▲ Με αμηχανία παρακολουθεί η Αθήνα.
Η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας και οι οικονομικές σχέσεις της με τη Γερμανία ήταν ένα από τα κεντρικά θέματα στο ντιμπέιτ του προεκλογικού αγώνα στη Γερμανία, μεταξύ των δύο μονομάχων, της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ και του σοσιαλδημοκράτη ηγέτη Μάρτιν Σουλτς
. Και οι δύο πολιτικοί αρχηγοί συμφώνησαν ότι δεν μπορεί να γίνουν ανεκτά η προκλητική στάση της Τουρκίας και ο εκβιασμός της στους Ευρωπαίους, με αντάλλαγμα την αναχαίτιση των προσφυγικών ροών. Η Γερμανίδα καγκελάριος επέμεινε ότι η συμπεριφορά της Τουρκίας συνιστά σοβαρό ευρωπαϊκό πρόβλημα, γι΄ αυτό θα είναι το κεντρικό θέμα στη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών τον προσεχή Οκτώβριο στις Βρυξέλλες. Μάλιστα, ο Μ. Σουλτς πρότεινε τη διακοπή της οικονομικής βοήθειας που λαμβάνει η Τουρκία από την ΕΕ.
Η Γερμανίδα καγκελάριος ανακοίνωσε στην τελευταία συνεδρίαση -λόγω εκλογών- της γερμανικής Βουλής ότι στην προσεχή σύνοδο κορυφής της Ε.Ε οι συζητήσεις για τις ευρωτουρκικές σχέσεις θα πρέπει να επικεντρωθούν και στον τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της χώρας και στο «πάγωμα» των ευρωπαϊκών κονδυλίων που χορηγούνται στην Τουρκία στο πλαίσιο της ενταξιακής διαδικασίας, επισημαίνοντας ωστόσο ότι οι σχέσεις με την Τουρκία είναι «στρατηγικής σημασίας». Το γερμανικό ΥΠ.ΕΞ προειδοποίησε τους πολίτες που ταξιδεύουν στην Τουρκία ότι κινδυνεύουν να συλληφθούν αυθαίρετα, ακόμη και στις τουριστικές περιοχές. Επίσης, σκληρές δηλώσεις σε βάρος της τουρκικής κυβέρνησης έκανε από το βήμα της γερμανικής Βουλής και ο υπουργός Εξωτερικών Ζίγκμαρ Γκάμπριελ.
Το ανερχόμενο ξενοφοβικό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) στις βασικές προεκλογικές διακηρύξεις του περιλαμβάνει και την οριστική διακοπή των ευρω- ενταξιακών εργασιών, επισημαίνοντας ότι «η Τουρκία δεν είναι σε θέση να ενταχθεί στην ΕΕ», άποψη ιδιαίτερα δημοφιλής στους Γερμανούς ψηφοφόρους. Επίσης, η εκπρόσωπος της Κομισιόν δήλωσε ότι η «Τουρκία του Ερντογάν κάνει τεράστια βήματα μακριά από την Ευρώπη», επισημαίνοντας τις σχέσεις της Τουρκίας με το Ιράν και διάφορες σουνιτικές εξτρεμιστικές οργανώσεις, όπως η «Μουσουλμανική Αδελφότητα», καθώς και τη νέα ρήξη στις τουρκο-ισραηλινές σχέσεις.
Εξίσου σκληρή όμως ήταν και η απάντηση της Τουρκίας. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου έκρινε ότι η Ευρώπη «στρέφεται σε αξίες μιας εποχής πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο… τη βαρβαρότητα, τον φασισμό, τη βία, τη μισαλλοδοξία». Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, κατηγορεί επίσης τους Γερμανούς πολιτικούς ηγέτες ότι ενθαρρύνουν την «ισλαμοφοβία», ενώ η φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Aksam», σε πρωτοσέλιδο άρθρο της με τον τίτλο «Τα κατάλοιπα του Χίτλερ», παρομοιάζει την Ανγκελα Μέρκελ με τον Αδόλφο Χίτλερ!
Προβληματισμός
Η επιδείνωση των σχέσεων της Τουρκίας με τη Γερμανία και την ΕΕ πιθανότατα να δημιουργήσει σοβαρά πολιτικο-διπλωματικά και οικονομικά προβλήματα στην Ελλάδα. Η ελληνική κυβέρνηση, όπως και όλες οι κυβερνήσεις από το 1999, έχει ταχθεί υπέρ της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ. Ο βασικός λόγος αυτής της πολιτικής επιλογής ήταν και είναι ότι μια ευρωπαϊκή Τουρκία θα υιοθετούσε τις δημοκρατικές αρχές της ΕΕ, θα εξευρωπαϊζόταν και θα γινόταν λιγότερο απειλητική για την Ελλάδα και την Κύπρο, αφού θα σεβόταν τις διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις και, φυσικά, το κυριαρχικό και συνοριακό καθεστώς των κρατών-μελών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο Αλ. Τσίπρας, στις πρόσφατες συναντήσεις που είχε με τον Ερντογάν στο Πεκίνο και με τον Γιλντιρίμ στη Αθήνα, τους διαβεβαίωσε για τη σταθερή απόφαση της Ελλάδας να στηρίξει την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Επομένως , στην επόμενη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, όπου θα συζητηθεί το ζήτημα της Τουρκίας και αναμένεται ότι το σύνολο σχεδόν των Ευρωπαίων ηγετών θα ταχθεί αρνητικά στην προοπτική ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση, διότι θα υποχρεωθεί είτε να επιμείνει στην πολιτική για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας και να συγκρουστεί με τους Ευρωπαίους ηγέτες -χάριν της Τουρκίας, δηλαδή, να έρθει σε σύγκρουση με τα γερμανικά συμφέροντα και τους θεσμικούς δανειστές μας!- είτε να ταυτιστεί με τους άλλους Ευρωπαίους ηγέτες και να προκαλέσει την οργή του Τ. Ερντογάν. Όμως, πόσο εύκολο είναι να αλλάξει πολιτική η κυβέρνηση, όταν οι τουρκικές απειλές για ανεξέλεγκτες προσφυγικές ροές, για τη διχοτόμηση της Κύπρου και για την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε νησιά του Αιγαίου παραμένουν ενεργές; Είναι σαφές ότι η ελληνική κυβέρνηση θα βρεθεί εγκλωβισμένη σε δύο κακές επιλογές. Μάλιστα, στην περίπτωση αυτή, δεν ισχύει το «μεταξύ δύο κακών το μη χείρον βέλτιστον», διότι το διακύβευμα θα είναι ύψιστα εθνικά συμφέροντα. Πάντως, στην περίπτωση που ενταθεί η κρίση σε Βερολίνο, Βρυξέλλες και Άγκυρα, το πιθανότερο είναι η Τουρκία να ανοίξει την «κάνουλα» των προσφυγικών ροών προς τα ελληνικά νησιά και να κλιμακώσει τις προκλήσεις της σε βάρος της ελληνικής κυριαρχίας, απειλώντας ακόμη και με τη χρήση στρατιωτικής βίας, τόσο στο Αιγαίο όσο και στην ΑΟΖ της Κύπρου.
