Του Ηλία Π. Παπαγεωργιάδη*
Μετά από χρόνια μεγάλης ανάπτυξης και ανόδου των εισοδημάτων, η νέα σοσιαλιστική κυβέρνηση της Ρουμανίας τολμάει μία κοσμογονία: «Τερματίζει» προς τα κάτω τη μείωση της φορολογίας προς τις επιχειρήσεις, περιμένοντας προσέλκυση νέων επενδυτών αλλά και άνοδο του τζίρου, των εισοδημάτων και των φόρων. Με τα επιπλέον έσοδα στα κρατικά ταμεία θα χρηματοδοτήσει επενδύσεις σε υποδομές, αυξήσεις σε μισθούς δημοσίων υπαλλήλων, των γιατρών κλπ. Στόχος της είναι εντός 4 ετών το ΑΕΠ της χώρας να αυξηθεί από τα 168 στα 225 δις ευρώ, να ξεκινήσουν έργα πολλών δις με ΣΔΙΤ και 1.000.000 Ρουμάνοι να μπουν στη μεσαία τάξη. Τι αλλάζει στη Ρουμανία;
Τα δεδομένα της χώρας
Στις αρχές του 2017, η οικονομία της Ρουμανίας βρίσκεται ίσως στην καλύτερη στιγμή της τα τελευταία 80 χρόνια:
· Ανάπτυξη με +5% (πρώτη στην Ευρώπη)
· Χρέος περίπου 38% του ΑΕΠ, διαρκώς μειούμενο ως ποσοστό
· Διαθέσιμα Κεντρικής Τραπέζης: Περίπου 31 δις Ευρώ (το μισό δημόσιο χρέος)
· Έλλειμμα 2016 (όχι πρωτογενές, τελικό): 2,6%
· Περίπου ίδια έσοδα προϋπολογισμού με τα αντίστοιχα Ελληνικά
· Αύξηση εισοδημάτων το 2016: 14%
· Εξαγωγές: Περί τα 54 δις Ευρώ (με τις εισαγωγές στα 58 δις Ευρώ)
· Υγιείς τράπεζες: Τα δάνεια ανέρχονται περίπου στο 87% των καταθέσεων
· Διατραπεζικό επιτόκιο αναφοράς: Κάτω του 1%, το χαμηλότερο ιστορικά
· Πολλούς τομείς της Οικονομίας με τεράστια περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης
· Άλλα 37 – 38 δις Ευρώ προς απορρόφηση από Ευρωπαϊκά κονδύλια
· Ανεργία: 6,4% (στις μεγάλες πόλεις 0,2 – 1%)
Κάτω οι φόροι / πάνω τα έσοδα! Ευελιξία στην αγορά εργασίας = αύξηση προσλήψεων
· Το 2015 – 2016 ο ΦΠΑ στα τρόφιμα και τα αγροτικά εφόδια μειώθηκε από το 24% στο 9%, ενώ ο γενικός ΦΠΑ έπεσε από το 24% στο 20%. Αντί τα έσοδα ΦΠΑ να καταρρεύσουν, αυτά έκλεισαν στο -6%, με συνεχείς τάσεις ανόδου
· Η φορολογία 1 – 3% επί του τζίρου για τις εταιρίες με τζίρο ως 100.000 Ευρώ απέδωσε περισσότερα έσοδα από ότι εισπράχτηκαν όταν αυτές οι εταιρίες πλήρωναν φόρο 16% επί των κερδών
· Η ευελιξία στην αγορά εργασίας (που επιβλήθηκε από το ΔΝΤ το 2011) απέδωσε από το 2013, ενώ το 2016 οι προσλήψεις αυξήθηκαν θεαματικά. Σε πολλούς τομείς της Οικονομίας πλέον δεν βρίσκεις καθόλου προσωπικό (!)
Νίκη των σοσιαλιστών, με πρόγραμμα μείωσης φόρων
Στις εκλογές της 11ης Δεκεμβρίου οι Σοσιαλιστές της Ρουμανίας πέτυχαν τη μεγαλύτερη νίκη τους μετά την πτώση του Κομμουνισμού, με 45%. Ελάχιστοι κατάλαβαν το γιατί. Οι περισσότεροι στάθηκαν στη «συνηθισμένη τους πελατεία» καθώς και τις υποσχέσεις τους προς τους δημοσίους υπαλλήλους. Όμως ο βασικός λόγος που άλλαξε τα δεδομένα ήταν άλλος: Το πρόγραμμα του κόμματος ήταν προσαρμοσμένο στις ανάγκες των μικρομεσαίων. Η πλειοψηφία των μειώσεων φόρων των προηγούμενων ετών αποφασίστηκε από τους σοσιαλιστές και ωφέλησε ξεκάθαρα τη μεσαία τάξη. Το 2016 συνέχισαν προς την ίδια κατεύθυνση.
1% φόρος και άλλες μειώσεις φόρων
Η Ρουμανία μείωσε σημαντικά το ποσοστό της φοροδιαφυγής στη χώρα και οι δείκτες του 40 – 45% έχουν υποχωρήσει στο 28 – 29% επί του ΑΕΠ. Η συνταγή που επιλέχθηκε για να μειωθεί η παραοικονομία είναι αρκετά ενδιαφέρουσα και τουλάχιστον διαφορετική από την ελληνική.
Έτσι λοιπόν η χώρα μπήκε στη νέα χρονιά με πολλές αλλαγές:
· Φορολογία 1% επί του τζίρου για εταιρίες με τζίρο ως 500.000 Ευρώ και έναν υπάλληλο, χωρίς υποχρέωση ασφάλισης για τον ιδιοκτήτη της εταιρίας. Στόχος η εξαφάνιση της φοροδιαφυγής (για ποιό λόγο να μην κόψεις απόδειξη αν έχεις να πληρώσεις 1% φόρο επί του τζίρου;) και η προσέλκυση πολλών μικρών και μεσαίων επενδυτών και επαγγελματιών που θα επιλέξουν τη Ρουμανία ως το εφαλτήριό τους για την Ευρώπη και όχι μόνο.
· Εξαφάνιση 102 φόρων και παραβόλων. Στόχος η απλοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας και η μείωση του κόστους για τις επιχειρήσεις.
· Μηδενισμός φόρου για 10 χρόνια για όσες εταιρίες κάνουν έρευνα. Στόχος η προσέλκυση μεγάλων διεθνών επενδύσεων, αλλά και μικρότερων που θα δώσουν ώθηση στη χώρα
· Μηδενισμός φόρου και ασφαλιστικών εισφορών σε όλον τον κλάδο των προγραμματιστών υπολογιστών (IT, ITC, εταιρίες software). Στόχος η ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη του κλάδου και η επέκταση ενός μέτρου που εκτόξευσε τους μισθούς, όχι μόνο για τους πτυχιούχους ΑΕΙ, αλλά για όλους τους προγραμματιστές που θα προσλάβει κάποια εταιρία πληροφορικής.
· Μείωση του ΦΠΑ από το 20% στο 19% (ήταν 24% το 2015)
· Κατάργηση του ειδικού φόρου 0,07 Ευρώ / λίτρο στα καύσιμα. (Σημερινή τιμή στο πρατήριο: 1,05 Ευρώ για βενζίνη ή diesel)
· Ολοκλήρωση της απελευθέρωσης της αγοράς φυσικού αερίου, με τις μειώσεις κόστους στη Βιομηχανία να αγγίζουν το 15 – 20%! Η αγορά αυτή, όπως και του Ηλεκτρισμού είναι ανοικτή εδώ και πολλά χρόνια.
· Αύξηση του κατώτατου μισθού στα 330 Ευρώ, με προοπτική τα 400 Ευρώ το 2019. Αν μία στιγμή είναι κατάλληλη για την αύξησή του, αυτή είναι όταν ήδη στην αγορά στις μεγάλες πόλεις οι μισθοί είναι πολύ μεγαλύτεροι και η ανεργία σχεδόν μηδενική.
Συνδυάστε τα παραπάνω με ένα νέο πακέτο 8 Ευρωπαϊκών προγραμμάτων αποκλειστικά για μικρομεσαίους, με επιδοτήσεις 30 – 90% και πάνω από 3 δις Ευρώ πόρους για παλιές και νεοσύστατες εταιρίες και καταλαβαίνετε ότι αυξάνονται κατακόρυφα οι ευκαιρίες και οι δυνατότητες κάποιου να επιχειρήσει στη Ρουμανία.
Η νέα κατάσταση αλλάζει ριζικά τα δεδομένα για τους μικρομεσαίους επαγγελματίες της χώρας και αποτελεί σοβαρό κίνητρο για άλλους μικρούς και μεσαίους επενδυτές από άλλες χώρες.
Η Ρουμανία δεν είναι παράδεισος
Δεν είναι σωστά όλα τα μέτρα της νέας Κυβέρνησης. Μακροπρόθεσμα, οι αυξήσεις στους δημοσίους υπαλλήλους και τις συντάξεις καθώς και άλλα «φιλολαϊκά» μέτρα ενδέχεται να δημιουργήσουν ερωτηματικά,. Και με δεδομένο ότι στη Ρουμανία δεν αυξάνονται οι φόροι εταιριών, αν η Οικονομία δεν καλύψει τις αυξήσεις με τα επιπλέον έσοδα, θα προκύψουν μειώσεις για τους σημερινούς δικαιούχους.
Επίσης, εννοείται πως αν κάποιος επιλέξει τη Ρουμανία χωρίς να δουλέψει με επαγγελματίες συνεργάτες, πιο πιθανό είναι να πάθει κακό, παρά να επωφεληθεί από τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Τέλος, οι χαμηλοί φόροι θα εισπραχθούν σε κάθε περίπτωση. Η Εφορία της Ρουμανίας δεν είναι «ευέλικτη», για αυτό και η χώρα δεν είναι σε κάποια «μαύρη λίστα». Χωρίς καλό λογιστή δεν μπορεί κάποιος να σταθεί στη χώρα.
Σε κάθε περίπτωση, όσοι αντιμετωπίσουν τη Ρουμανία με προσοχή και σοβαρότητα, μπορούν να επωφεληθούν από τα νέα φορολογικά της δεδομένα με τρόπο που σπάνια συναντάται σε χώρα εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και ειδικά η φορολογία με 1% επί του τζίρου για τζίρο ως 500.000 Ευρώ αναμένεται να δώσει περαιτέρω ώθηση για συγκέντρωση νέων επενδύσεων.
*Ο κ. Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης είναι διευθύνων σύμβουλος στη MORE Real Estate Services και της MORE Solutions, με εμπειρία στη Ρουμανία από το 2004.
**Την Παρασκευή 20 Ιανουαρίου ο Ηλίας Παπαγεωργιάδης θα είναι στην Αθήνα για 10 συναντήσεις, με ενδιαφερόμενους για ίδρυση εταιρείας στη Ρουμανία ή άλλες επενδύσεις. Για να κλείσετε ραντεβού: [email protected] ή 6979 339400.
