Το ερώτημα είναι αν ο Διαφωτισμός θα κυριαρχήσει ποτέ στην Ελλάδα, αν η λογική θα αποκτήσει φωνή
Από τον
Αντώνη Αντωνάκο
Θυμάμαι, τη δεκαετία του ’50, τις γιαγιάδες να λένε: «Αλί που τον δέρνουν εκατό και δεν τον δέρνει ο νους του». Ηταν φτωχές, αγράμματες αγρότισσες, ζήτημα είναι αν είχαν φύγει μια φορά από το χωριό τους. Υστερα κονομήσαμε, αγοράσαμε διαμερίσματα και εξοχικά, πήραμε πτυχία, παραχωρήσαμε τις «παρακατιανές» δουλειές στους λαθρομετανάστες, ταξιδέψαμε στον κόσμο και «απελευθερωθήκαμε». «Απελευθερωθήκαμε» από τη «δεσποτεία» της λογικής και της οργανωμένης κοινωνίας. Δεν μας «έδερναν» ούτε ο νους μας ούτε οι νόμοι, γι’ αυτό τελικά η Ελλάδα έγινε η χώρα των «αδέσποτων».
Οσο πολλαπλασιάζονταν οι CLK και οι «μπέμπες», οι maisonettes και τα εξοχικά, απαλλαγμένοι από τη «δεσποτεία της ανάγκης», χάναμε το μέτρο (και τα μυαλά μας). Εθισμένοι στον ευδαιμονισμό, μεθυσμένοι από τον ήλιο που θέλαμε «σίγουρα ναι να μεθύσουμε…», επιλέξαμε για κυβερνήτες εκείνους που μας βάραγαν το ντέφι (του λαϊκισμού) για να στροβιλιζόμαστε παραζαλισμένοι Σιληνοί, χωρίς τη «δεσποτεία» του μυαλού και των νόμων.
Καταλάβαμε δάση και παραλίες, ιδιοποιηθήκαμε δημόσια γη, χτίσαμε αυθαίρετα δίχως να πληρώσουμε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές.
Η Πολιτεία, φυσικά, επιβράβευσε την παρανομία, παρέχοντας τις υποδομές και νομιμοποιώντας την. Γέμισε ο τόπος επιχειρήσεις στημένες με εύκολα τραπεζικά δάνεια, δίχως μελέτη βιωσιμότητας, σε ήδη κορεσμένους κλάδους, η επιβίωση και η κερδοφορία των οποίων στηρίζονταν στη φοροδιαφυγή και την εισφοροδιαφυγή. Τα «κόκκινα» δάνεια και η χρεοκοπία των Ταμείων επέπεσον επί των κεφαλών δικαίων και αδίκων.
Ανοίξαμε σε κάθε κωμόπολη πανεπιστήμια για να έχουν δουλειά οι καφετέριες και τα εστιατόρια, αδιαφορώντας για το επίπεδο των σπουδών και τις προοπτικές απασχόλησης. Την ίδια ώρα που η ελίτ αναπαράγεται στέλνοντας τα παιδιά της στο Harvard (ή στα LSE, Cambridge, Amherst κ.λπ.), τα παιδιά του «κατώτερου θεού» προετοιμάζονται στα ελληνικά ιδρύματα για… deliveries.
Αφήνουμε τα περιττά (μπάζα, παλιά έπιπλα, οικοδομικά υλικά κ.λπ.) όπου τύχει και διαμαρτυρόμαστε για τη ρύπανση. Οποιος θέλει σκάβει όπου θέλει, κλείνει τις τρύπες όποτε θέλει, αν θέλει και, φυσικά, περιμένουμε τον χειμώνα και τις βροχές για να καθαρίσει ο τόπος.
Γέμισε ο τόπος αυτοκίνητα, τα οποία οδηγούμε όπως θέλουμε και παρκάρουμε όπου θέλουμε, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στις συνθήκες ζωής. Ως απόγονοι των Κολοκοτρωναίων, τηρούμε την παράδοση «καβάλα πάμε στην εκκλησιά, καβάλα προσκυνάμε…».
Αν ένας αστυνομικός σκοτώσει, καίμε τα πάντα, ενώ όταν οι κουκουλοφόροι καίνε αθώους, σφυρίζουμε αδιάφορα. Αναρωτιόμαστε μήπως είμαστε σκληροί με τον αριστερό εκτελεστή «Λουκά» λησμονώντας τον Μπακογιάννη (αν ήταν θύμα της Χ.Α., θα γινόταν σύμβολο «λαϊκών αγώνων»).
Κάπως έτσι μείναμε δίχως αστυνόμευση, «ελεύθεροι και ωραίοι» στο έλεος κάθε παράνομου και κάθε «τζάμπα μάγκα» Νεοέλληνα, που θεωρεί το θράσος εξυπνάδα. Την ίδια ώρα ανεχόμαστε κάθε διαταραγμένο, που θεωρεί ότι η ανυπακοή στους νόμους είναι υποχρέωση και καθήκον του «ως λαϊκού αγωνιστή».
Κάπως έτσι φτιάξαμε μια απαξιωμένη Πολιτεία με ένα Κοινοβούλιο «περιορισμένης ευθύνης» και «μερικής απασχόλησης». Ενα Κοινοβούλιο που οι βουλευτές δεν δικαιούνται να έχουν άλλη άποψη από εκείνη του αρχηγού και οι οποίοι, χωρίς να διαβάσουν, ψηφίζουν νόμους που δεν πρόκειται να εφαρμοστούν.
Ο κατάλογος με «ιστορίες καθημερινής τρέλας» είναι ατελείωτος. Όπως είναι φυσικό, υπήρξαν και λίγοι «πρωταθλητές ξύπνιοι», όμως τελικά δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι ουσιαστικά «συνένοχοι είμαστε όλοι στην τρέλα». Δεν υπάρχει, όμως, μόνο η «σκοτεινή πλευρά της σελήνης».
Υπάρχει και η μειονότητα των πολιτών που καταδυναστεύεται από τους «τζάμπα μάγκες», τους «αδέσποτους», τους «διαταραγμένους», χωρίς ηγεσία απέναντι στον «Μεσαίωνα» που αναδύθηκε μαζί με την ευημερία από τα σπλάχνα της κοινωνίας.
Το ερώτημα είναι αν ο Διαφωτισμός θα κυριαρχήσει ποτέ στην Ελλάδα, αν η λογική θα αποκτήσει φωνή ή θα βυθιζόμαστε ολοένα περισσότερο στην Ανατολή που εμφιλοχωρούσε μέσα μας. Θα πάψει η Ελλάδα να είναι ο «παράδεισος» των «αδέσποτων»; Η Αθηνά θα επιστρέψει ποτέ στη γενέθλια γη της;
*Μαθηματικός, πρώην πρόεδρος ΟΛΜΕ
