Ο περισσότερος Ελληνισμός βρίσκεται εκτός Ελλάδας! Όχι, δεν εννοούμε την ομογένεια, επίσημα αναγνωρισμένη από το ελληνικό ΥΠΕΞ, αλλά τους ελληνογενείς!
Στην Μεγάλη Ελλάδα, Magna Greica, σημερινή Ιταλία, υπάρχει η κωμόπολη-οικισμός Castrignano dei Greci (Καστράκι των Ελλήνων), νότια από την πόλη Λέτσε.
Εκεί, οι κάτοικοι μιλούν μια ελληνική διάλεκτο με την πόλη να έχει κτιστεί από Κρήτες της μινωικής εποχής, οι οποίοι, σύμφωνα πλέον με επίσημες έρευνες, είναι πρόγονοι ακόμα και των σημερινών Ελλήνων.
Οι περίφημοι Γκρεκάνοι κατοικούν στις εννιά κωμοπόλεις και οικισμούς – ζωντανά ιστορικά μνημεία που απλώνονται νοτίως της πόλης Λέτσε, σε μια περιοχή γνωστή ως Grecia Salentina (Γκρετσία Σαλεντίνα). Είναι τα Calimera, Castrignano dei Greci, Corigliano d’Otranto, Martano, Martignano, Soleto, Sternatia, Zollino και Melpignano.
Αυτό που τους κάνει να ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους συμπατριώτες τους είναι τα ήθη, τα έθιμα, τα μουσικά ακούσματα και κυρίως η γλώσσα τους -η γρεκάνικη διάλεκτος- με τους αρχαϊσμούς, την πλούσια συντακτική πλοκή και τις όμορφες εκφράσεις της. Είναι μια μοναδική στον κόσμο διάλεκτος που αναδίδει έντονα άρωμα και πολιτισμό αρχαίο ελληνικό.
Πολλοί διακεκριμένοι Ιταλοί και Έλληνες επιστήμονες ασχολήθηκαν μ’ αυτό το ιδιαίτερο γλωσσικό θέμα καταλήγοντας ωστόσο σε διάφορες απόψεις.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι οι σημερινοί κάτοικοι των ελληνόφωνων χωριών της Απουλίας είναι κατευθείαν απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων.
Στο Καστράκι των Ελλήνων, η αναστυλωμένη κρύπτη του Αγίου Ονούφριου, στο κέντρο της πόλης, φέρει ίχνη από αγιογραφίες και διαθέτει μια ελληνική επιγραφή με τη χρονολογική ένδειξη 1237.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση ο οικισμός κτίστηκε από Κρήτες της μινωικής εποχής: το όνομα Καντιώτης (Κάντια / Κρήτη) είναι αρκετά συνηθισμένο μεταξύ των 4.000 κατοίκων του, στοιχείο που φανερώνει έμμεσα την καταγωγή τους.
Εξέχουσα προσωπικότητα του Castrignano dei Greci υπήρξε ο ελληνογενής φιλόλογος Angelo Cotardo. Με όραμα και σθένος, πρωτοστάτησε σε μια εκστρατεία υπέρ της διάσωσης της ελληνικής διαλέκτου, την οποία δίδασκε ο ίδιος στα σχολεία της κωμόπολης.
Σημειώνεται πως επί Μουσολίνι, διωκόταν όποιος μιλούσε ελληνικά, ενώ οι ορθόδοξες εκκλησίες έκλεισαν!
Χάρη στις επίμονες προσπάθειές του φιλολόγου, κατάφερε τελικά να πάρει ειδική άδεια από την ιταλική κυβέρνηση προκειμένου να διδάσκει τη γρεκάνικη διάλεκτο και στα άλλα χωριά της περιοχής.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η ελληνική γλώσσα να παραμείνει ζωντανή στα όρια της Grecia Salentina, ενώ από το 1977 ξεκίνησε να λειτουργεί εδώ το Κέντρο Κοινωνικών Σπουδών, όπου φοιτούν όσοι επιθυμούν να διδαχτούν τη γλώσσα και να γνωρίσουν τον ελληνικό πολιτισμό.
Δείτε Ελληνόπουλα να τραγουδούν< στην αρχή του πρώτου βίντεο, στην ελληνική διάλεκτο για το νερό, στέλνοντας μήνυμα Ελληνισμού σε όλον τον πλανήτη, αλλά και Έλληνες να τσακώνονται στους δρόμους, κρατώντας ζωντανή και αυτήν την… παράδοση του Ελληνισμού που μας θέλει διαρκώς να «φαγωνόμαστε»!
