Σαράντα χρόνια συμπληρώθηκαν από την κοίμηση του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Μακαρίου. Σε ειδική εκδήλωση, που έγινε στο Πολιτιστικό Κέντρο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, παρουσία του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλου, και του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος μίλησε για τις τελευταίες συνομιλίες αναφορικά με το Κυπριακό και διαχώρισε τη θέση του από όλους εκείνους που βλέπουν λύση στο πρόβλημα. «Κύριε Πρόεδρε της Κυπριακής Δημοκρατίας, η μη λύση να μη σας ενοχλεί. Γιατί μια κακή λύση θα φέρει ατελείωτες συμφορές στον λαό μας. Η Εκκλησία θα είναι κοντά σας, αλλά απαιτεί να είναι διεκδικητική η πολιτική σας», τόνισε ο κ. Χρυσόστομος.
Στον σύντομο χαιρετισμό του ο Αρχιεπίσκοπος ανέφερε:
«Χρεωστικώς συνήλθαμε και πάλι στον πολιτιστικό αυτόν χώρο του Ιδρύματος του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, για να τιμήσουμε τον εκκλησιαστικό και εθνικό ηγέτη της μικρής μας πατρίδος, ο οποίος διά μέσου της ιστορικής του πορείας αναδείχτηκε στη συνείδηση όλων μας ως ο μεγαλύτερος άνδρας του νεότερου Ελληνισμού.
Αναμφίβολα, η ζωή του Μακαρίου ήταν μια γολγόθεια πορεία. Την επέλεξε γιατί νοηματοδοτούσε το είναι του και την υψηλή του αποστολή! Ο ίδιος βάδισε την οδό του μαρτυρίου του με οδύνη πολλή, αλλά και με παρρησία ου την τυχούσα. “Γνωρίζω καλώς –διακήρυττε προφητικώς στον ενθρονιστήριό του λόγο– ότι ο θρόνος ούτος δι’ εμέ, σήμερον υψούμενος ως το Θαβώρ της δόξης, εις Γολγοθάν του μαρτυρίου αύριον γενήσεται. Μόχθοι πανημέριοι και παννύχιοι αγρυπνίαι, αγώνες και θυσίαι είναι του αρχιεπισκοπικού υπουργήματος η κληρονομία… Επί δάφνης και μυρσίνης εβάδισα σήμερον… Επί ακανθών και επί τριβόλων, όμως, αύριον θα βαδίσω και αληθής Σταυρός, υπέρ τας ανθρωπίνας δυνάμεις μου και την ψυχικήν μου αντοχήν, θα είναι η αποστολή μου… Δεν θα λιποψυχήσω όμως”. Ως εκκλησιαστικός ταγός, αναδείχθηκε στην ψυχοσύνθεση του λαού του ως φιλόστοργος ποιμένας, εκπληρώσας πλήρως την ενθρονιστήρια υπόσχεσή του: “Περί του εμπιστευθέντος μοι ποιμνίου, τούτο μόνο λέγω: Μετά φροντίδος ανυστάκτου ‘εκζητήσω τα πρόβατά μου’ και ‘εν νομή βοσκήσω αυτά’… Έτι δε πλείον τούτου λέγω∙ και την ψυχήν μου θήσω υπέρ των προβάτων”.
Παιδιόθεν γαλουχημένος όχι μόνο με τα νάματα της πίστεως προς τον Χριστό, αλλά και της ερατεινής ελευθερίας, δεν ήταν δυνατό παρά να συνεγείρει τον λαό του στον τιτάνιο εκείνο εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του ’55-’59, του οποίου υπήρξε ο εμπνευστής.
Η προσωπικότητά του ήταν φωτεινή, πολυδιάστατη και αγωνιστική. Η δε ιστορική του πορεία, μεγαλειώδης και επική, γιατί είχε να παλέψει με τους “κοσμοκράτορας του αιώνος τούτου”.
Εκείνος όμως παρέμενε ενθουσιώδης αγωνιστής και μαχητής μπροστά στις μυριάδες αντιξοότητες που νυχθημερόν παρουσιάζονταν. Με το χαρακτηριστικό του χαμόγελο και τους εμπνευσμένους του λόγους, τροφοδοτούσε τον λαό του με πίστη και αισιοδοξία για το μέλλον και την τελική δικαίωση των αγώνων του.
“Εις τον δρόμον μας προς την ελευθερίαν πολλά είναι τα εμπόδια. Θα τα υπερπηδήσωμεν. Πολλαί αι αντιξοότητες. Θα τας αντιμετωπίσωμεν. Δεν θα υποκύψωμεν εις την βίαν και την τυραννίαν. Η ψυχή μας θα παραμείνει αδούλωτος. Η θέλησίς μας θα χαλκεύεται από τα δεινά και θα γιγαντούται… Η γη αυτή είναι ελληνική και, Έλληνες ημείς, την Ελλάδα έχομεν κλεισμένην μέσα εις την ψυχήν μας…”. Μετά την τραγική τουρκική εισβολή του 1974, ο Μακάριος, με αφάνταστο πόνο ψυχής, αποδέχτηκε τη δικοινοτική ομοσπονδία, γιατί πίστεψε ότι, έστω με την οδυνηρή αυτή παραχώρηση, το εθνικό μας θέμα θα μπορούσε να λυθεί. Όταν όμως αντελήφθη πλήρως τη βουλιμία της τουρκικής πλευράς, συνειδητοποίησε ότι εφεξής μακροχρόνιος θα είναι ο αγώνας μας. Και αν ζούσε ακόμη λίγους μήνες, είμαστε βέβαιοι ότι θα απέσυρε την ομοσπονδία.
Εξοχότατοι κυρίες και κύριοι,
Ευρισκόμεθα ενώπιον συνομιλιών. Πιστεύουμε ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να απεμπολήσει κανένα από τα δικαιώματα που της πρόσφερε η Ζυρίχη. Πρέπει να σταθούμε όρθιοι και με φρόνημα διεκδικητικό. Γιατί επιβάλλεται να δημιουργήσουμε κράτος, τουλάχιστον λειτουργικό, για να εξασφαλίσει στους πολίτες μας την παραμονή τους στη γη των πατέρων μας.
Κύριε Πρόεδρε της Κυπριακής Δημοκρατίας, η μη λύση να μη σας ενοχλεί.
Γιατί μια κακή λύση θα φέρει ατελείωτες συμφορές στον λαό μας. Η Εκκλησία θα είναι κοντά σας, αλλά απαιτεί να είναι διεκδικητική η πολιτική σας. Αυτή η πολιτική θα είναι αφ’ ενός μεν το καλύτερο μνημόσυνο για τον Μακάριο, αφ’ ετέρου δε η καλύτερη δικαίωση για τον λαό μας, που σας εμπιστεύτηκε το πηδάλιο της Κυπριακής Δημοκρατίας».
