Τον προϋπολογισμό του 2017 αφορά η «τρύπα» στα φορολογικά έσοδα, αλλά η εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2018 προκαλεί τον μεγάλο πονοκέφαλο στην κυβέρνηση. Η υστέρηση των περίπου 650 εκατ. που αποτυπώθηκε στα έσοδα του φετινού επταμήνου «υπενθύμισε» τον βασικό κανόνα της φορολογικής πολιτικής: όσο περισσότερο αυξάνονται οι φορολογικοί συντελεστές, τόσο περισσότερο μειώνονται τα φορολογικά έσοδα. Η επιβεβαίωση ήρθε με τον πρώτο κιόλας «δύσκολο» μήνα της φετινής χρονιάς. Περίπου 5,8 δισ. έπρεπε να εισπραχθούν μέσα στον Ιούλιο από την καταβολή της πρώτης δόσης του φόρου εισοδήματος για φυσικά και νομικά πρόσωπα. Η υστέρηση έφτασε στα 730 εκατ. και ενώ τα δύσκολα για τον φετινό προϋπολογισμό είναι ακόμη μπροστά: από τον Αύγουστο μέχρι και τον Δεκέμβριο θα πρέπει να εισπράττονται τουλάχιστον πέντε δισ. ευρώ σε μηνιαία βάση, προκειμένου ο φετινός προϋπολογισμός να κλείσει με πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 1,8%, δηλαδή οριακά υψηλότερα από τον μνημονιακό στόχο του 1,75%.
Στην κυβέρνηση αισιοδοξούν ότι παρά τις αποκλίσεις του Ιουλίου, ο φετινός προϋπολογισμός θα εκτελεστεί εντός στόχων έστω και με τη «βοήθεια» μέτρων με εφάπαξ χαρακτήρα, όπως είναι η εισπρακτική απόδοση του νόμου για την οικειοθελή αποκάλυψη εισοδημάτων, οι αυξημένες προκαταβολές φόρου για ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρήσεις, καθώς και οι ρυθμίσεις οφειλών παρελθόντων ετών. Για το 2018 όμως, οι διαβεβαιώσεις δεν μπορεί να είναι τόσο κατηγορηματικές. Ο πήχυς του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2018 ανεβαίνει κατά 3,18 δισ. συγκριτικά με το 2017 και αυτό υπό την προϋπόθεση ότι ο φετινός προϋπολογισμός θα εκτελεστεί «κατά γράμμα». Για την επόμενη χρονιά, προβλέπονται τουλάχιστον 11 νέα εισπρακτικά μέτρα στο σύνολό τους, έχουν όμως υφεσιακό χαρακτήρα: το διαθέσιμο εισόδημα θα μειωθεί για τους σημερινούς δικαιούχους του ΕΚΑΣ και τους νέους συνταξιούχους (ειδικά χηρείας). Οι φόροι θα αυξηθούν και πάλι λόγω της κατάργησης της έκπτωσης του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ στα νησιά, της κατάργησης της έκπτωσης φόρου λόγω ιατρικών δαπανών, αλλά και της απενεργοποίησης της έκπτωσης του 1,5% στην παρακράτηση φόρου. Τα επιδόματα θα «εξορθολογιστούν» με πρώτο και καλύτερο το επίδομα θέρμανσης και ενώ η «μεταρρύθμιση» για το σύνολο της επιδοματικής πολιτικής βρίσκεται προ των πυλών.
Ο προϋπολογισμός του 2018, το προσχέδιο του οποίου θα πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή τις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου, θα πρέπει να απαντά με πειστικό τρόπο στο εξής ερώτημα: με τα σημάδια της εξάντλησης της φοροδοτικής ικανότητας να είναι εμφανή και με τα νέα μέτρα να είναι προ των πυλών, οι φορολογούμενοι θα πρέπει να αποδώσουν το 2018 1,15 δισ. περισσότερους έμμεσους και άμεσους φόρους και αυτό παρά το γεγονός ότι οι δαπάνες του Δημοσίου –κατά κύριο λόγο το εισόδημα των συνταξιούχων– θα πρέπει να ψαλιδιστούν κατά περίπου 1,4 δισ.
Νέα μείωση του ΕΚΑΣ και κατάργηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ στα νησιά
Τα νέα μέτρα έχουν τελειώσει –τουλάχιστον μέχρι νεωτέρας– μόνο σε επίπεδο νομοθέτησης. Σε επίπεδο πληρωμής, ο δρόμος είναι ακόμη πολύ μακρύς. Μέσα στο 2018, η συνολική απόδοση των νέων μέτρων του τρίτου μνημονίου θα πρέπει να αυξηθεί περαιτέρω στα 8,34 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 1,86 δισ. ευρώ επιπλέον σε σχέση με το 2017. Ο κατάλογος περιλαμβάνει τουλάχιστον μια… ντουζίνα πρόσθετα μέτρα μαζικής επίδρασης, τόσο στο σκέλος των εσόδων όσο και στο σκέλος των δαπανών. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν:
1. Η περαιτέρω αλλαγή στα κριτήρια χορήγησης του ΕΚΑΣ μέσω της οποίας δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχοι θα στερηθούν ακόμη και 1.400 ευρώ τον χρόνο. Η δαπάνη για το ΕΚΑΣ θα πρέπει, σε ετήσια βάση, να περιοριστεί στα μόλις 80 εκατ. ευρώ από 900 εκατ. ευρώ που ήταν πριν από το 3ο μνημόνιο και 320 εκατ. ευρώ που είναι κατά τη διάρκεια του 2017.
2. Η κατάργηση της έκπτωσης των ιατρικών δαπανών, η οποία θα φορτώσει τους φορολογούμενους με προβλήματα υγείας, με πρόσθετους φόρους 121 εκατ. ευρώ. Για να αποδώσει το μέτρο μέσα στο 2017 σημαίνει ότι δεν θα αναγνωριστούν οι αποδείξεις φαρμάκων και ιατρικών δαπανών που εκδόθηκαν ή θα εκδοθούν μέσα στο 2017.
3. Η νέα αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες και επιτηδευματίες. Από 1/1/2018 οι εισφορές θα υπολογίζονται επί των καθαρών κερδών του επαγγελματία ή της επιχείρησης, προσαυξημένων με τις ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί κατά τη διάρκεια του 2017. Στην πράξη, όσοι πλήρωσαν ή θα πληρώσουν πολλές εισφορές το 2017 θα περίμεναν να καταβάλλουν λιγότερα το 2018 (λόγω μείωσης κερδοφορίας), κάτι όμως που δεν θα συμβεί. Το 2018 θα είναι μεταβατικό καθεστώς, καθώς αντί για το 100% των ασφαλιστικών εισφορών του 2017, θα προσμετρηθεί στα καθαρά κέρδη το 80%. Ετσι, το 2019 θα υπάρξει και νέα επιβάρυνση.
4. Το φθινόπωρο, το υπουργείο Οικονομικών θα εκδώσει νέα απόφαση αυστηροποίησης των κριτηρίων χορήγησης του επιδόματος θέρμανσης. H δαπάνη περικόπτεται για δεύτερη διαδοχική χρονιά. Από τον Ιανουάριο, κάποιοι θα χάσουν εντελώς το επίδομα, ενώ δεν αποκλείεται και η μείωση του επιδόματος ανά λίτρο.
5. Η κατάργηση της έκπτωσης στην παρακράτηση φόρου θα αποτυπωθεί ως περαιτέρω μείωση των καθαρών αποδοχών για μισθωτούς και συνταξιούχους από την 1/1/2018. Η μείωση θα είναι –για την πλειοψηφία των φορολογουμένων– της τάξεως των ολίγων ευρώ σε μηνιαία βάση. Εστω και με αυτόν τον τρόπο όμως, το υπουργείο προβλέπει να συγκεντρώσει περί τα 68 εκατ. ευρώ μέσα στο 2018.
6. Από το νέο έτος θα ενεργοποιηθεί και το νέο πακέτο μέτρων στον τουρισμό. Περιλαμβάνει την ενεργοποίηση του τέλους διανυκτερεύσεων αλλά και το νέο καθεστώς φορολόγησης στις βραχυχρόνιες ενοικιάσεις τύπου Airbnb. Συνολικά από τα δύο μέτρα αναμένονται περίπου 122 εκατ. ευρώ.
7. Η κατάργηση του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ και στα υπόλοιπα 32 νησιά του Αιγαίου αποτελεί εξαιρετικά «ευαίσθητο» θέμα για την κυβέρνηση, δεδομένου ότι το προσφυγικό εξακολουθεί να υφίσταται ως πρόβλημα. Το ειδικό καθεστώς θα εξακολουθήσει να ισχύει μέχρι 31/12/2017 για τα νησιά των νομών Εβρου, Λέσβου, Χίου, Σάμου και Δωδεκανήσου, πλην Ρόδου και Καρπάθου.
Θα αυξηθούν άμεσοι και έμμεσοι φόροι κατά 1,15 δισ.
Πριν καν εξασφαλίσει πώς θα συγκεντρώσει τα έσοδα της φετινής χρονιάς, η κυβέρνηση καλείται να συντάξει –σε πρώτη φάση σε επίπεδο προσχεδίου- τον προϋπολογισμό του 2018, ο οποίος προβλέπει ακόμη περισσότερους φόρους και νέα μέτρα. Αμεσοι και έμμεσοι φόροι της επόμενης χρονιάς θα πρέπει να αυξηθούν τουλάχιστον κατά 1,15 δισ. ευρώ συγκριτικά με τις εισπρακτικές επιδόσεις του 2017, υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι αυτές θα επιτευχθούν. Συνολικά τα έσοδα θα πρέπει να ενισχυθούν κατά 1,782 δισ. ευρώ, ενώ οι πρωτογενείς δαπάνες θα πρέπει να συμπιεστούν κατά 1,397 δισ. ευρώ, πρωτίστως μέσα από την περικοπή της συνταξιοδοτικής δαπάνης. Το 2018 θα πρέπει να επιτευχθεί ο κεντρικός στόχος του τρίτου μνημονίου, δηλαδή η εμφάνιση πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ ή 6,625 δισ. ευρώ έναντι 3,446 δισ. ευρώ που είναι ο στόχος για τη φετινή χρονιά. Ιδού λοιπόν το μεγάλο «στοίχημα»: με τη φοροδοτική ικανότητα των Ελλήνων να περιορίζεται μήνα με τον μήνα –τα αποτελέσματα του Ιουλίου προκάλεσαν μεγάλη ανησυχία– η κυβέρνηση καλείται να σχεδιάσει τον πιο κρίσιμο προϋπολογισμό των τελευταίων ετών ποντάροντας ότι θα εισπράξει ακόμη περισσότερα από φόρους, τη στιγμή μάλιστα που θα ψαλιδίζει εισοδήματα, κυρίως των συνταξιούχων.
Οι βασικοί στόχοι της επόμενης χρονιάς και οι πηγές από τις οποίες θα πρέπει να προέλθει το πρόσθετο πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως των 3,179 δισ. ευρώ, έχουν αποκαλυφθεί μέσω του μεσοπρόθεσμου προγράμματος που ψηφίστηκε στη Βουλή τον Μάιο. Ετσι:
1. Οι άμεσοι φόροι θα πρέπει να αποδώσουν μέσα στο 2018 περί τα 18,843 δισ. ευρώ έναντι 18,435 δισ. ευρώ που είναι ο στόχος για το 2017. Η διαφορά των 408 εκατ. ευρώ θα πρέπει να καλυφθεί κυρίως μέσα από την εμφάνιση περισσότερων εισοδημάτων.
2. Για τους έμμεσους φόρους, ο πήχυς ανεβαίνει στα 30,714 δισ. ευρώ έναντι 29,972 δισ. ευρώ που είναι ο αντίστοιχος στόχος για το 2017. Ζητείται περισσότερη κατανάλωση καθώς στο σκέλος των έμμεσων φόρων τα νέα μέτρα (κατάργηση του ειδικού καθεστώτος στα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου και τέλος διανυκτερεύσεων) δεν αναμένεται να έχουν μεγάλη απόδοση.
3. Για τους λοιπούς φόρους, ο πήχυς κατεβαίνει το 2018 στα 4,538 δισ. ευρώ έναντι στόχου 4,913 δισ. ευρώ το 2017.
4. Οι επιστροφές φόρων θα πρέπει να συγκρατηθούν στα 3,383 δισ. ευρώ έναντι στόχου 3,324 δισ. ευρώ το 2017. Δεν θα είναι εύκολο, καθώς κατά τη διάρκεια της τρέχουσας χρονιάς η εφορία προχωράει σε υπερείσπραξη φόρων κυρίως μέσω της αυξημένης προκαταβολής.
5. Οι ασφαλιστικές εισφορές θα πρέπει να αποφέρουν 20,277 δισ. ευρώ έναντι στόχου 19,85 δισ. ευρώ το 2017. Το στοίχημα είναι κατά πόσο θα υπάρξει αύξηση της απασχόλησης. Από την 1/1/2018 θα ενεργοποιηθεί και ο νέος τρόπος υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών για τους επαγγελματίες.
Πηγή: http://www.kathimerini.gr/
