Τι υποστηρίζει ο ιστορικός του Βυζαντίου Βασίλιεφ για τον Ελληνισμό και τον Χριστιανισμό; (7)

Τόσο αυτός (ο Κωνσταντίνος) όσο και ο στρατός του τρόμαξαν βλέποντας αυτό το όραμα. Το άλλο βράδυ ο Χριστός ήλθε – σε όνειρο­ στον Κωνσταντίνο και τόν διέταξε να κάνει ένα ομοίωμα τού Σταυρού και να βαδίσει με αυτό κατά τών εχθρών του. Μόλις ξημέρωσε, ο Αυτοκράτορας είπε το εξαιρετικό του όνειρο στους φίλους του και, κατόπιν, φώναξε τους τεχνίτες, τούς περιέγραψε σε γενικές γραμμές το όραμα και τούς διέταξε να κατασκευάσουν τη σημαία που είναι γνωστή με το όνο­μα «λάβαρoν».

Συνέχεια από το προηγούμενο…

Ορισμένοι ιστορικοί έκαναν πρόσφατα μια ενδιαφέρουσα προσπά­θεια να παρουσιάσουν τον Κωνσταντίνο ως έναν απλό συνεχιστή και εκτελεστή μιας πολιτικής άλλων και όχι ως τον υπέρμαχο τού Χριστιανι­σμού. Όπως λέει ο Γκρεγκουάρ, ο Λικίνιος, πριν από τον Κωνσταντίνο, καθιέρωσε μια πολιτική ανεκτικότητας απέναντι στον Χριστιανισμό. Ο Γερμανός ιστορικός Σένεμπεκ (Schoenebeck) θεωρεί τον Μαξέντιο υπέρμαχο τού Χριστιανισμού – στην περιοχή του – και ως εκείνον που υπέδειξε σroν Κωνσταντίνο τον δρόμο που έπρεπε ν’ ακολουθήσει.

Μελετώντας τη στροφή τού Κωνσταντίνου προς τον Χριστιανισμό, βλέπουμε ότι η πολιτική του ήταν οπωσδήποτε προορισμένη να επηρεάσει σοβαρά την στάση του προς τον Χριστιανισμό, ο οποίος τού ήταν χρήσιμος από πολλές απόψεις. Κατάλαβε ο Κωνσταντίνος ότι στο μέλλον ο Χριστιανισμός θα ήταν η κύρια ενωτική δύναμη ανάμεσα στις φυλές τής Αυτοκρατορίας και «θέλησε να ενισχύσει την ενότητα τής Αυτοκρα­τορίας μέσω μιας ενότητας τής Εκκλησίας».

Η μεταστροφή τού Κωνσταντίνου συνήθως συνδυάζεται με την εμφάνιση, κατά τη διάρκεια τού αγώνα του κατά τού Μαξεντίου, ενός φωτει­νού Σταυρού στον ουρανό, γεγονός το οποίο παρουσιάζει το θαύμα ως έναν παράγοντα τής μεταστροφής τού Κωνσταντίνου. Οι πηγές όμως που αναφέρονται στο γεγονός αυτό προκαλούν πολλές διαφωνίες μεταξύ τών ιστορικών.
Η παλαιότερη περιγραφή ενός θαύματος ανήκει στον χριστι­ανό -σύγχρονο τού Κωνσταντίνου- Λακτάντιο που, στο βιβλίο του Περί τού θανάτου τών διωκτών (De mortibus persecutorum), ομιλεί μόνον για την ειδοποίηση, που πήρε, σε ένα όνειρό του, ο Κωνσταντίνος να χαράξει στις ασπίδες του το ομοίωμα τού θείου σημείου τού Χριστού (coeleste signum Dei). Ο Λακτάντιος δεν αναφέρει τίποτε για το όραμα που υποτίθεται ότι ο Κωνσταντίνος είδε στον ουρανό. Ένας άλλος σύγχρονος τού Κωνσταντίνου, ο Ευσέβιος Καισαρείας, ομιλεί για τη νίκη επί τού Μαξεντίου σε δύο απ’ τα βιβλία του.

Στο πα­λαιότερό του έργο Eκκλησιασrική Iσroρία, ο Ευσέβιος παρατηρεί μόνον ότι ο Κωνσταντίνος, ξεκινώντας για να σώσει τη Ρώμη, «προσευχήθηκε στον Θεό τών Ουρανών και για τον Λόγο Του, τον Ιησού Χριστό, τον Λυτρωτή τών πάντων». Τίποτε όμως δεν αναφέρεται για το όνειρο. Έ­να άλλο έργο, Εις τον Βίον τού μακαρίου Kωνσrαντίνoυ, που, γραμμένο είκοσι πέντε χρόνια μετά τη νίκη επί τού Μαξεντίου, αποδίδεται -κα­κώς – στον Ευσέβιο, αναφέρει ότι ο ίδιος ο Αυτοκράτορας είπε και επι­βεβαίωσε με όρκο τη γνωστή ιστορία, ότι δηλαδή βαδίζοντας κατά τού Μαξεντίου είδε πάνω από τον ήλιο που έδυε έναν φωτεινό Σταυρό με τις λέξεις «τούτω νίκα». Τόσο αυτός όσο και ο στρατός του τρόμαξαν βλέ­ποντας αυτό το όραμα. Το άλλο βράδυ ο Χριστός ήλθε – σε όνειρο­ στον Κωνσταντίνο και τόν διέταξε να κάνει ένα ομοίωμα τού Σταυρού και να βαδίσει με αυτό κατά τών εχθρών του. Μόλις ξημέρωσε, ο Αυτο­κράτορας είπε το εξαιρετικό του όνειρο στους φίλους του και, κατόπιν, φώναξε τους τεχνίτες, τούς περιέγραψε σε γενικές γραμμές το όραμα και τούς διέταξε να κατασκευάσουν τη σημαία που είναι γνωστή με το όνο­μα «λάβαρoν».

Το λάβαρο ήταν ένας μεγάλος σταυρός σε σχήμα κοντα­ριού. Από την εγκάρσια ράβδο κρεμόταν ένα χρυσοκέντητο μεταξωτό ύφασμα, διακοσμημένο με πολύτιμους λίθους, το οποίο έφερε τις εικόνες τού Κωνσταντίνου και τών δύο του παιδιών. Στην κορυφή τού Σταυρού, γύρω από το μονόγραμμα τού Χριστού, υπήρχε ένα χρυσό στεφάνι.
Από την εποχή τού Κωνσταντίνου το λάβαρο έγινε σημαία τής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Πληροφορίες σχετικές με την θεία οπτασία και τα στρατεύματα που – σταλμένα από τον θεό για να βοηθήσουν τον Κων­σταντίνο στον αγώνα του – βάδιζαν στον ουρανό, υπάρχουν στα έργα άλλων συγγραφέων. Οι πληροφορίες αυτές όμως είναι τόσο αντιφατικές, ώστε δεν μπορούν να αξιοποιηθούν ως ιστορικό υλικό. Μερικοί συγγραφείς φθάνουν στο σημείο να λένε ότι το θαύμα έγινε όχι κατά τη διάρ­κεια τής εκστρατείας εναντίον τού Μαξεντίου, αλλά πριν φύγει ο Κων­σταντίνος από τη Γαλατία.

Με σεβασμό και τιμή

ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝ. ΣΑΚΚΕΤΟΣ

ΠΗΓΗ