Ολοι εμείς οι Ευρωπαίοι πολίτες που περιμέναμε τον εκλογικό θρίαμβο του Μακρόν (δηλαδή όσοι κρατούσαμε μεγάλο καλάθι) προσγειωθήκαμε μετά τα αποτελέσματα της Κυριακής. Ο Μακρόν είναι ο νέος πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας.
Ωστόσο υπάρχουν δύο παράγοντες οι οποίοι, εκ των πραγμάτων, παίζουν καθοριστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις: το υψηλό ποσοστό του Εθνικού Μετώπου και το εξίσου υψηλό ποσοστό της αποχής των εκλογέων κατά την εκλογική διαδικασία. Πρόκειται για τις δυνάμεις του πραγματικού έναντι του κανονιστικού σχεδιασμού.
Μπροστά μας τώρα ανοίγεται ένα νέο πεδίο πολιτικής δημιουργίας τόσο για τη Γαλλία στο εθνικό επίπεδο όσο και για την Ευρωπαϊκή Ενωση στο επίπεδο της πολιτικής ενοποίησής της.
Τα ερωτήματα που τίθενται έχουν να κάνουν με τα εξής προβλήματα: μπορεί ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας να σχεδιάσει και να ασκήσει σε συνεργασία με τους άλλους Ευρωπαίους ηγέτες μια πολιτική σε πανευρωπαϊκό επίπεδο η οποία δεν θα εγκλωβίζεται στην τεχνοκρατική αντίληψη; Μπορεί ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας να είναι ο εκφραστής της ιδέας «περισσότερη Ευρώπη»;
Γι’ αυτήν την ιδέα έχουμε τονίσει, και σ’ αυτήν τη στήλη και σε συνέδρια και σε σεμινάρια, ότι εννοούμε την εισαγωγή θεσμών και διαδικασιών του εθνικού κράτους και της αστικής κοινωνίας στον «μετα-εθνικό αστερισμό» (κατά τον Χάμπερμας) της ομοσπονδιακής ευρωπαϊκής πολιτικής οντότητας.
Η τεχνοκρατική-δημοσιονομική-«νατουραλιστική» Ευρώπη φαίνεται πως με τη νίκη του Μακρόν έφτασε στο τέλος της. Αναδύεται η πολιτική Ευρώπη, της πολιτικής της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Υπενθυμίζω ότι ο Μακρόν, ως υπουργός Οικονομίας στην κυβέρνηση του Ολάντ, είχε προτείνει να δημιουργηθεί εντός της ευρωζώνης ένα κοινό υπουργείο Οικονομικών, το οποίο θα μπορούσε να διαχειρίζεται επιμέρους τομείς οικονομικής πολιτικής των κρατών-μελών.
Πρότεινε ουσιαστικά να κάνει η Ευρωπαϊκή Ενωση ένα δειλό πολιτικό βήμα και να μετατρέψει την ευρωζώνη από νομισματική ένωση σε στοιχειώδη οικονομική ένωση. Τώρα που είναι πρόεδρος της Γαλλίας μπορεί ο Μακρόν την πρότασή του αυτή να τη «μεταφράσει» σε θεσμό για την Ευρωπαϊκή Ενωση;
Χρειάστηκαν δεκαετίες από τότε που σχεδιάστηκε το ευρώ ως κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα για να φτάσουμε σήμερα -και με αφορμή την εκλογή του Μακρόν στη θέση του προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας- να θέτουμε ακόμη προς συζήτηση το ζήτημα της ενιαίας οικονομικής πολιτικής στην ευρωζώνη. Πολλές φορές στις συναντήσεις μας οι ειδικοί επιστήμονες (οι οικονομολόγοι, οι πολιτικοί επιστήμονες), οι φιλόσοφοι, οι στοχαστές θέτουμε ερωτήματα τα οποία είναι, εκ των πραγμάτων, ριζικά.
Αυτά στην περίπτωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης συμπυκνώνονται στα ίδια ερωτήματα που έθετε ο Εντμουντ Χούσερλ (το έτος 1935) στη μνημειώδη διάλεξή του με τίτλο «Η κρίση της ευρωπαϊκής ανθρωπότητας και η φιλοσοφία». Γράφει λοιπόν ο Χούσερλ για την εποχή του, αλλά και για την εποχή μας: «Η κρίση της ευρωπαϊκής ύπαρξης έχει μόνον δύο διεξόδους, είτε την έκπτωση της Ευρώπης… είτε την αναγέννησή της…».
Το ερώτημά μας επαναδιατυπώνεται: Με την επικράτηση του Μακρόν όλοι εμείς οι Ευρωπαίοι πολίτες τι περιμένουμε; Περιμένουμε την αποδέσμευση της Ευρώπης από τα τεχνοκρατικά και δημοσιονομικά δεσμά της, τα οποία οδηγούν τους λαούς της στα κατά τόπους «Εθνικά Μέτωπα», ή μήπως ο νέος πρόεδρος της Γαλλίας θα υποτάσσεται στα κελεύσματα των μηχανισμών και των κλειστών συστημάτων που επικρατούν στις ευρωπαϊκές κοινωνίες;
Ολοι μας, οι πολίτες ως εκλογικό σώμα και οι πολιτικοί ως αντιπρόσωποι, γνωρίζουμε ότι η πολιτική και η δημοκρατία είναι πράγματα (με τη φιλοσοφική έννοια του όρου) τα οποία δεν ανήκουν παρά μόνον στα υποκείμενα που τα δημιουργούν. Ο Μακρόν πολύ σύντομα θα μας αποδείξει εάν είναι τεχνοκράτης ή πολιτικός. Περιμένουμε!
* καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Πηγή
