Μια πολύ σημαντική εκδήλωση με το κρίσιμο αντικείμενο της πράσινης επιχειρηματικότητας και της κυκλικής οικονομίας, έλαβε χώρα σήμερα στην Αθήνα, με αφορμή την παγκόσμια ημέρα σκέψης και την δημιουργία του νεοσύστατου Δικτύου ΣΥΜΒΑΛΛΩ. Η ανοικτή συζήτηση αφορούσε την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, την επίτευξη της αειφορίας, την υποστήριξη της επιχειρηματικότητας (θεματικές που αποτελούν τους ιδρυτικούς σκοπούς του Δικτύου ΣΥΜΒΑΛΛΩ). Χαιρετισμό απηύθυναν – μεταξύ άλλων- εκπρόσωποι κεντρικών και τοπικών φορέων όπως ο Υπ. Τουρισμού και Βουλευτής Α’ Αθήνας (ΝΔ) Βασίλης Κικίλιας, ο Περιφερειάρχης Αττικής, Γιώργος Πατούλης, ο βουλευτής Φθιώτιδας (ΣΥΡΙΖΑ) Γιάννης Σαρακιώτης, ο βουλευτής β΄Θεσσαλονίκης (ΠΑΣΚΟΚ-ΚΙΝΑΛ) Γιώργος Αρβανιτίδης, ο ευρωβουλευτής (Ελληνική Λύση) Εμμανουήλ Φράγκος και ο προσωρινός Πρόεδρος του Δικτύου ΣΥΜΒΑΛΛΩ Βασίλης Καρατσώλης. Στη συζήτηση, δε, που ακολούθησε και που συντόνισε η δημοσιογράφος Αρση Γιαννέλου, συμμετείχαν ο Δ/ντής του Ινστ. Βιώσιμης Ανάπτυξης Σπύρος Κουβέλης, ο τ. Πρύτανης ΕΜΘ Ανδρέας Ανδρεόπουλος, ο Χημικός Μηχανικός Αντώνης Μαυρόπουλος και ο Γεν. Δ/ντής της Ελ. Ετ.Αξιόποιησης Ανακύκλωσης Γιάννης Ραζής.
Το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης – Ι.Τ.Α. (ΚΕΔΕ) εκπροσώπησε ο Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του, και πρώην Δήμαρχος Σάμου, Μιχάλης Αγγελόπουλος.
Ο κ. Αγγελόπουλος έκανε ιδιαίτερη μνεία στη μελέτη του Ι.Τ.Α. “Δίκτυα Δήμων. Οι Ευρωπαϊκές πρακτικές – οι Ελληνικές συνέργειες. Στρατηγικός σχεδιασμός – Συμμετοχή των Δήμων σε αναγνωρισμένα Networks”, η οποία εμβαθύνει σ’ αυτό το θέμα των Δικτύων φέρνοντας κοντά επιστήμη και πολιτική στο θεμελιώδες επίπεδο του πρώτου και δεύτερου βαθμού αυτοδιοίκησης.
Θεμελιώδες, διότι η “πράσινη μετάβαση” και η προστασία του περιβάλλοντος αφορά τη “βάση” της κοινωνίας ακόμη πιο πολύ απ’ όσο αφορά τα υψηλά κέντρα αποφάσεων που χαράσσουν τις κεντρικές πολιτικές. Και η βάση της κοινωνίας εκφράζεται δημοκρατικά πρωτίστως μέσα από την τοπική αυτοδιοίκηση, που είναι σε άμεση, καθημερινή και διαδραστική επαφή με τον πολίτη. Απαραίτητος λοιπόν όρος σε κάθε «πράσινη» παρέμβαση είναι η συμμετοχή των Δήμων.
Στον χαιρετισμό του ο κ. Αγγελόπουλος παρουσίασε επίσης και συγκεκριμένα Δίκτυα που έχουν ως στόχο την αφύπνιση των Τοπικών Αρχών γύρω από τα Πράσινα θέματα, την ανταλλαγή γνώσεων και τεχνογνωσίας γύρω από την Πράσινη Διαχείριση μεταξύ των ελληνικών Πόλεων / Δήμων και τη συμβολή για τη ανάπτυξη Πράσινων Πρακτικών & Πρωτοβουλιών.
Ολόκληρος ο χαιρετισμός του Μ. Αγγελόπουλου:
«Κατ’ αρχάς, θέλω να απευθύνω έναν θερμό χαιρετισμό στους διοργανωτές της σημερινής εκδήλωσης, αλλά και σε όλους τους συντελεστές της, καθώς επίσης και στο κοινό που παρευρίσκεται εδώ και είμαι βέβαιος ότι θα βγει απ’ αυτήν την αίθουσα με πολύ καλύτερη και πιο εμπεριστατωμένη γνώση γύρω από ένα από τα πιο “καυτά” ζητήματα της εποχής μας.
Δίκτυα όπως το “ΣΥΜΒΑΛΛΩ”, συνιστούν ουσιώδεις πρωτοβουλίες μεγάλης αξίας. Κι αυτό επειδή, πράγματι, θέματα όπως η “πράσινη” ανάπτυξη, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η αειφορία, η προστασία του περιβάλλοντος, αν και αυτονόητες, πλέον, επιδιώξεις, συνιστούν συγχρόνως και μεγάλες προκλήσεις, με σημαντικότατο αντίκτυπο στην κοινωνία, αλλά και την επιχειρηματικότητα.
Οι προκλήσεις αυτές είναι φύσει αδύνατον να αντιμετωπιστούν μόνο με “κεντρικό” τρόπο, ως υψηλόφρονες εθνικές ή διεθνείς πολιτικές χωρίς την συνεισφορά και ιδιωτικών δικτύων όπως είναι και το “ΣΥΜΒΑΛΛΩ”.
Τα Δίκτυα είναι η φυσική συνέχεια των πάλαι ποτέ Αμφικτυονιών, αλλά και της οραματικής “Διπλωματίας των Πόλεων”, που εγκαινιάστηκε τη δεκαετία του 2000 και όπως όλοι γνωρίζουμε συνιστούν μια ζώσα και συνέχεια εξελισσόμενη “εγκυκλοπαίδεια” ανταλλαγής τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών που έχουν περάσει από τη διαδικασία “δοκιμής-λάθους-αναδιάρθρωσης” και γι’ αυτό μπορούν να εφαρμοστούν με μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας από όλα τα μέλη του Δικτύου.
Στο συγκεκριμένο επίπεδο το Ι.Τ.Α. εκπόνησε τη μελέτη “Δίκτυα Δήμων. Οι Ευρωπαϊκές πρακτικές – οι Ελληνικές συνέργειες. Στρατηγικός σχεδιασμός – Συμμετοχή των Δήμων σε αναγνωρισμένα Networks”, η οποία εμβαθύνει σ’ αυτό το ζήτημα φέρνοντας κοντά επιστήμη και πολιτική στο θεμελιώδες επίπεδο του πρώτου και δεύτερου βαθμού αυτοδιοίκησης.
Και το αποκαλώ θεμελιώδες, διότι η “πράσινη μετάβαση” και η προστασία του περιβάλλοντος αφορά τη “βάση” της κοινωνίας ακόμη πιο πολύ απ’ όσο αφορά τα υψηλά κέντρα αποφάσεων που χαράσσουν τις κεντρικές πολιτικές. Και η βάση της κοινωνίας εκφράζεται δημοκρατικά πρωτίστως μέσα από την τοπική αυτοδιοίκηση, που είναι σε άμεση, καθημερινή και διαδραστική επαφή με τον πολίτη. Απαραίτητος λοιπόν όρος σε κάθε «πράσινη» παρέμβαση είναι η συμμετοχή των Δήμων.
Δράσεις υψίστης σημασίας και προτεραιότητας, όπως π.χ. η ανακύκλωση, δε μπορούν να εμπεδωθούν ουσιαστικά, παρά μόνον μέσα από τους Δήμους και τις Περιφέρειες. Στην πράξη, για την ακρίβεια, οι ΟΤΑ έχουν άμεση εμπλοκή σε όλες τις δεσμεύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της διεθνούς κοινότητας: από την Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, έως τη Συμφωνία του Παρισιού, τη Νέα Αστική Ατζέντα, την Ατζέντα για την Υγεία και την Προαγωγή της, το Πλαίσιο Σεντάι και πολλά άλλα.
Αυτές οι οραματικές επιδιώξεις απαιτούν Δήμους ενημερωμένους και κατάλληλα στελεχωμένους ώστε να τις διαχέουν αποτελεσματικά στην κοινωνία, αλλιώς κινδυνεύουν να μείνουν περισσότερο ασκήσεις επί χάρτου, παρά μια νέα, πιο φιλική για το περιβάλλον και τις επόμενες γενιές καθημερινότητα.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, τα Δίκτυα συνιστούν ένα πραγματικά ανεκτίμητης αξίας και χρησιμότητας θεσμό που επιταχύνει δραματικά τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο, διότι αξιοποιεί στο μέγιστο την εφαρμοσμένη γνώση ενός ευρύτατου ανθρώπινου δυναμικού, πολύ μεγαλύτερου από αυτό που ο κάθε Δήμος από μόνος του θα μπορούσε να έχει στη διάθεσή του.
Ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα συνιστά το ΔΕΠΠ. Το Δίκτυο Ελληνικών Πράσινων Πόλεων, που έχει ακριβώς ως στόχο την αφύπνιση των Τοπικών Αρχών γύρω από τα Πράσινα θέματα, την ανταλλαγή γνώσεων και τεχνογνωσίας γύρω από την Πράσινη Διαχείριση μεταξύ των ελληνικών Πόλεων / Δήμων και τη συμβολή για τη ανάπτυξη Πράσινων Πρακτικών & Πρωτοβουλιών.
Οι τομείς που, σε τοπικό πάντοτε επίπεδο, απασχολούν το Δ.Ε.Π.Π. αφορούν:
- Στη συμβολή στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής
- Στην ανάπτυξη βιώσιμων μεταφορών
- Στη δημιουργία πράσινων αστικών περιοχών που ενσωματώνουν την αειφόρο χρήση της γης
- Στη δράση για τη διατήρηση της φύσης και της βιοποικιλότητας
- Στη βελτίωση του ατμοσφαιρικού αέρα
- Στη μείωση των επιπέδων θορύβου
- Στην αποτελεσματική διαχείριση αποβλήτων
- Στον ορθολογισμό στην κατανάλωση νερού
- Στη βέλτιστη και πιο αποδοτική επεξεργασία των λυμάτων
- Στην οικολογική καινοτομία και τη βιώσιμη απασχόληση
- Στη διαχείριση του περιβάλλοντος και
- Στην ενεργειακή απόδοση.
Κάποια ακόμα δίκτυα με αντίστοιχα «πράσινο» προσανατολισμό – όπως σημειώνονται και στην σχετική μελέτη του ΙΤΑ- είναι:
- Ενεργειακές Πόλεις (Energy Cities)
- Δίκτυο Σχεδιασμού Δράσης Πόλεων Zero Carbon
- Resilient Cities – Δίκτυο Ανθεκτικών Πόλεων
- Smart Cities Marketplace [δημιουργήθηκε με τη συγχώνευση δύο προηγούμενων πλατφορμών, του «Marketplace of the European Innovation Partnership on Smart Cities and Communities (EIPSCC Marketplace)» και του «Smart Cities Information System (SCIS)».]
- Δίκτυο Αγροτικών Κοινοτήτων για ενεργειακή ουδετερότητα (RURENER)
- Δίκτυο Πόλεων για τον Αειφόρο Τουρισμό (Network of Cities for Sustainable Tourism)
- ECRAN (Περιφερειακό Δίκτυο Προσχώρησης για το Περιβάλλον και το Κλίμα)
- Resourceful Cities
- Δίκτυο Αδελφοποιημένων Πόλεων Και Περιοχών Της Μεσογείου -Εοες Αμφικτιονία
- Ευρωπαϊκή Ένωση Ορεινών Περιοχών (ΑΕΜ)
- Healthy Cities
- BeePathNet Reloaded
- Rurban
- Health & Greenspace
- European Green Deal 4 Cities
- Tourism Friendly cities
- UrbSecurity –Δίκτυο Σχεδιασμού Δράσης
- URGE -Κυκλικές Δομικές Πόλεις
- UrbReC
Πέρα από τα Δίκτυα Πόλεων, ωστόσο, το ΙΤΑ έχει εκπονήσει ήδη αρκετές χρήσιμες μελέτες άμεσα αξιοποιήσιμες από στελέχη της αυτοδιοίκησης που έχουν ήδη ευαισθητοποιηθεί γύρω από το θέμα. Ενδεικτικά και μόνον αναφέρω δύο απ’ αυτές:
* Πράσινες και Υγιείς Γειτονιές – Ένα Εγχειρίδιο για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και:
* Εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας για τη διαχείριση του περιβάλλοντος – Μία εργαλειοθήκη για την τοπική αυτοδιοίκηση
Η “πράσινη μετάβαση”, κεντρικό και πλέον άμεσο κομμάτι της οποίας είναι η προστασία του περιβάλλοντος μέσα και από την ανακύκλωση, αποτελεί μια αναγκαιότητα στο μυαλό κάθε σώφρονος ανθρώπου. Όμως η ιστορία αποδεικνύει ότι επειδή κάτι είναι λογικό και αυτονόητο, δε σημαίνει και ότι θα γίνει αυτόματα μέρος της καθημερινότητας και της συνείδησης όλων των πολιτών ή και των επιχειρήσεων.
Βρισκόμαστε, με άλλα λόγια, μπροστά σε μια προσπάθεια που απαιτεί ευρύ συντονισμό φορέων, αλλά και δράσεων. Υπάρχει ανάγκη για ενημέρωση, για παροχή κινήτρων, για ρεαλιστικές όσο και θαρραλέες πρωτοβουλίες, για πλατιές συνεργασίες…
Ο ρόλος των ΟΤΑ στο όλο θέμα, απ’ την πλευρά του, απαιτεί επιστημονική τεκμηρίωση και αξιοποίηση κάθε χρηματοδοτικής ευκαιρίας και αποτελεσματικής τεχνογνωσίας. Κάτι που σημαίνει, οπωσδήποτε και αξιοποίηση του ιδιωτικού τομέα, που μπορεί να προσφέρει ιδέες αλλά και πρακτικές λύσεις.
Και γι’ αυτό, κλείνοντας, οφείλω και πάλι να συγχαρώ την πρωτοβουλία για το δίκτυο “ΣΥΜΒΑΛΛΩ”, οι ιδρυτικές θέσεις του οποίου αγγίζουν εύστοχα, ακριβώς τον πυρήνα αυτού του πολυσύνθετου και πολυδιάστατου ζητήματος.
Εύχομαι να μακροημερεύσει και να αποτελέσει κεντρικό σημείο αναφοράς για ένα πρόβλημα που αφορά όχι μόνον το σήμερα, αλλά και τις γενιές που μας ακολουθούν και γι’ αυτό οφείλουμε να λύσουμε άμεσα και αποτελεσματικά.
Προσκαλώ το Δίκτυο ΣΥΜΒΑΛΛΩ να παρουσιάσει τις θέσεις και την διακήρυξή του στο Επιστημονικό Συμβούλιο του ΙΤΑ και να προτείνει πιλοτικές δράσεις και εφαρμογές που αναφέρονται στο σκοπό του.»
