Υπάρχουν και αυτοί που άντεξαν στην κρίση

Σημαντικά συμπεράσματα για το κόστος της κρίσης στο επίπεδο ποιότητας ζωής, στις καταναλωτικές συνήθειες και στις προτεραιότητες των νοικοκυριών, καταγράφει η ετήσια έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ που έγινε σε συνεργασία με την εταιρεία ΜARC ΑΕ σε πανελλαδικό δείγμα 1.000 νοικοκυριών, στο διάστημα 14 έως 23 Νοεμβρίου 2016.

Τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν σαφώς ότι η οικονομική προσαρμογή στη χώρα μας, ήταν πολύ οξύτερη και βίαιη για την χαμηλή και μεσαία τάξη εισοδημάτων, ωστόσο προκύπτουν και άλλα δεδομένα, τα οποία αν ειδωθούν κάτω από μια πιο ψύχραιμη ματιά, οδηγούν και σε άλλα συμπεράσματα. Οτι δηλαδή, μια σημαντική μάζα νοικοκυριών, τελικά δεν βρίσκεται σε τόσο δύσκολη οικονομική κατάσταση, δεν έχασε σημαντικά κεκτημένα και με τις κατάλληλες προσαρμογές, μπορεί και ανταποκρίνεται στις βασικές οικονομικές υποχρεώσεις (φόροι, δάνεια), διατηρώντας ένα ικανοποιητικό επίπεδο ζωής (κατανάλωση).

Σύμφωνα με την έρευνα, το 75,3% των νοικοκυριών παρουσίασε μείωση των εισοδημάτων το 2016 σε σχέση με το 2015. Σε σταθερή κατάσταση όμως βρίσκεται το εισόδημα του 22,2% των νοικοκυριών, ενώ μόνο ένα ποσοστό 2,4% είδε τα εισοδήματά του να αυξάνονται την χρονιά που πέρασε.

Ειδικά όσα νοικοκυριά έχουν ετήσιο οικογενειακό εισόδημα από 18.000 έως 30.000 σε ένα ποσοστό 26% διατήρησαν την εισοδηματική τους κατάσταση αμετάβλητη και το 2016.

Παρά την επικρατούσα οικονομική αντίληψη, ένα ποσοστό 19,1% του συνόλου των νοικοκυριών, καταφέρνουν χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες να καλύπτουν τις ανάγκες και τις υποχρεώσεις τους, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία του 64,1% χρειάστηκε να κάνει κάποιες περικοπές και προσαρμογές, αλλά ακόμα και σήμερα τα καταφέρνει.

ΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

Από τα στοιχεία της έρευνας, προκύπτει ότι ληξιπρόθεσμες οφειλές στην εφορία έχει το 21,3% των νοικοκυριών εκ των οποίων το 58,2% έχει υπαχθεί σε κάποιου είδους ρύθμιση. Συνεπώς, αυτοί που ανταποκρίνονται στις φορολογικές τους υποχρεώσεις, είναι η συντριπτική πλειοψηφία. Μάλιστα το ποσοστό που εκτιμούν ότι θα μπορέσουν να ανταποκριθούν και μελλοντικά, αυξάνεται σταθερά από τον Δεκέμβριο του 2012 που ήταν 31,2% σε 56,8% το 2015. Αντίθετα μειώθηκε σημαντικά το ποσοστό όσων εκτιμούν ότι δεν θα τα καταφέρουν με τις υποχρεώσεις τους στην εφορία, από 49% το 2012, σε 29,2% το 2015.

ΠΟΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ ΑΝΤΕΧΟΥΝ

Βέβαια, αυτή η ανθεκτικότητα βρίσκεται σε συνάρτηση με το ύψος του εισοδήματος κάθε νοικοκυριού. Ετσι, τα νοικοκυριά με εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ, εκτιμούν σε ποσοστό 49,6% ότι δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Ταυτόχρονα όμως, υπάρχει και ένα εξίσου σημαντικό ποσοστό 36,5% αυτής της εισοδηματικής τάξης, που πιστεύει ότι θα καλύψει τις φορολογικές του υποχρεώσεις.

Επίσης ένα ποσοστό που κυμαίνεται στο 72% και βρίσκεται στη μεσαία εισοδηματική τάξη (18.000 – 30.000 ευρώ) εκτιμά ότι θα μπορέσει να πληρώσει τις φορολογικές του υποχρεώσεις.

Και ως προς τους φόρους ακίνητης περιουσίας, ένα ποσοστό 78% καταφέρνει να πληρώνει στην ώρα του τις υποχρεώσεις προς την εφορία, σε αντίθεση με ένα ποσοστό μόλις 15,1% των νοικοκυριών με ιδιόκτητο ακίνητο που δηλώνει ότι αδυνατεί να πληρώσει τον ΕΝΦΙΑ.

Απελευθερωμένη από δανειακές υποχρεώσεις προς τις τράπεζες, παραμένει η συντριπτική πλειοψηφία των νοικοκυριών σε ποσοστό 61,9%. Ακόμα και όσα νοικοκυριά έχουν δόσεις δανείων ή καρτών, καταφέρνουν και τις πληρώνουν σε ποσοστό 72,5%. Ακόμα, ένα εξίσου σημαντικό ποσοστό νοικοκυριών σε ποσοστό 53,1%, εκτιμά ότι και στο άμεσο μέλλον θα μπορεί να είναι συνεπές απέναντι στις δανειακές του υποχρεώσεις.

Πάντα στην ώρα του πληρώνει την δόση του στεγαστικού δανείου που έχει, το 67,6% των νοικοκυριών με αυτή την υποχρέωση. Μάλιστα, το ποσοστό αυξάνεται αργά αλλά σταθερά από το 2014 (65,1%), ενώ και ένα ποσοστό 17,1%, αν και με κάποια καθυστέρηση πληρώνει τις οφειλές του προς τις τράπεζες.

Επίσης, το 60,5% εκτιμά ότι θα μπορέσει να αποπληρώσει κανονικά τις δόσεις στεγαστικού δανείου και στο μέλλον.

Ως προς τις καταναλωτικές δαπάνες, σαφώς και έχουν γίνει περικοπές σε μεγάλο ποσοστό, αλλά και αλλαγή προτύπων και προτεραιοτήτων. Ετσι βλέπουμε να γίνονται περιορισμοί κυρίως στα ψώνια ειδών ένδυσης και υπόδησης, στις εξόδους, στα δώρα ακόμα και στα είδη διατροφής, στα ταξίδια ακόμα και την θέρμανση, όμως υπάρχουν και άλλες κατηγορίες αναγκών όπου έγιναν μικροί περιορισμοί ή τα έξοδα παρέμειναν στα ίδια επίπεδα, όπως στην εκπαίδευση των παιδιών, στους λογαριασμούς του σπιτιού, στη συντήρηση του ΙΧ, στην υγεία και τα φάρμακα, κ.ά.