις πρόσφατες εξελίξεις γύρω από την ουκρανική κρίση.
Οι κίνδυνοι
Η υγειονομική κρίση αποτελεί ένα από τους βασικούς κινδύνους για την πορεία της ελληνικής οικονομίας ιδιαίτερα στην περίπτωση που χρειαστούν να ληφθούν μέτρα στήριξης και πιθανή ενεργοποίηση των κρατικών εγγυήσεων που παρέχονται κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Όσον αφορά την παροχή επιδότησης στο ρεύμα, συστήνεται να είναι υπό στενή παρακολούθηση λόγω του μεγάλου μεγέθους του με έμφαση στην επάρκεια των ροών εσόδων για ειδικό προορισμό που αναμένεται να καλύψουν αυτές τις επιδοτήσεις αλλά και ότι ο λογαριασμός από τον οποίο αντλούνται τα κεφάλαια για την ενίσχυση νοικοκυριών και επιχειρήσεων δεν θα μετατραπεί σε έλλειμμα.
Στους κινδύνους περιλαμβάνονται, σύμφωνα με την έκθεση, οι ρυθμίσεις στο χρηματοοικονομικό τομέα συμπεριλαμβανομένου του φορέα πώλησης και μίσθωσης για ακίνητα που ανήκουν σε ευάλωτους οφειλέτες καθώς μπορεί να έχει επιπτώσεις στο έλλειμμα και στην αύξηση του χρέους ανάλογα με την τελική τους στατιστική ταξινόμηση. Πρόσθετη αβεβαιότητα σχετίζεται με εκκρεμείς νομικές υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένων των αναδρομική αποζημίωση για περικοπές συντάξεων και δικαστικές υποθέσεις κατά της Ακίνητης Περιουσίας του Δημοσίου Εταιρεία (ΕΤΑΔ).
Ανοδικά, τα καλύτερα από τα αναμενόμενα κρατικά έσοδα είναι πιθανό να αποφέρουν για το 2022, καθώς αντανακλούν πιθανώς ότι η φορολογική βάση επηρεάστηκε λιγότερο από την κρίση από ότι είχε αρχικά εκτιμηθεί.
Τα ορόσημα έως τον Μάιο
Στα θετικά όσον αφορά την πορεία υλοποίησης των προαπαιτουμένων περιλαμβάνονται :
· στη δημόσια διοίκηση όπου οι αρχές έχουν ουσιαστικά ολοκληρώσει την προετοιμασία των περιγραφών θέσεων εργασίας για τους δημόσιους υπαλλήλους.
· στην απλοποίηση της αδειδότησης των επενδύσεων
· στη διοικητική αναδιοργάνωση του ΕΦΚΑ.
Οι θεσμοί χαιρετίζουν το γεγονός ότι οι ελληνικές αρχές προχώρησαν σε ευρύτερες μεταρρυθμίσεις όπως :
· Το νέο μισθολόγιο στο δημόσιο με χρονοδιάγραμμα έως τον Απρίλιο του 2022.
· Τη δημιουργία της ενιαίας ψηφιακής πύλης (gov.gr)
· Οι προπαρασκευαστικές εργασίες για τον νόμο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση με ορόσημο το Μάιο του 2022.
Παράλληλα, ικανοποιητική κρίνεται η πορεία υλοποίηση μεταρρυθμίσεων όπως :
· Στον τομέα της διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών, οι εργασίες για περαιτέρω βελτιώσεις της λειτουργικής δημοσιονομικής ταξινόμησης προχωρούν σύμφωνα με το σχέδιο και αναμένεται να ολοκληρωθούν έως τον Απρίλιο του 2022. Η νέα Μεσοπρόθεσμη Δημοσιονομική Στρατηγική αναμένεται τον Μάιο του 2022.
· Στην εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες και όπως αναφέρεται στην έκθεση «οι αρχές επιβεβαίωσαν ότι θα εκκαθαριστεί πλήρως έως τον Ιούνιο του 2022», ενώ «μετά από αρκετούς μήνες στασιμότητας, το απόθεμα των μη συνταξιοδοτικών ληξιπρόθεσμων οφειλών μειώθηκε αξιοσημείωτα» με στόχο να έχει εκκαθαριστεί ουσιαστικά έως τον Φεβρουάριο του 2022.
· Στο νέο ΕΝΦΙΑ όπου υπήρξε συμφωνία. Η σχετική κατάθεση του νομοσχεδίου αναμένεται τις επόμενες ημέρες με τις πρώτες πληρωμές να προβλέπεται να πραγματοποιηθούν τον Απρίλιο
· Στην υγειονομική περίθαλψη, το clawback προχωρά με βάση το χρονοδιάγραμμα, ώστε στα μέσα του 2022 το 40% των προμηθειών να γίνονται κεντρικά
· Οι αρχές προχωρούν στην προετοιμασία της μεταρρύθμισης των επιδομάτων αναπηρίας, με ορόσημο τα τέλη Μαρτίου 2022.
Γενικά καλή πρόοδος καταγράφεται στις ιδιωτικοποιήσεις με αναφορά σε ΔΕΠΑ, περιφερειακά λιμάνια κ.α. Για την Εγνατία Οδό αναφέρεται ότι η ενεργοποίηση της σύμβασης παραχώρησης αναμένεται έως τα τέλη του 2022.
Για το Κτηματολόγιο σημειώνεται ότι καταγράφεται πρόοδος το τελευταίο τρίμηνο. Η επικύρωση των δασικών χαρτών, η οποία επί του παρόντος έχει ανασταλεί λόγω της παράτασης της περιόδου υποβολής αντιρρήσεων, πρόκειται να ξαναρχίσει τον Μάιο του 2022. Οι ελληνικές αρχές αναμένουν ότι θα έχει ολοκληρωθεί ουσιαστικά έως τον Ιούλιο του 2022.
Στο σκέλος των καθυστερήσεων που παρατηρούνται περιλαμβάνονται :
· Το νέο πληφορικό σύστημα της ΑΑΔΕ «eispraksis» το οποίο αντιμετώπισε καθυστερήσεις λόγω ζητημάτων που επιλύθηκαν με στόχο πλέον τον Ιούνιο του 2022.
· Η μεταρρύθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Οι αρχές δεσμεύτηκαν να ξεκινήσουν δημόσια διαβούλευση για τη νομοθεσία στα τέλη Φεβρουαρίου ή στις αρχές Μαρτίου 2022, ενώ η υιοθέτηση θα ακολουθήσει λίγο αργότερα μέχρι τη 14η έκθεση.
· Εκκρεμεί η ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης του πλαισίου επιθεωρήσεων για την εποπτεία των οικονομικών δραστηριοτήτων και των αγορών προϊόντων.
· Οι αρχές ενέκριναν δύο παράγωγες πράξεις για την εφαρμογή του νέου νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις, ενώ παραμένει σε εκκρεμότητα η ΚΥΑ που αφορά στη σύσταση νέου νομικού προσώπου για την ανάπτυξη και συντήρηση ενός νέου ολοκληρωμένου συστήματος πληροφορικής.
· Η δημοσίευση της πρόσκλησης υποβολής προσφορών για το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης υποθέσεων για αστικές και ποινικές υποθέσεις έχει καθυστερήσει με νέο ορόσημο τον Μάρτιο.
· Η υιοθέτηση του νέου Κώδικα για την οργάνωση της Δικαιοσύνης έχει σημαντική καθυστέρηση. Έως τα τέλη Απριλίου είναι ο νέος στόχος.
· Η απαιτούμενη παράγωγη νομοθεσία για τη λειτουργία της μονάδας JustStat του Υπουργείου Δικαιοσύνης αναμένεται να εγκριθεί με εννέα μήνες καθυστέρηση, έως τα τέλη Μαρτίου 2022.
Σταϊκούρας: Εξαιρετικά θετική για τη χώρα η έκθεση της Κομισιόν
«Η 13η Έκθεση Αξιολόγησης των θεσμών, στο πλαίσιο του καθεστώτος Ενισχυμένης Εποπτείας, είναι εξαιρετική θετική για τη χώρα», ανέφερε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, σχετικά τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο ίδιος πρόσθεσε πως «πιστοποιεί ότι η ελληνική οικονομία ανέκαμψε γρήγορα και ισχυρά από την υγειονομική κρίση και ότι οι προοπτικές της παραμένουν ευοίωνες, παρά την υψηλή αβεβαιότητα που προκαλούν – διεθνώς – ο Covid-19 και οι αυξήσεις τιμών, ιδίως στην αγορά ενέργειας.
Ακόμη σημείωσε: «Τονίζει την “ταχεία αντίδραση της Κυβέρνησης απέναντι στην εξάπλωση της νέας μετάλλαξης του κορονοϊού και στον, υψηλότερο του αναμενομένου, πληθωρισμό, με νέα στοχευμένη στήριξη”.
Υπογραμμίζει τη σημαντική προβλεπόμενη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος εφέτος, τη δραστική μείωση της ανεργίας, που εκτιμάται ότι θα συρρικνωθεί περαιτέρω το 2022, και την υποχώρηση του κινδύνου φτώχειας το 2020, παρά την υγειονομική κρίση.
Επισημαίνει την πρόθεση της Κυβέρνησης να προχωρήσει, τον Μάιο, σε νέα αύξηση του κατώτατου μισθού, ώστε να περιορίσει τον αντίκτυπο των αυξήσεων τιμών για τους χαμηλόμισθους.
Χαιρετίζει την επιτυχή ολοκλήρωση κομβικών δράσεων στους τομείς της Δημόσιας Διοίκησης και της απλοποίησης των διαδικασιών αδειοδότησης επιχειρήσεων σε κλάδους της οικονομίας, καθώς και την ολοκλήρωση της διοικητικής αναδιοργάνωσης του ΕΦΚΑ και την προώθηση της πλήρους ψηφιοποίησής του.
Επικροτεί την πρόοδο που επετεύχθη σε καίριες μεταρρυθμίσεις, όπως είναι η μεταρρύθμιση του ΕΝΦΙΑ – η οποία, όπως αναφέρεται, θα διευρύνει τη φορολογική βάση και θα καταστήσει πιο δίκαιο και οικονομικά αποτελεσματικό τον φόρο ακινήτων –, η εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες, η διαχείριση των δημοσίων οικονομικών, μέσω της περαιτέρω βελτίωσης της Λειτουργικής Ταξινόμησης των δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης, οι αποκρατικοποιήσεις, η είσπραξη του clawback στον τομέα της Υγείας, το Κτηματολόγιο, η κωδικοποίηση της εργατικής νομοθεσίας και η αντιμετώπιση της διαφθοράς.
Επιπροσθέτως, διαπιστώνει τη συνέχιση μείωσης των “κόκκινων” δανείων, την ολοκλήρωση όλων των διαδικασιών που προβλέπει το νέο πλαίσιο ρύθμισης οφειλών και παροχής 2ης ευκαιρίας (εξωδικαστικός μηχανισμός, σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης κ.λπ.), την πρόοδο στην ψηφιοποίηση του Κράτους και στην υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Όλα τα παραπάνω συνιστούν ακόμα μία αναγνώριση της σκληρής και μεθοδικής δουλειάς όλων μας – πολιτών και Πολιτείας – στο πεδίο της οικονομίας, μέσα σε ένα ρευστό διεθνές περιβάλλον συνεχιζόμενων προκλήσεων.
Δουλειά που συνεχίζεται χωρίς εφησυχασμό, αλλά με πλήρη επίγνωση των δυσκολιών, με σχέδιο, υπευθυνότητα και εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας και στις δυνατότητες της χώρας, ώστε να καταστήσουμε την Ελλάδα ολόπλευρα πιο ισχυρή και την οικονομία της πιο δυναμική, παραγωγική, εξωστρεφή και κοινωνικά δίκαιη».
