Τα 9 τομεακά και τα 13 Περιφερειακά προγράμματα του νέου Συμφώνου μπορούν να αλλάξουν πολλά. Η πλήρης αξιοποίησή τους είναι επιτακτική ανάγκη!
Του ΜΙΧΑΛΗ Α. ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ*
Πάνω από 26 δισ. ευρώ είναι το ύψος του νέου Εταιρικού Συμφώνου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2021-2027, ο νέος νόμος για το οποίο υπερψηφίστηκε πρόσφατα.
Η Εθνική Συνεισφορά στο Σύμφωνο είναι 5,3 δισ., με τα υπόλοιπα ποσά να προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ+), το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ), το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ), και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (ΕΤΘΑΥ)
Για τη νησιωτική Ελλάδα -συμπεριλαμβανομένης της Κρήτης- το νέο ΕΣΠΑ έρχεται, υπό προϋποθέσεις, να λύσει προβλήματα δεκαετιών και, συγχρόνως, να δημιουργήσει προοπτική ανάπτυξης που δύσκολα μπορεί να επιτευχθεί με άλλους τρόπους.
Κι αυτό επειδή, πέρα από τις πολλές και ποικίλες επιλέξιμες δαπάνες που εντάσσονται και στα υπόλοιπα 5 τομεακά προγράμματα, η νησιωτική Ελλάδα ειδικότερα, μπορεί, σε μεγάλο βαθμό, να απορροφήσει σημαντικά κονδύλια και από τις κατηγορίες “Αλιεία και Θάλασσα”, “Περιβάλλον – Ενέργεια – Κλιματική Αλλαγή”, “Υποδομές Μεταφορών” και “Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση”!
Παράλληλα, η προτεινόμενη κατανομή κονδυλίων για τα Περιφερειακά Προγράμματα για Βόρειο και Νότιο Αιγαίο, Κρήτη και Ιόνιες Νήσους αφορά ποσά πάνω από 1,5 δισ. ευρώ!
Αναλυτικά, τα 13 Περιφερειακά Προγράμματα (ΠΕΠ) του ΕΣΠΑ 2021-2017 σχετίζουν κάθε Περιφέρεια με τα ακόλουθα προτεινόμενα κονδύλια:
- «Ανατολική Μακεδονία & Θράκη»: 604.933.191 €
- «Κεντρική Μακεδονία»: 1.363.116.124 €
- «Δυτική Μακεδονία»: 373.042.135 €
- «Θεσσαλία»: 524.275.431 €
- «Ήπειρος»: 403.288.795 €
- «Βόρειο Αιγαίο»: 373.042.135 €
- «Νότιο Αιγαίο»: 357.360.855 €
- «Κρήτη»: 534.357.651 €
- «Ιόνια Νησιά»: 272.219.935 €
- «Στερεά Ελλάδα»: 403.288.795 €
- «Δυτική Ελλάδα»: 594.850.970 €
- «Αττική»: 2.025.044.839 €
- «Πελοπόννησος»: 388.165.465 €
Τονίσαμε, όμως, ότι και συνολικότερα, όλα τα τα τομεακά προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες χρηματοδότησης και για την ανάπτυξη υποδομών και για την επίλυση σοβαρότατων, χρόνιων ζητημάτων που ταλανίζουν τη νησιωτική χώρα, κυρίως σε ό,τι αφορά τα συνοριακά νησιά μας.
Τα 9 Τομεακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ 2021-27 είναι τα ακόλουθα:
- «Ανταγωνιστικότητα-Επιχειρηματικότητα Καινοτομία»
Δημόσια Δαπάνη 4.117.370.989 €
Προτεραιότητα, ο Καινοτόμος και Έξυπνος οικονομικός μετασχηματισμός για την εξωστρέφεια και την ανταγωνιστικότητα. Έμφαση στη Βιομηχανία 4.0, τα Clusters των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τη βελτίωση των δεξιοτήτων των εργαζομένων (ενδο-επιχειρησιακή κατάρτιση) και την ανάπτυξη μηχανισμών στήριξης της καινοτομικής επιχειρηματικότητας.
- «Ψηφιακός Μετασχηματισμός»
Δημόσια Δαπάνη 637.898.862 €
Έμφαση στον ψηφιακό μετασχηματισμό του δημοσίου τομέα και την ανάπτυξη των ψηφιακών υποδομών της χώρας.
- «Περιβάλλον – Ενέργεια – Κλιματική Αλλαγή»
Δημόσια Δαπάνη 3.769.210.516 €
Προώθηση της αυτονομίας με χρήση των ΑΠΕ (για αυτο-παραγωγή) και συστημάτων αποθήκευσης. Μετάβαση των νησιών σε καθαρές μορφές ενέργειας και πρωτοβουλία GReco Islands.
- «Υποδομές Μεταφορών»
Δημόσια Δαπάνη 2.313.798.223 €
Προτεραιότητα οι επενδύσεις στις βιώσιμες, έξυπνες και πολυτροπικές υποδομές μεταφορών (δρόμοι, λιμάνια, σιδηρόδρομοι) καθώς και η ανανέωση στόλου μέσων μεταφοράς.
- «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού-Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση»
Δημόσια Δαπάνη 4.410.656.859 €
- «Πολιτική Προστασία»
Δημόσια Δαπάνη 756.956.959 €
- «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση»
Δημόσια Δαπάνη 1.617.716.955 €
Αφορά τις περιοχές που βρίσκονται σε διαδικασία απεξάρτησης από το λιγνίτη (Δυτική Μακεδονία, Μεγαλόπολη) καθώς και τις ενεργειακές ανάγκες των νησιών.
- «Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας» (τα σημερινά προγράμματα INTERREG)
«Αλιεία και Θάλασσα»
Δημόσια Δαπάνη 468.744.879 €
- «Τεχνική Βοήθεια»
Δημόσια Δαπάνη 433.944.275 €
Το νέο ΕΣΠΑ, με άλλα λόγια, έρχεται να ενισχύσει οικονομικά τομείς κρίσιμους και αποφασιστικούς για τη χώρα την προσεχή 5ετία. Ειδικά για περιοχές όπως η Κεντρική Μακεδονία και η Αρκαδία -λόγω απολιγνιτοποίησης- αλλά και η νησιωτική Ελλάδα, οι προβλέψεις του είναι τέτοιες που μπορούν να αλλάξουν πρόσωπο στην τοπική οικονομική δραστηριότητα, να εκσυγχρονίσουν την επιχειρηματικότητα και, βεβαίως, να αλλάξουν την ποιότητα ζωής των πολιτών.
Είναι πιο αναγκαίο από ποτέ, αυτή τη φορά, η απορροφητικότητα των προγραμμάτων να είναι ουσιαστική να φτάσει στο 100% και να προσδώσει την απαραίτητη προστιθέμενη αξία. Θέλει δουλειά, γνώση και προσεκτικό σχεδιασμό. Αλλά είναι σίγουρα κάτι εφικτό, όσο και σημαντικό.
* Ο Μιχάλης Αγγελόπουλος είναι: Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Κίνησης Ελλάδας
Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΚΕΔΕ)
