«Σκόνταψε» φέτος για πρώτη φορά η συνδρομητική τηλεόραση στην Ελλάδα. Από την μια πλευρά η ωρίμανση της αγοράς και από την άλλη η επιβολή υψηλής φορολογίας που ξεπερνάει το 40% οδήγησαν σε συνολική μείωση του αριθμού των συνδρομητών. Μόνο στο πρώτο εξάμηνο του έτους, καταγράφηκε πτώση των ενεργών συνδρομητών κατά 15.000.
Είναι η πρώτη φορά, μετά την είσοδο του ΟΤΕ στην αγορά το 2010, που σημειώνεται κάμψη πελατών στη συνδρομητική τηλεόραση. Η δυναμική της εταιρείας, μέχρι και το τέλος του περασμένου έτους, κατάφερνε να υπερκεράσει την όποια μείωση πελατών σημείωνε η Forthnet στη συνδρομητική της πλατφόρμα. Υστερα όμως από πολλαπλά τρίμηνα αύξησης των πελατών, είδε κι ο ΟΤΕ για πρώτη φορά στο β΄ τρίμηνο του έτους (Μάρτιος-Ιούνιος 2017) την πρώτη υποχώρηση συνδρομητών.
Η μείωση, αν και μικρή, αποδόθηκε από τη διοίκηση του ΟΤΕ αφενός στην ωρίμανση της αγοράς, αφετέρου στην υψηλή φορολογία που επιβλήθηκε, ως μνημονιακή υποχρέωση από το καλοκαίρι του 2016 και μετά. Συνολικά, μέσα στους πρώτους 6 μήνες του 2017 σημειώθηκε κάμψη συνδρομητών τηλεόρασης κατά 1,6% και η αγορά ευελπιστεί ότι η υποχώρηση δεν θα κλιμακωθεί περαιτέρω.
Πάντως τα σημάδια κάμψης της αγοράς είχαν γίνει ορατά από το 2016. Και αυτό, επειδή η επιβολή βαριάς φορολογίας στη συνδρομητική τηλεόραση αποτελούσε ένα σταθερά προτεινόμενο από την κυβέρνηση στην τρόικα δημοσιονομικό μέτρο. Ως συνέπεια, η καταναλωτική συμπεριφορά είχε ήδη επηρεαστεί από τις αρχές του 2016, παρόλο που το μέτρο επιβλήθηκε τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς. Οι νέοι συνδρομητές ήταν μόλις 1.000, έναντι 81.000 που ήταν το 2015.
Σε ό,τι αφορά την ωρίμανση της αγοράς, οι πελάτες συνδρομητικής τηλεόρασης στην Ελλάδα εκτιμώνται σε περίπου 950.000, αν συμπεριληφθούν και οι πελάτες των άλλων δικτύων Vodafone και Cyta. Αντιστοιχούν έτσι σε διείσδυση 24% των νοικοκυριών της χώρας, ποσοστό που είναι αντίστοιχο του μέσου όρου της μεσογειακής Ε.Ε. (Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία). Είναι όμως σημαντικά χαμηλότερο του μέσου όρου στην Ε.Ε. (37%) και πολύ χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό Βορρά.
Προς την κατεύθυνση αυτή συνέβαλε καθοριστικά η επιβολή του τέλους 10% στις υπηρεσίες συνδρομητικής τηλεόρασης τον Ιούλιο του 2016. Το τέλος αυτό, που ας σημειωθεί φορολογείται με ΦΠΑ 24%, όπως ακριβώς στην κινητή τηλεφωνία, ανεβάζει τη συνολική φορολογία της υπηρεσίας σε περισσότερο από 40% του πληρωτέου ενός λογαριασμό. Ετσι σε έναν τυπικό λογαριασμό συνδρομητικής τηλεόρασης, που ανέρχεται σε 25 ευρώ τον μήνα, πάνω από 10 ευρώ οδεύουν στα δημόσια ταμεία. Σημειώνεται ότι, εκτός από το τέλος και τον ΦΠΑ, οι εταιρείες συνδρομητικής τηλεόρασης καταβάλλουν άλλους φόρους (π.χ. υπέρ τρίτων, όπως είναι παραγωγοί κινηματογραφικών έργων κ.ά.) σε ποσοστό που κυμαίνεται από 2% έως 3%.
Η απώλεια όμως συνδρομητών τηλεόρασης αποδίδεται και στην πειρατεία. Οσο η ύφεση επιμένει και ροκανίζει το διαθέσιμο εισόδημα, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, οι Ελληνες θα αναζητούν φθηνούς τρόπους διασκέδασης. Κι ένας τέτοιος τρόπος είναι η χρήση παράνομων –«σπασμένων» όπως ονομάζονται– αποκωδικοποιητών. Εκτιμάται ότι στα ελληνικά σπίτια σήμερα βρίσκονται εγκατεστημένοι 80.000 έως 100.000 παράνομοι αποκωδικοποιητές που επιτρέπουν τη θέαση είτε της συνδρομητικής πλατφόρμας Nova είτε της OTE TV είτε και των δύο ταυτόχρονα. Οι άνθρωποι της αγοράς σημειώνουν ότι τώρα κερδίζουν διαρκώς έδαφος οι «σπασμένοι» αποκωδικοποιητές που αξιοποιούν και τις δύο πλατφόρμες. Η απώλεια εσόδων από την πειρατεία αυτού του είδους ξεπερνά τα 20 εκατ. ευρώ ετησίως. Σε αυτό δεν υπολογίζονται τα διαφυγόντα έσοδα από το παράνομο «κατέβασμα» ταινιών και τηλεοπτικών σειρών από το Διαδίκτυο.
Προς την κατεύθυνση αυτή, η πολιτεία αντέδρασε, και το άρθρο 52 του ν. 4481/2017 που ψηφίστηκε πρόσφατα στην ελληνική Βουλή προβλέπει τη σύσταση επιτροπής η οποία στόχο θα έχει, μέσα από τις καταγγελίες που θα δέχεται, να «κατεβάζει» όσους κάνουν παράνομη μετάδοση περιεχόμενου μέσω Internet. Πρόκειται για τη θέσπιση της διαδικασίας που είναι γνωστή ως «take-down notice» η οποία ωστόσο προβλέπει και την επιβολή πρόστιμων. Η διαδικασία πάντως δεν εφαρμόζεται σε περίπτωση προσβολών από τελικούς χρήστες. Επίσης, με βάση τις διατάξεις του νέου νόμου, είναι η πρώτη φορά που παρέχεται η δυνατότητα άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών για προσβολή στο Διαδίκτυο σε βαθμό κακουργήματος δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.
