«Καμπανάκι» επιστημόνων για το ηλεκτρονικό τσιγάρο

Αν και μελέτες δείχνουν πως περιέχουν προϊόντα χαμηλότερης τοξικότητας σε σύγκριση με το κλασικό τσιγάρο, υπάρχουν δύο σοβαρές αιχμές. Η πρώτη είναι πως τα εν λόγω προϊόντα περιέχουν άγνωστες ουσίες και η δεύτερη είναι πως τυχόν απενοχοποίησή τους μπορεί να οδηγήσει στην εξάρτηση από τη νικοτίνη άτομα μικρών κυρίως ηλικιών.

Με αφορμή τη σημερινή παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος, η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, επιχειρώντας να βάλει το θέμα στη σωστή του διάσταση. Σύμφωνα με τους καρδιολόγους, τα τελευταία χρόνια αυξάνεται ραγδαία η χρήση των λεγόμενων ηλεκτρονικών τσιγάρων, τα οποία παράγονται, κυρίως, στην Κίνα.

Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα -σημειώνουν- είναι συσκευές που μοιάζουν με τσιγάρο. Απελευθερώνουν ατμό (αεροζόλ) με ζέσταμα ενός διαλύματος που περιέχουν, συνήθως, νικοτίνη, προπυλενογλυκόλη, γλυκερίνη, νερό και αρωματικούς παράγοντες. Η χρήση τους τριπλασιάζεται ανά έτος και φθάνει σήμερα το 3% έως 7% του γενικού πληθυσμού διεθνώς, με το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα να ανέρχεται στο 1,9%.

Υπάρχει εντονότατη διαφημιστική καμπάνια υπέρ της χρήσης τους.

Οι κύριοι ισχυρισμοί είναι πως αποτελούν πιο υγιεινή εναλλακτική λύση συγκριτικά με το κάπνισμα τσιγάρων («αθώοι υδρατμοί»), είναι χρήσιμη επιλογή για τη μείωση ή τη διακοπή του καπνίσματος τσιγάρων και αποτελούν τρόπο παράκαμψης των απαγορευτικών νόμων για το κάπνισμα (κάπνισμα οπουδήποτε).

Πόσο υγιεινή επιλογή είναι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα; Οι υπεύθυνοι της Καρδιολογικής Εταιρείας αναφέρουν πως η σύσταση του διαλύματος που περιέχουν δεν είναι επακριβώς γνωστή, δεδομένου ότι υπάρχει ποικιλία κατασκευαστών (συνήθως στην Κίνα) και ανεπαρκής έλεγχος ποιότητας.

Ποσοστό νικοτίνης
Ο ατμός από τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου περιέχει την ίδια ποσότητα νικοτίνης με ένα τσιγάρο (30 μg νικοτίνης/ανά ρουφηξιά x 30 ρουφηξιές = 1.0 mg νικοτίνης), λιγότερες τοξικές ή καρκινογόνες ουσίες από τον καπνό του τσιγάρου, αλλά υψηλότερες από το σπρέι νικοτίνης.

Οι καρδιολόγοι προειδοποιούν, ωστόσο, πως δεν υπάρχουν τεκμηριωμένα στοιχεία για την επίδραση των ηλεκτρονικών τσιγάρων στην υγεία των χρηστών.

Υπάρχει επιβάρυνση της λειτουργίας του αναπνευστικού συστήματος, πιθανή καρκινογόνος δράση (από μεταλλικά στοιχεία, μικροσωματίδια) και πιθανότητα εγκαύματος ή έκρηξης, ενώ δεν είναι γνωστή η επίδρασή του και στις έγκυες γυναίκες.

Για το ίδιο θέμα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει πως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι συσκευές που δεν καίνε και δεν περιέχουν υπολείμματα καπνού. Περιέχουν, όμως, άλλες χημικές ουσίες, οι οποίες θεωρούνται τοξικές.

Οι επιστήμονες του Οργανισμού επισημαίνουν πως τα περισσότερα από τα συγκεκριμένα προϊόντα που κυκλοφορούν στην παγκόσμια αγορά δεν έχουν ελεγχθεί από ανεξάρτητους επιστήμονες και οι περιορισμένοι έλεγχοι έχουν καταδείξει μία μεγάλη διακύμανση στην τοξικότητα και στις εκπομπές.

Οι κίνδυνοι για την υγεία -αναφέρουν- σχετίζονται με μία σειρά από παράγοντες. Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνεται η δυνατότητα της συσκευής να παρέχει νικοτίνη στον χρήστη.

Παρατηρούνται μεγάλες διαφορές μεταξύ των συσκευών, ορισμένες από τις οποίες παρέχουν από πολύ χαμηλές έως αντίστοιχες με το κανονικό τσιγάρο ποσότητες νικοτίνης.

Λιγότερο τοξικά
Στον αντίποδα, μελέτη που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό «British Medical Journal» δείχνει πως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι λιγότερο τοξικά από τα συμβατικά.

Βρετανοί ογκολόγοι-ερευνητές διαπίστωσαν πως οι άνθρωποι που σταμάτησαν να καπνίζουν συμβατικά τσιγάρα και έκαναν «άτμισμα» για τουλάχιστον έξι μήνες, εμφάνιζαν στο σώμα τους σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα τοξικών και καρκινογόνων ουσιών σε σύγκριση με όσους κάπνιζαν κλασικά τσιγάρα.

Για πρώτη φορά, οι επιστήμονες ανέλυσαν δείγματα ούρων και σάλιου από όλους τους συμμετέχοντες, αναζητώντας ίχνη καρκινογόνων και άλλων τοξικών ουσιών, οι οποίες είναι γνωστό ότι υπάρχουν στο κανονικό τσιγάρο.

Διαπίστωσαν πως οι καπνιστές που είχαν γίνει «ατμιστές» δεν είχαν διαφορές στα επίπεδα της νικοτίνης, αλλά σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα των άλλων τοξικών ουσιών.

Οι εν λόγω ουσίες ήταν τόσο χαμηλά, όσο ανιχνεύονται στον οργανισμό ανθρώπων που κάνουν υποκατάσταση νικοτίνης με τσιρότα ή τσίχλες.

Το «άτμισμα» σε αριθμούς

• Τριπλασιασμός σημειώνεται κάθε χρόνο στη χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων.
• Το 3% έως 7% του παγκόσμιου γενικού πληθυσμού και το 1,9% του ελληνικού «ατμίζουν»
• Στο 1% του παγκόσμιου τζίρου των συμβατικών τσιγάρων, ο οποίος είναι στα 626,6 δισ. ευρώ, ανέρχεται ο τζίρος των ηλεκτρονικών
• 56-97% ανέρχεται η μείωση των επικίνδυνων ουσιών με το «άτμισμα» σε σχέση με το κάπνισμα, όπως έχει δείξει πρόσφατη μελέτη
• Τρεις στους τέσσερις «ατμιστές» παραμένουν καπνιστές σε έναν μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό, ενώ μερικοί χρησιμοποιούν το ηλεκτρονικό τσιγάρο και σε χώρους όπου απαγορεύεται
• Ενας στους πέντε θανάτους διεθνώς συνδέεται με το κάπνισμα, ενώ στην Ελλάδα περίπου 20.000 άτομα πεθαίνουν κάθε χρόνο από νοσήματα που σχετίζονται με τη συνήθεια

Κωνσταντίνος Τσιούφης
«Περιέχουν διαλύτες και ουσίες που έχουν επιβλαβή δράση»

«Μπορούμε να δεχτούμε, με κάθε επιφύλαξη, πως το ηλεκτρονικό τσιγάρο βοηθάει όσους θέλουν να διακόψουν το κάπνισμα και δεν μπορούν. Αποτελεί, όμως, και έναν ”Δούρειο Ιππο” για άτομα, όπως τα παιδιά που δεν καπνίζουν και έχουν απομυθοποιήσει τον κίνδυνο με τις ηλεκτρονικές συσκευές».

Τα παραπάνω ανέφερε χθες στο «Εθνος» ο πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, καθηγητής Καρδιολογίας Κωνσταντίνος Τσιούφης. Οι γνώσεις μας, ωστόσο, γύρω από το περιεχόμενο των ηλεκτρονικών τσιγάρων είναι τόσο λίγες, που κάθε απόφαση πρέπει να λαμβάνεται με πολλούς «αστερίσκους»:

«Είναι υπαρκτό το φαινόμενο πολλών καπνιστών οι οποίοι δεν μπορούν να διακόψουν την επικίνδυνη αυτή συνήθεια. Το ποσοστό μπορεί να φτάσει στο 70% των καπνιστών. Μπορούμε να συζητήσουμε οτιδήποτε μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους αυτούς, όπως το ηλεκτρονικό τσιγάρο, στο να προστατευτούν και να απαλλαγούν από το κάπνισμα».

Σύμφωνα με τον καθηγητή, τα επιστημονικά δεδομένα για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των εν λόγων προϊόντων είναι πολύ λίγα, προκειμένου να καταλήγουμε σε συγκεκριμένα συμπεράσματα: «Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα περιέχουν διαλύτες και οργανικές ουσίες που έχουν καρκινογόνο και επιβλαβή δράση. Ακόμη και εάν δεχτούμε πως ο κίνδυνος είναι μικρότερος από το συμβατικό τσιγάρο, υπάρχει ένας σημαντικός κίνδυνος.

Η απενοχοποίηση αυτή δημιουργεί τις προϋποθέσεις εξάρτησης από τη νικοτίνη, μέσω του ηλεκτρονικού τσιγάρου, σε ομάδες πληθυσμού, όπως τα παιδιά, τα οποία δεν θα είχαν σκοπό να ξεκινήσουν το κάπνισμα».

Η αξία του ηλεκτρονικού τσιγάρου στη μείωση των τοξικών ουσιών στον οργανισμό αμφισβητείται από πολλούς επιστήμονες. Σημειώνουν πως σχετική βρετανική μελέτη ασχολήθηκε μόνο με τις γνωστές τοξίνες που παράγονται από το συμβατικό τσιγάρο και δεν αξιολόγησε το εάν παράγονται τοξίνες από το ίδιο το ηλεκτρονικό τσιγάρο.

Κλειστοί χώροι
Το «άτμισμα» σε κλειστούς χώρους και αυτοκίνητα επιφέρει υψηλά πρόστιμα, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία. Τα πρόστιμα για τους παραβάτες κυμαίνονται από 500 έως 10.000 ευρώ, ανάλογα με το εάν υπάρχει υποτροπή ή όχι.

Η απαγόρευση καπνίσματος και «ατμίσματος» ισχύει σε νοσοκομεία, ιατρεία, φαρμακεία, εκπαιδευτικά ιδρύματα, φροντιστήρια, κλειστές αθλητικές εγκαταστάσεις, κλειστούς ή στεγασμένους χώρους.

Απαγορεύονται, επίσης, σε όλα κτίρια όπου στεγάζονται γραφεία δημοσίων υπηρεσιών, σε χώρους εργασίας που ανήκουν σε ιδιωτικούς φορείς, καθώς και στους χώρους μακράς αναμονής του κοινού, στους παντός είδους κλειστούς χώρους αναμονής και στα κυλικεία.

ΑΝΩΦΕΛΗ Η ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΧΡΗΣΗ

Οι καπνιστές που δεν κόβουν τελείως το συμβατικό κάπνισμα και απλώς το μειώνουν, κάνοντας παράλληλα χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου, δεν έχουν σημαντική μείωση τοξικών και καρκινογόνων ουσιών στον οργανισμό τους σε σχέση με τους κανονικούς καπνιστές.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΟΣ

Πηγή