Ενα οικογενειακό δράμα με πρωταγωνιστές πρόσωπα από τη νεότερη ελληνική ιστορία. Στιγμές γνώριμες από το παρελθόν μέχρι και την πρόσφατη διαπραγμάτευση για το χρέος το 2015. Ενα βαγκνερικό έργο που αποκτά επιθεωρησιακή διάσταση.
Μια όπερα σε παράφραση που επιχειρεί να γεφυρώσει τις γερμανικές συνθέσεις με τον ελληνικό ήχο. Μια απίθανη δουλειά γεμάτη χιούμορ, αιχμές και πικρές αλήθειες. Και για φινάλε μια Ακρόπολη που γκρεμίζεται με θόρυβο. Η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής εγκαινίασε την επίσημη λειτουργία της στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος με την πρώτη παρουσίαση της όπερας «Το λυκόφως των χρεών» του Ρίχαρντ Βάγκνερ (από χθες και για δώδεκα παραστάσεις).
Το πεντάωρης διάρκειας πρωτότυπο έργο μειώνεται κατά τα δύο τρίτα σε διάρκεια και μεταφέρεται σε διαστάσεις δωματίου, με έντεκα τραγουδιστές και ένα εννεαμελές ενόργανο σύνολο στη θέση της ογκώδους βαγκνερικής ορχήστρας. Τη ριζική διασκευή της βαγκνερικής δημιουργίας ανέλαβαν ο Χαράλαμπος Γωγιός (μουσική μεταγραφή), ο Δημήτρης Δημόπουλος (λιμπρέτο) και ο Αλέξανδρος Ευκλείδης (σκηνοθεσία). «Στην πραγματικότητα η τεχνική που έχουμε ακολουθήσει και στο κείμενο και στη μουσική είναι ότι το μεγάλο σχήμα είναι του Βάγκνερ.Σαν να κρατήσαμε τον σκελετό, το κέλυφος κι έχουμε αντικαταστήσει τα εντόσθια. Στην πρωτότυπή του μορφή είναι ένα οικογενειακό δράμα μέσα σε ένα μυθολογικό πλαίσιο και τραγική κατάληξη που είναι το γκρέμισμα της Βαλχάλλας, του πύργου των θεών. Στη δική μας εκδοχή πατάμε σε μια οικογενειακή ιστορία, μετατρέπουμε την όπερα σε πολιτικό μελόδραμα και για φινάλε σάς επιφυλάσσουμε την καταστροφή του δικού μας μεγάλου συμβόλου που είναι η Ακρόπολη. Υπάρχει θέαμα, τι νομίζετε;», λέει ο Χαράλαμπος Γωγιός.
Η παράσταση αφηγείται την ιστορία του προδομένου Ελληνα ψηφοφόρου, τον μύθο του χρέους και τη σύγχυση του νεοκλασικού φαντασιακού με τη νεοελληνική πραγματικότητα. Οι δημιουργοί του έργου δανείζονται από τον μύθο του Βάγκνερ την πτώση της Βαλχάλλας, της κατοικίας των θεών, και στη θέση της τοποθετούν τον Ιερό Βράχο, διαχρονικό σύμβολο του ελληνικού αλλά και του δυτικού πολιτισμού: τον Παρθενώνα. «Το έργο είναι πολυεπίπεδο και θίγει πολλά ζητήματα.
Ο βασικός του άξονας έχει να κάνει με το πώς το νεοελληνικό κράτος, από την ίδρυσή του, έχει χτιστεί πάνω σε ένα χρέος και πολλά δάνεια. Παράλληλα υπάρχει κι ένα φαντασιακό χρέος της Δύσης προς τον Ελληνισμό, οπότε αυτό δημιουργεί μια ιστορία αμοιβαίου χρέους η διαχείριση του οποίου είναι το μεγάλο θέμα της ελληνικής ιστορίας – σύμφωνα πάντα με το έργο. Αυτός ο μεγάλος κύκλος του χρέους, η διαδοχή και το πέρασμα από τον έναν ηγέτη στον άλλον που φτάνει ώς τις μέρες μας με πολλά θερμά επεισόδια είναι το πεδίο μας. Αλλωστε το έργο μας είναι ένα πολιτικό μελόδραμα και οι πολιτικοί μας είναι ξεκάθαρα μελοδραματικοί τύποι, αφού ο λόγος τους πια τίθεται με όρους προσωπικού συναισθήματος. Αρκεί να θυμηθούμε πόσοι πολιτικοί επιμένουν να μας θυμίζουν ότι υποφέρουν όταν εφαρμόζουν τις πολιτικές τους».
Η Ελληνίδα Βρουνχίλδη – Τζούλια Σουγλάκου (ελληνικό αντίστοιχο της Βαλκυρίας, κόρης του αρχηγού των θεών στο έργο του Βάγκνερ), προσφέρει με την ψήφο της το δαχτυλίδι της διαδοχής στον δικό της Ηρωα, τον Σωτήρη (ο Δημήτρης Πακσόγλου είναι το ελληνικό αντίστοιχο του Ζίγκφριντ), ελπίζοντας πως αυτός δεν θα την προδώσει σαν τους προκατόχους του και θα καταφέρει να σπάσει τον αέναο κύκλο του χρέους που τους βασανίζει. Τα, δε, μουσικά μοτίβα του πρωτότυπου, τα περίφημα «λαϊτμοτίβ» του Βάγκνερ, αντικαθίστανται από πασίγνωστα ελληνικά μουσικά θέματα, όπως ο Εθνικός Υμνος και το παιδικό τραγούδι «Πού ‘ν’ το, πού ‘ν’ το, το δαχτυλίδι», δημιουργώντας έναν άτυπο διάλογο ανάμεσα στη βαγκνερική δραματουργία και τον συγκινησιακό κόσμο του Ελληνα ακροατή.
Πέραν, όμως, της μείωσης του αρχικού όγκου του έργου, η παράσταση προτείνει ένα νέο λιμπρέτο στα ελληνικά, ώστε ο πολιτικός στοχασμός του πρωτότυπου να έρχεται αντιμέτωπος με ερωτήματα της σύγχρονης ευρωπαϊκής πραγματικότητας – όπως άλλωστε έκανε και ο Βάγκνερ στη δική του, ταραγμένη, εποχή. «Παρότι από την παράσταση παρελαύνουν ο Κολοκοτρώνης, σημερινοί πολιτικοί, το αφήγημα του Ανδρέα Παπανδρέου και γίνονται αναφορές στη διαπραγμάτευση του 2015, δεν θέλαμε να ταυτίζονται η δράση του και η σκέψη του με οποιαδήποτε συγκεκριμένη χρονική περίοδο και ένα πρόσωπο. Προτιμάμε να αναφερόμαστε στο παρόν του Νεοελληνισμού γενικά», επισημαίνει ο Χ. Γωγιός.
Είναι άραγε δύσκολο να μιλήσει κανείς για καυτά θέματα αν δεν πάρει τις απαραίτητες χρονικές αποστάσεις; Ή μήπως το γκροτέσκο της υπόθεσης είναι ένας ασφαλής δρόμος; «Εμάς η σκέψη μας πηγαίνει στη διακωμώδηση έτσι κι αλλιώς. Οταν δεν έχεις χρονική απόσταση από τα πράγματα υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να φανείς διδακτικός στην τέχνη, το οποίο είναι εξαιρετικά αντιπαραγωγικό. Η κωμωδία είναι ένας τρόπος πρώιμης απόστασης».
Info: Παραστάσεις αύριο, 10, 12, 14/10 και 5, 7, 10, 12, 14, 17, 19/1. Ωρα έναρξης: 20.30. Σκηνικό-κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης. Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα. Ερμηνεύουν: Τζούλια Σουγλάκου, Δημήτρης Πακσόγλου, Τάσος Αποστόλου, Πέτρος Μαγουλάς, Ειρήνη Καράγιαννη κ.ά. Τιμές εισιτηρίων: 18, 25 ευρώ. Φοιτ.-παιδ.: 12 ευρώ.
Πηγή: https://www.efsyn.gr
