Διαβάστε μία δημοσιογραφική έρευνα για το πώς οι «Αισώπειοι μύθοι», βρίσκονται σε γαλλική έκδοση του 1870 και τι αποκαλύπτει ελληνικό περιοδικό για τον «παππού των παραμυθιών» των Ελλήνων όλων των γενεών!..Ο Αίσωπος, ως γνωστόν, έζησε τον 7ον αι. π.Χ. και ήταν ένας συγγραφέας, ο οποίος μάλιστα θεωρήθηκε «πατέρας της μυθογραφίας» Οι πληροφορίες για τη ζωή του είναι αβέβαιες και προέρχονται από μια μυθιστορηματική βιογραφική παράδοση –την οποία συνόδευαν και μύθοι– που τοποθετείται στον 6ο αι. π.Χ. (Μυθιστόρημα του Αισώπου), όπου όμως τα ιστορικά στοιχεία συμπλέκονται με φανταστικές αφηγήσεις.
.jpg)
Ο Αίσωπος, ως γνωστόν, έζησε τον 7ον αι. π.Χ. και ήταν ένας συγγραφέας, ο οποίος μάλιστα θεωρήθηκε «πατέρας της μυθογραφίας» Οι πληροφορίες για τη ζωή του είναι αβέβαιες και προέρχονται από μια μυθιστορηματική βιογραφική παράδοση –την οποία συνόδευαν και μύθοι– που τοποθετείται στον 6ο αι. π.Χ. (Μυθιστόρημα του Αισώπου), όπου όμως τα ιστορικά στοιχεία συμπλέκονται με φανταστικές αφηγήσεις.
Σύμφωνα με την παράδοση αυτή, ο Αίσωπος καταγόταν από τη Φρυγία, είχε σχέσεις με τους Επτά σοφούς, ήταν καμπούρης και τραυλός, έζησε στη Σάμο, ταξίδεψε στην Ανατολή και στην Αίγυπτο και τον σκότωσαν με δόλο στους Δελφούς.
Με το όνομά του διασώθηκαν εκατοντάδες μύθοι, που είναι συνήθως αφελείς και χαριτωμένοι διάλογοι ζώων (που μιλούν και ενεργούν σαν άνθρωποι), μερικοί με ανθρώπους ή θεούς και λίγοι με φυτά, όπου το ωφέλιμο αναμειγνύεται με το τερπνό, γιατί η διήγηση επισφραγίζεται πάντα με ένα επιμύθιο, ευκολονόητο και για τα παιδιά και για τον λαό.
ΟΙ ΜΥΘΟΙ ΤΟΥ
Οι μύθοι που συνόδευαν τη διήγηση της ζωής του Αισώπου φαίνεται πως αποτελούσαν και την αρχαιότερη συλλογή μύθων. Η παράδοση όμως του Αις΄ωπου, η οποία γεννήθηκε, όπως και άλλες, στην πρώιμη εποχή της ελληνικής λογοτεχνίας, έφτασε έως εμάς μόνο σε μορφές που ανήκουν σε πολύ μεταγενέστερη εποχή. Γι’ αυτό το αρχικό κείμενο έχει αλλοιωθεί και παραποιηθεί (π.χ. κανένας μύθος δεν είναι γραμμένος στην ιωνική διάλεκτο), έτσι που είναι αδύνατο να αναζητηθεί η αληθινή φυσιογνωμία του δημιουργού τους, ο οποίος παραμένει το σύμβολο μιας ανώνυμης μυθοποιίας, που χάνεται μέσα στο χρόνο.
Η αρχαιότερη γνωστή συλλογή μύθων του Αισώπου (4ος αι. π.Χ.) είναι του Δημητρίου του Φαληρέα (Λόγων Αισωπείων συναγωγαί),αυτές όμως που υπάρχουν σήμερα δημιουργήθηκαν αργότερα. Μιμήσεις του Αισώπου απαντώνται στην αρχαία εποχή σε ρήτορες και φιλοσόφους, στον Καλλίμαχο και στον Οράτιο, ενώ τον μιμήθηκαν ο Φαιδρός και ο Βαβρίας (2ος αι. μ.Χ.), όλοι οι μυθογράφοι του Μεσαίωνα και στα νεότερα χρόνια οι Γάλλοι Λα Φοντέν (1621-1695) και Φλοριάν (1755-1794) και ο Ρώσος Κριλόφ (1769-1844).
ΣΕ ΓΑΛΛΙΚΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ!
Όπως αποκαλύπτει το ελληνικό περιοδικό «Βιβλιοφιλία» (1), δια χειρός Σέβης Τσάμπαλλα, Ιστορικού της τέχνης, βρέθηκαν γαλλικά χειρόγραφα του 1870 με τους περίφημους μύθους του Αισώπου. Ας διαβάσουμε το κείμενο:
.jpg)
«Το ενδιαφέρον για τον Αίσωπο στην Γαλλία υπήρξε αδιάλειπτο κατά τους νεότερους χρόνους, ήδη από τον 17ο αιώνα, οπότε και χάρη στη συμβολή του Jean de la Fontaine (1621-1695) αναζωπυρώνεται η ανάγνωση των μύθων. Ο de la Fontaine συνέλαβε την ουσία του αισωπικού μύθου στα περίπου διακόσια σαράντα ποιήματα του, που περιλαμβάνονται σε δώδεκα βιβλία, από το 1668 ως και το 1694, ενώ συνέθεσε και τον Βίο του Αισώπου, συγκεντρώνοντας στοιχεία από ανώνυμους συγγραφείς των Κάτω Χωρών.
Τοποθετείται έτσι και ο ίδιος στη μακρά σειρά των ποιητών που συνεχίζουν την αισωπική παράδοση, όπως ο Φαιδρός (15 π.Χ.-50 μ.Χ.), ο Αβιανός (4ος μ.Χ.) και ο Βάβριος ή, κατά τον de la Fontaine, Γαβρίας (τέλος 1ου μ.Χ.). Ο Γάλλος ποιητής αξιοποίησε αρκετά τον πρώτο, δεν φαίνεται, ωστόσο, να άντλησε από τον τελευταίο.
Γραμμένοι στην ελληνική, σε έμμετρο λόγο, οι μυθίαμβοι του Βάβριου εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1844 στη Γαλλία, από τον Jean Frangois Boissonade (1774-1857) που κατείχε από το 1828 την έδρα ελληνικών σπουδών στο College de France. Μόλις δυο χρόνια πριν από την γαλλική έκδοση, εξάλλου, ο Μ. Μηνάς, είχε ανακαλύψει στη Μονή της Αγίας Λαύρας, στο Άγιον Όρος, ένα χειρόγραφο με μύθους του Βάβριου, το οποίο σήμερα βρίσκεται στις συλλογές του Βρετανικού Μουσείου.(2)
Το 1869 η γαλλική κυβέρνηση αποκτά περί τους εκατό μύθους του Βάβριου, όπως αναφέρει ο επιμελητής της έκδοσης Fables d’ Esope, που βρίσκεται στις συλλογές της Βιβλιοφιλίας. Περισσότερα για τη συγκεκριμένη αγορά δεν μας είναι γνωστά, ωστόσο, ο προλογίζων, Fr. Diibner, φροντίζει να εξάρει τον ζήλο της «πεφωτισμένης» όπως χαρακτηριστικά την αποκαλεί, κυβέρνησης του Ναπολέοντα του Γ’ (1808-1893). Τηρουμένων των αναλογιών, η αναφορά του μοιάζει να θέλει να ανακαλέσει στη μνήμη την αφιέρωση του de la Fontaine της πρώτης συλλογής του, Fables choisies (1668), στον Λουδοβίκο (1661-1711), γιο του Λουδοβίκου του ΙΔ’ (1638-1715).
Η έκδοση των συλλογών της Βιβλιοφιλίας είναι δίγλωσση, με το αισωπικό κείμενο στα ελληνικά και τις επεξηγήσεις στα γαλλικά, σε υποσημειώσεις. Αρκετά επιμελημένη -αν εξαιρέσει κανείς το λάθος του εξωφύλλου (ΑΙΣΩΠΕΙΟΙ ΜΥΟΘΙ), περιλαμβάνει πενήντα μύθους, με ένα εκτενές λεξικό στο τέλος. Στους πρώτους σαράντα μύθους παρατίθεται και η αρίθμηση του de la Fontaine, προκειμένου ο αναγνώστης να έχει τη δυνατότητα να κάνει την αντιστοιχία ανάμεσα στους δύο κύριους εκπροσώπους του είδους.» (3)
Πάντως, όπως έχουμε αποκαλύψει και στους προηγούμενους τόμους το βιβλίου μας οι Βρετανοί έχουν στη διάθεσή τους χειρόγραφα του Αισώπου που δεν έχουν επιμορφωτικό (παιδαγωγικό) χαρακτήρα, αλλά σκωπτικά διηγήματα και άλλα κείμενα του αρχαίου Έλληνα συγγραφέα!
Με σεβασμό και τιμή
ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝ. ΣΑΚΚΕΤΟΣ
