Μύθοι, αλήθειες για τα εμβόλια και ενημερωτικές δράσεις από το ΚΕΕΛΠΝΟ

Αν και ο εμβολιασμός αποτελεί από τις πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις Δημόσιας Υγείας προλαμβάνοντας ετησίως περίπου 2 με 3 εκατομμύρια θανάτους, δυστυχώς εμβολιαστικά κενά εξακολουθούν να προκαλούν επιδημίες μεταδοτικών νοσημάτων, παγκοσμίως. Το ΚΕΕΛΠΝΟ, συμμετέχοντας στην Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Εμβολιασμού που πραγματοποιείται φέτος στις 24-30 Απριλίου, υλοποιεί μια σειρά δράσεων για την ανάδειξη της αξίας των εμβολίων στην προστασία της υγείας παιδιών και ενηλίκων.

Με κεντρικό σύνθημα «Τα εμβόλια σώζουν ζωές – Ο εμβολιασμός προστατεύει την υγεία σε παιδιά και ενήλικες», εξειδικευμένο προσωπικό του ΚΕΕΛΠΝΟ θα βρίσκεται σε κεντρικά σημεία της Αθήνας και Θεσσαλονίκης προκειμένου να ενημερώσει τους πολίτες για την αναγκαιότητα και τα πλεονεκτήματα των εμβολιασμών.

Συγκεκριμένα, στην Αθήνα – επί του πεζόδρομου της οδού Ερμού στη συμβολή με την οδό Νίκης, τη Τετάρτη 26 Απριλίου 2017 και την Πέμπτη 27 Απριλίου 2017 και ώρες 10:00-16:00. Χθες Δευτέρα, πραγματοποιήθηκε ανάλογη δράση στη Θεσσαλονίκη, στην Πλατεία Αριστοτέλους.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε ο πρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ, αναπληρωτής καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ, Θεόφιλος Ρόζενμπεργκ εξήγησε ότι, η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Εμβολιασμού αποτελεί μία πρωτοβουλία, η οποία εφαρμόζεται από τα κράτη μέλη και συντονίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. «Για μία εβδομάδα, όλες οι χώρες ενώνονται κάτω από το σύνθημα “Vaccines Work – Vaccination protects health at every stage of life”, οργανώνοντας  δραστηριότητες με κύριο σκοπό την ενημέρωση του πληθυσμού σχετικά με τα οφέλη των εμβολίων σε κάθε στάδιο της ζωής», είπε.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) τουλάχιστον 10 εκατομμύρια θάνατοι αποφεύχθηκαν μεταξύ του 2010 και του 2015, χάρη στο παγκόσμιο πρόγραμμα εμβολιασμών ενώ εκατομμύρια ανθρώπων προστατεύθηκαν από ασθένειες. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και σήμερα παγκοσμίως, κατ’ εκτίμηση 22 εκατομμύρια βρέφη δεν εμβολιάζονται πλήρως με τα προτεινόμενα εμβόλια, ενώ πάνω από 1,5 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών, πεθαίνουν από νοσήματα τα οποία προλαμβάνονται με εμβολιασμό.

Από την βρεφική ηλικία έως και την ενήλικο ζωή, ο εμβολιασμός προστατεύει από νοσήματα, όπως διφθερίτιδα, τέτανο, κοκκύτη, πολιομυελίτιδα, ιλαρά, ερυθρά, παρωτίτιδα, ανεμευλογιά και έρπητα ζωστήρα, μηνιγγιτιδοκοκκικές και πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις, γαστρεντερίτιδα από ρότα ιό, ηπατίτιδα Α και Β, λοιμώξεις από HPV και γρίπη

Η εφαρμογή στρατηγικών εμβολιασμού τα προηγούμενα 30 έτη οδήγησε σε σημαντικά επιτεύγματα. Η Ευρωπαϊκή Ήπειρος ανακηρύχθηκε το 2002 ελεύθερη πολιομυελίτιδας, ενώ την περασμένη δεκαετία τα κρούσματα ιλαράς μειώθηκαν πάνω από 90%, γεγονός το οποίο δείχνει πόσο αποτελεσματικές μπορεί να είναι οι στρατηγικές εμβολιασμού. Οι πρόσφατες επιδημίες που εμφανίστηκαν στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο τονίζουν την ευθύνη που έχουν όλες οι χώρες να ελέγξουν τα νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό. Η ενίσχυση των προγραμμάτων εμβολιασμού αποτελεί μέτρο ζωτικής σημασίας προς αυτή την κατεύθυνση.

Ο εμβολιασμός δεν αφορά μόνον τα παιδιά. Επέκταση της εμβολιαστικής κάλυψης με αναμνηστικές δόσεις εμβολίων σε εφήβους έχει ως στόχο την προστασία τους σε βάθος χρόνου. Τα εμβόλια παρέχουν προστασία και στους ενήλικες, κυρίως σε άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου λόγω της ηλικίας τους, του επαγγέλματός τους, του τρόπου ζωής τους ή της κατάστασης υγείας τους.

Οι εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό) βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για έκθεση σε λοιμογόνους παράγοντες που προλαμβάνονται με τον εμβολιασμό, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία των ασθενών τους και κυρίως αυτών που ανήκουν στις λεγόμενες ομάδες αυξημένου κινδύνου για σοβαρή νόσηση ή και θάνατο (π.χ. νεογνά και άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα). Για τους λόγους αυτούς, συστήνεται ο εμβολιασμός των εργαζομένων σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας, με στόχο την προστασία των ίδιων και των νοσηλευόμενων ασθενών.

Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια δέχεται μαζική εισροή προσφύγων και μεταναστών. Από τον Μάρτιο του 2016, με τον εγκλωβισμό δεκάδων χιλιάδων προσφύγων και αιτούντων άσυλο στη χώρα μας, διαμορφώθηκε μια νέα κατάσταση. Στο πλαίσιο αυτό οργανώθηκαν εμβολιασμοί στα παιδιά που μένουν σε χώρους διαμονής προσφύγων/μεταναστών ενώ εφαρμόστηκε πρόγραμμα εμβολιασμού προτεραιότητας, σύμφωνα και με την γνωμοδότηση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών της χώρας.  Το πρόγραμμα περιέλαβε εμβολιασμό για 10 νοσήματα και χορηγήθηκαν περισσότερες από  30.000 δόσεις εμβολίων με την μορφή εξορμήσεων μαζικού εμβολιασμού, υπό τον συντονισμό και την εποπτεία του Γενικού Γραμματέα Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας. Ο εμβολιασμός θα συνεχιστεί με έμφαση στη διενέργειά του στο πλαίσιο της κανονικής παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας των παιδιών.

Η εφαρμογή των εμβολιασμών αποτελεί βασική προτεραιότητα για τη διαφύλαξη της Δημόσιας Υγείας και έχει αποδεδειγμένα υψηλή σχέση κόστους-οφέλους. Οι εμβολιασμοί γίνονται σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Παιδιών/Εφήβων/Ενηλίκων, όπως αυτό διαμορφώνεται κάθε φορά από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών. Τα εμβόλια που συμπεριλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών χορηγούνται δωρεάν σε όλους τους πολίτες.

Μύθοι και Αλήθειες σχετικά με τους Εμβολιασμούς

ΜΥΘΟΣ: Τα νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό έχουν σχεδόν εξαλειφθεί στη χώρα μας, οπότε δεν υπάρχει λόγος εμβολιασμού και επένδυσης στα εμβόλια = ΛΑΘΟΣ

ΑΛΗΘΕΙΑ

• Πράγματι, τα νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό (λοιμώξεις) έχουν γίνει σπάνια σε πολλές χώρες, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν.
• Παρά το υψηλό ποσοστό των ατόμων (παιδιών) που εμβολιάζονται στην Ελλάδα, η εμβολιαστική κάλυψη δεν είναι ακόμη πλήρης στο 100%, οπότε υπάρχουν ακόμη αρκετά επίνοσα άτομα που κινδυνεύουν να νοσήσουν (μερικώς εμβολιασμένα ή ανεμβολίαστα), όπως συμβαίνει με την ιλαρά.
• Τα τελευταία χρόνια έχουν αναφερθεί κρούσματα ιλαράς σε περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης με παραδοσιακά υψηλή εμβολιαστική κάλυψη.

ΜΥΘΟΣ: Τα εμβόλια θεωρούνται ότι δεν είναι ασφαλή= ΛΑΘΟΣ

ΑΛΗΘΕΙΑ

• Η κυκλοφορία των εμβολίων επιτρέπεται εφόσον διασφαλιστεί ότι πληρούνται προδιαγραφές ασφαλείας και ποιότητας, όπως αυτές ορίζονται από τους αρμόδιους εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς (WHO, FDA, ΕΟΦ).
• Τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς υπάρχει συνεχής και αυστηρή καταγραφή των ανεπιθύμητων ενεργειών των εμβολίων και δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν τη σύνδεση των εμβολίων με την ανάπτυξη αλλεργικών, αυτοάνοσων ή/και αναπνευστικών νοσημάτων αργότερα κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.

ΜΥΘΟΣ: Τα εμβόλια (ιδίως το MMR) προκαλούν αυτισμό= ΛΑΘΟΣ

ΑΛΗΘΕΙΑ

• Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν τη σύνδεση μεταξύ ενός εμβολίου [π.χ. για την ιλαρά-ερυθρά-παρωτίτιδα (MMR) ή άλλου εμβολίου] με την πρόκληση αυτισμού ή διαταραχών αυτιστικού φάσματος
• Δημοσιεύσεις προηγούμενων ετών, στη συνέχεια με μελέτες και μακροχρόνια παρακολούθηση, αποδείχτηκε ότι ήταν ανυπόστατες και παραπλανητικές, χωρίς επιστημονική βάση.

ΜΥΘΟΣ: Η ταυτόχρονη χορήγηση σε ένα άτομο (ιδίως παιδί) περισσότερων του ενός εμβολίων (πολυδύναμα) αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης ανεπιθύμητων και υπερφόρτωσης του ανοσοποιητικού συστήματος= ΛΑΘΟΣ

ΑΛΗΘΕΙΑ

• Επιστημονικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι η ταυτόχρονη χορήγηση εμβολίων δεν επιβαρύνει το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού ή του ενήλικα.
• Καθημερινά, με το περιβάλλον και τη διατροφή, ερχόμαστε σε επαφή με πλήθος αντιγόνων (ξένες ουσίες προς τον οργανισμό) που επιδρούν στο ανοσοποιητικό σύστημα.
• Ένα παιδί εκτίθεται σε πολύ περισσότερα αντιγόνα στα πλαίσια ενός κοινού κρυολογήματος ή μίας ίωσης συγκριτικά με εκείνα των εμβολίων
• Τα πολυδύναμα εμβόλια έχουν τα εξής πλεονεκτήματα: α) μικρότερος αριθμός δόσεων-λιγότερες επισκέψεις στον κλινικό ιατρό-«κέρδος» σε χρόνο και χρήμα, β) εύκολη και λιγότερο επώδυνη χορήγηση και γ) καλύτερη εφαρμογή του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών.

ΜΥΘΟΣ: Τα εμβόλια περιέχουν υδράργυρο, που είναι επικίνδυνη ουσία για τον ανθρώπινο οργανισμό= ΛΑΘΟΣ

ΑΛΗΘΕΙΑ

• Η θειομερσάλη είναι μία οργανική ουσία που περιέχει υδράργυρο και προστίθεται σε αμελητέα ποσότητα και σε πολύ λίγα εμβόλια ως συντηρητικό.
• Ο υδράργυρος είναι ένα στοιχείο της φύσης που βρίσκεται στον αέρα, στο νερό και στο έδαφος.
• Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν ότι η ποσότητα της θειομερσάλης που περιέχεται στα εμβόλια θέτει σε κίνδυνο την υγεία.

ΜΥΘΟΣ: Τα νοσήματα δε θα μεταδίδονται εάν εξασφαλίσουμε τις κατάλληλες συνθήκες υγιεινής= ΛΑΘΟΣ

ΑΛΗΘΕΙΑ

• Πολλές λοιμώξεις (π.χ. ιλαρά, κοκκύτης, πολιομυελίτιδα), μπορούν να μεταδοθούν ανεξάρτητα από το πόσο καθαροί είμαστε.
• Οι καλές συνθήκες υγιεινής (πλύσιμο χεριών, καθαρό νερό & αερισμός χώρων) συμβάλλουν μόνον στην προστασία από την έκθεση σε λοιμογόνους παράγοντες, δεν προστατεύουν από τη λοίμωξη/νόσηση ή τις επιπλοκές της εάν κάποιος εκτεθεί, όπως κάνουν τα εμβόλια.
• Εάν οι άνθρωποι σταματήσουν να εμβολιάζονται, λοιμώξεις που έχουν γίνει σπάνιες, όπως η πολιομυελίτιδα και η ιλαρά, θα εμφανισθούν ξανά γρήγορα.

ΜΥΘΟΣ: Τα πολυδύναμα εμβόλια έναντι της διφθερίτιδας, του τετάνου, του κοκκύτη και της πολιομυελίτιδας μπορεί να προκαλέσουν το σύνδρομο του αιφνιδίου βρεφικού θανάτου= ΛΑΘΟΣ

ΑΛΗΘΕΙΑ

• Δεν υπάρχει αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ της χορήγησης αυτών των εμβολίων και του αιφνιδίου βρεφικού θανάτου.
• Τα εμβόλια αυτά χορηγούνται σε ηλικία που τα βρέφη βρίσκονται σε κίνδυνο εμφάνισης του συνδρόμου του αιφνιδίου βρεφικού θανάτου.
• Δηλωθέντα περιστατικά συνδρόμου αιφνιδίου βρεφικού θανάτου αφορούν τυχαία συγχορήγηση εμβολίων και θα μπορούσαν να συμβούν ούτως ή άλλως.

ΜΥΘΟΣ: Είναι προτιμότερη η ανοσοποίηση μέσω της φυσικής νόσησης παρά μέσω των εμβολίων= ΛΑΘΟΣ

ΑΛΗΘΕΙΑ

• Η ανοσιακή απάντηση στα εμβόλια είναι όμοια με εκείνη που παράγεται μέσω της φυσικής νόσησης.
• Οι συνέπειες της ανοσίας μέσω φυσικής νόσησης μπορεί να είναι ολέθριες, όπως: α) διανοητική καθυστέρηση (λοίμωξη από Haemophilus influenzae τύπου b), β) γενετικές ανωμαλίες (συγγενής λοίμωξη από ιό ερυθράς), γ) καρκίνος του ήπατος (λοίμωξη από ιό ηπατίτιδας Β) ή δ) ακόμη και θάνατος (λοίμωξη από ιό ιλαράς).

ΜΥΘΟΣ: Τα νοσήματα που προλαμβάνονται με τα εμβόλια στην παιδική ηλικία αφορούν μόνον «ατυχή» γεγονότα της ζωής= ΛΑΘΟΣ

ΑΛΗΘΕΙΑ

• Τα νοσήματα που προλαμβάνονται με τα εμβόλια μπορούν να προληφθούν και δεν αποτελούν απλά και μόνον ένα γεγονός της ζωής.
• Τα νοσήματα που προλαμβάνονται με τα εμβόλια είναι σοβαρά και μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες, όπως πνευμονία, εγκεφαλίτιδα, τύφλωση, διάρροια, λοιμώξεις αυτιού, σύνδρομο συγγενούς ερυθράς, ακόμη και θάνατο.
• Τα συμβάντα αυτά μπορούν να προληφθούν με τα εμβόλια. Ο μη εμβολιασμός έναντι αυτών των νοσημάτων αφήνει τα άτομα αδικαιολόγητα επίνοσα.
• Τα εμβόλια κοστίζουν λιγότερο από τις διάφορες δράσεις επιδημικού περιορισμού, όπως είναι η εφαρμογή απομόνωσης του ασθενούς (καραντίνα), η ταυτοποίηση των ιών κ.α.

ΜΥΘΟΣ: Πολλά άτομα που δεν εμβολιάστηκαν στο παρελθόν διάγουν μία ζωή υγιή και μακροχρόνια. Οπότε, δεν υπάρχει πραγματικά ανάγκη των εμβολίων= ΛΑΘΟΣ

ΑΛΗΘΕΙΑ

• Πριν την καθιέρωση του εμβολίου για την ιλαρά, πάνω από το 90% του πληθυσμού είχε μολυνθεί μέχρι την ηλικία των 10 ετών.
• Περίπου 1 στις 1000 περιπτώσεις ιλαράς οδηγούν στο θάνατο.
• Πολλοί από εκείνους που επιβίωσαν από τη νόσο υποφέρουν από σοβαρές και ενίοτε μακροχρόνιες επιπλοκές.
• Ακόμη και εάν τα νοσήματα που προλαμβάνονται με τα εμβόλια μπορεί να έχουν και ήπια κλινική εικόνα, είναι καλύτερα να προλαμβάνονται, καθώς κανείς δεν γνωρίζει εκ των προτέρων πόσο σοβαρά ή όχι θα τον προσβάλλει κάθε ασθένεια.

ΜΥΘΟΣ: Τα άτομα που έχουν εμβολιαστεί αντιμετωπίζουν περισσότερα αλλεργικά, αυτοάνοσα και αναπνευστικά νοσήματα συγκριτικά με εκείνα που δεν έχουν εμβολιασθεί= ΛΑΘΟΣ

ΑΛΗΘΕΙΑ

• Τα εμβόλια «διδάσκουν» το ανοσιακό σύστημα του ανθρώπου πώς να αντιδράσει σε συγκεκριμένα αντιγόνα. Δεν αλλάζουν τον τρόπο λειτουργίας του.
• Δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν τη σύνδεση των εμβολίων με την ανάπτυξη αλλεργικών, αυτοάνοσων και αναπνευστικών νοσημάτων αργότερα κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.

ΜΥΘΟΣ: Τα εμβόλια ως ένα βαθμό είναι υπεύθυνα για την αύξηση της επίπτωσης των διαφόρων μορφών καρκίνου σε παγκόσμιο επίπεδο= ΛΑΘΟΣ

ΑΛΗΘΕΙΑ

• Τα εμβόλια δεν προκαλούν καρκίνο.
• Το εμβόλιο έναντι του ιού των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων (HPV) προστατεύει έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
• Η παγκόσμια αύξηση των περιπτώσεων καρκίνου τα τελευταία 50 χρόνια οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, οι καλύτερες διαγνωστικές εξετάσεις κλπ.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα νοσήματα που προλαμβάνονται με εμβολιασμό καθώς και το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του ΚΕΕΛΠΝΟ (www.keelpno.gr)

Πηγή