Οι 14 σαρωτικές αλλαγές που έρχονται το 2018

Η νέα χρονιά φέρνει σαρωτικές αλλαγές στο Δημόσιο ενώ παράλληλα θα συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις του υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης που άρχισαν να υλοποιούνται κυρίως στο τελευταίο τρίμηνο του 2017.  Οι αλλαγές που θα μπουν σε τροχιά εφαρμογής από τις αρχές κιόλας του χρόνου θα επιφέρουν αλυσιδωτές επιπτώσεις στο Δημόσιο. Ανθρωποι που γνωρίζουν καλά τον χώρο της Δημόσιας Διοίκησης δεν αποκλείουν οι δράσεις που θα υλοποιηθούν εντός των επόμενων μηνών μακροπρόθεσμα να οδηγήσουν σε συρρίκνωση δημόσιων υπηρεσιών μέχρι και απώλεια θέσεων εργασίας. Αλλαγές, όμως, και μάλιστα δυσάρεστες θα δουν από το νέο έτος οι δημόσιοι υπάλληλοι και στο πορτοφόλι τους καθώς έρχονται σημαντικές περικοπές στις αποδοχές με την εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου στο Δημόσιο, ενώ κουτσουρεμένες θα είναι και οι συντάξεις και οι επικουρικές. Οπως δήλωσε προ ημερών η υπουργός Ολγα Γεροβασίλη από το βήμα της Βουλής, «στα τέλη του 2018, το Δημόσιο θα έχει μία εντελώς διαφορετική εικόνα». Από τις αρχές του έτους, σύμφωνα με τη Γεροβασίλη, πρόκειται να ξεκινήσει μεταξύ άλλων η διαδικασία υλοποίησης του Ενιαίου Συστήματος Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού που περιλαμβάνει αξιολόγηση δημοσίων υπαλλήλων, εκπαίδευση και κινητικότητα. Παράλληλα, μεγάλο στοίχημα για το υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης είναι και η μετάβαση στο ψηφιακό Δημόσιο που ευελπιστεί πως θα γίνει αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας των πολιτών.

Στις αρχές του έτους αναμένεται η δεύτερη αξιολόγηση στον δημόσιο τομέα που αφορά το 2017. Ο δεύτερος αυτός κύκλος έρχεται με μία σημαντικά αλλαγή, αφού το 2018 η αξιολόγηση θα πραγματοποιηθεί ηλεκτρονικά. Οπως όλα δείχνουν, η e-αξιολόγηση πρόκειται να κάμψει τις όποιες αντιδράσεις είχαν προκύψει κατά την πρώτη περίοδο εφαρμογής της. Υπενθυμίζεται πως στην πρώτη αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων που αφορούσε το 2016 το υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης είχε να αντιμετωπίσει για μεγάλο μάλιστα διάστημα μαζική αποχή από τη διαδικασία καθώς οι εργαζόμενοι του Δημοσίου συμμετείχαν στην απεργία – αποχή που είχε κηρύξει η ΑΔΕΔΥ από τον Μάρτιο του 2016.

Στις 15 Δεκεμβρίου ξεκίνησε ο δεύτερος κύκλος του Ενιαίου Συστήματος Κινητικότητας που αφορά μετατάξεις και αποσπάσεις σε φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα και αναμένεται να ολοκληρωθεί στα μέσα Φεβρουαρίου. Αντίστοιχα, ο τρίτος κύκλος βάσει του χρονοδιαγράμματος του υπουργείου πρόκειται να ξεκινήσει στις 15 Απριλίου. Ηδη, ο πρώτος κύκλος της κινητικότητας έκλεισε με 1.117 αιτήσεις για 801 διαθέσιμες θέσεις, εκ των οποίων οι 456 είναι για μετάταξη και οι υπόλοιπες 345 για απόσπαση. Επισημαίνεται πως συνολικά 1.932 δημόσιοι υπάλληλοι έλαβαν μέρος στον πρώτο κύκλο. Πρωταθλητές  κινητικότητας αναδείχθηκαν οι εργαζόμενοι στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, καθώς 125 από αυτούς ζήτησαν με αίτησή τους να αφήσουν τη θέση που κατείχαν και να διεκδικήσουν άλλη.

Μπορεί στον ιδιωτικό τομέα να είναι κάτι δεδομένο, ωστόσο στον δημόσιο τα Περιγράμματα Θέσεων Εργασίας, δηλαδή η περιγραφή της θέσης (job description), είναι κάτι άγνωστο. Σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης η διαδικασία αυτή θα έπρεπε να είχε γίνει τουλάχιστον εδώ και δύο δεκαετίες. Με τη νέα χρονιά θα ξεκινήσει και η κατάρτιση των Περιγραμμάτων Θέσεων Εργασίας για όλους τους φορείς του Δημοσίου. Η κατάρτιση των περιγραμμάτων αφορά όλες τις κεντρικές και περιφερειακές υπηρεσίες του Δημοσίου, τους ΟΤΑ α’ και β΄ βαθμού, τις ανεξάρτητες Αρχές καθώς και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) και τα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ) που ανήκουν στη Γενική Κυβέρνηση.

Μία από τις βασικές αλλαγές που έρχεται με το νέο έτος στο πλαίσιο της ολιστικής στρατηγικής για βελτίωση και ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού και αναβάθμιση των γνώσεών του είναι η εκπαίδευση των στελεχών και των υπαλλήλων του Δημοσίου. Το 2018 θα συνεχιστεί η συνεργασία του υπουργείου Διοικητικής Ανασυγκρότησης με την Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης της Γαλλίας (ÉcoleNationale d’ Administration – ENA). Ηδη, στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση 2017-2019, το υπουργείο σε συνεργασία με την ΕΝΑ πραγματοποίησε τον περασμένο Οκτώβριο  πρόγραμμα επιμόρφωσης περίπου 15 στελεχών στο Παρίσι, δράση που θα συνεχιστεί και το 2018. Παράλληλα, τον Φεβρουάριο πρόκειται να ξεκινήσει η υλοποίηση του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών στη Δημόσια Διοίκηση μετά τη συμφωνία ανάμεσα στο υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.

Μέχρι τον ερχόμενο Αύγουστο αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί οι επιλογές προϊσταμένων στο Δημόσιο. Σε ό, τι αφορά τις κρίσεις διευθυντών και τμηματαρχών του Δημοσίου, όπως προκύπτει από τα νέα χρονοδιαγράμματα που διαμορφώθηκαν μετά τις συζητήσεις με τους θεσμούς, αναμένεται μέχρι τον Μάρτιο να έχουν τοποθετηθεί οι γενικοί διευθυντές ενώ μέχρι τον Ιούνιο να έχει ολοκληρωθεί η τοποθέτηση των διευθυντών στις υπηρεσίες. Οσο για τους τμηματάρχες, αυτοί, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, πρόκειται να έχουν τοποθετηθεί έως το τέλος του καλοκαιριού. Στο μεταξύ έχουν ήδη δημοσιευθεί οι πρώτες προκηρύξεις μέσω ΑΣΕΠ για την πλήρωση θέσεων διοικητικών γραμματέων στα υπουργεία, διαδικασία που θα ολοκληρωθεί και για τις συνολικά 72 θέσεις μέσα στο 2018.

Μειωμένες από 10% έως και 20% θα είναι οι πρώτες  επικουρικές που θα εκδοθούν στις αρχές του 2018, και μάλιστα με τρία χρόνια  καθυστέρηση, με βάση τον νέο μαθηματικό τύπο. Το ύψος των επικουρικών θα συμπιεστεί ακόμα περισσότερο καθώς θα ισχύουν ρήτρες ηλικίας, θνησιμότητας και μείωσης των ελλειμμάτων του ενιαίου ταμείου. Δηλαδή ο ασφαλισμένος που αποχωρεί στα 59 θα πάρει μικρότερη σύνταξη γιατί θεωρείται ότι θα ζήσει περισσότερο από εκείνον που θα συνταξιοδοτηθεί στα 67. Επίσης, αν τη χρονιά της συνταξιοδότησης το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί, η σύνταξη αυτόματα θα κουρεύεται. Ο νέος μαθηματικός τύπος βγάζει επικουρικές ακόμα και 30 ευρώ για χήρες, μηχανικούς και άλλες κατηγορίες, ενώ η μέση επικουρική κυμαίνεται στα 157 ευρώ.

Αυξάνονται τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για όσους έχουν 35ετία. Η αύξηση δεν είναι μόνον έξι μήνες αλλά μπορεί να φτάσει και τα 2 χρόνια. Γλιτώνουν όσοι αποχωρήσουν έως το τέλος του 2017 έχοντας συμπληρώσει 35ετία και ηλικία 58 ετών. Επίσης προβλέπεται η έξοδος και πριν από τα 60 με 37ετία. Παρά την αύξηση των ηλικιακών ορίων, για αυτή την κατηγορία υπαλλήλων προβλέπεται η θεμελίωση εξόδου στη σύνταξη στα 57,8 μήνες έως το τέλος του 2017 και στα 58,5 το 2018. Το παράθυρο για έξοδο με 37ετία πριν από τα 60 παραμένει ανοιχτό έως και το 2020 με την προϋπόθεση να έχουν οι υπάλληλοι τα 25 έτη ασφάλισης έως το 2010, είτε ασφαλίστηκαν πριν είτε μετά το 1983.

Οι συνολικές αποδοχές των πολιτικών δημοσίων υπαλλήλων αναμένεται να υποστούν απώλειες από 43 έως και 60 ευρώ τον μήνα, επειδή οι αυξήσεις των βασικών μισθών τους που θα προκύψουν την περίοδο 2018-20 λόγω λήξης από 1-1-2018 του διετούς παγώματος των μισθολογικών ωριμάσεων, θα συμψηφιστούν με τα ποσά των μειώσεων των βασικών μισθών τους, τα οποία προέκυψαν από την 1-1-2016 με την εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 4354/2015 για το νέο ενιαίο μισθολόγιο στο Δημόσιο, και τα οποία εξακολουθούν να λαμβάνουν μέχρι σήμερα ως προσωπική διαφορά. Οι απώλειες θα είναι διπλάσιες, δηλαδή θα φθάσουν να κυμαίνονται έως και 120 ευρώ τον μήνα, καθώς με την επανενεργοποίηση των μισθολογικών ωριμάσεων, η οποία θα γίνει από την 1-1-2018, δεν θα ληφθεί υπόψη ο χρόνος υπηρεσίας που διανύθηκε τη διετία 2016-17.

Ερχεται τσεκούρι στις καταβαλλόμενες συντάξεις. Το 2018 περίπου 2,5 εκατ. συνταξιούχοι (μεταξύ αυτών και οι δημόσιοι υπάλληλοι) θα πάρουν την πρώτη πικρή γεύση από το μαχαίρι του 2019, καθώς θα λάβουν ενημερωτικά σημειώματα στα οποία θα εμφανίζεται η προσωπική διαφορά που προέκυψε από τον επανυπολογισμό της σύνταξής τους. Μέχρι τώρα έχει επανυπολογιστεί το 80% των συντάξεων, κυρίως πρώην ΙΚΑ και Δημοσίου. Αυτό τον μήνα αρχίζει ο επανυπολογισμός για ΔΕΚΟ και τράπεζες. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι χαμηλές συντάξεις εμφανίζουν μηδενικές ή οριακές προσωπικές διαφορές, ενώ στις υψηλές συντάξεις ΙΚΑ, Δημοσίου, ΝΑΤ και πρώην ΤΕΒΕ φθάνουν έως και 30%. Ωστόσο, το 2019 οι πραγματικές μειώσεις δεν θα είναι μόνο 18% όπως ορίζει ο νόμος, αλλά θα φτάσουν και στο 25% καθώς καταργούνται και τα επιδόματα συζύγου και τέκνων.

Τι χάνουν οι νέοι συνταξιούχοι

Μειώνονται άνω του 20% οι νέες συντάξεις για όσους αποχωρήσουν από την υπηρεσία γιατί ο νέος τρόπος υπολογισμού έχει μικρότερους συντελεστές για το ποσό της τελικής σύνταξης. Προσωρινά, ωστόσο, για τα έτη 2016, 2017 και 2018 δεν επιβάλλεται το σύνολο της μείωσης στις νέες συντάξεις υπό την προϋπόθεση ότι η μείωση είναι άνω του 20%.

Ενα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα για την κυβέρνηση είναι το ψηφιακό Δημόσιο. Οπως σημειώνουν κύκλοι του υπουργείου στα «ΝΕΑ», ανάμεσα στις δράσεις για το 2018 βρίσκεται και η γενίκευση της χρήσης της ψηφιακής υπογραφής σε όλο το Δημόσιο όπως και η ψηφιακή κυκλοφορία εγγράφων. Για τη δεύτερη, μάλιστα, με τροπολογία των υπουργείων Ψηφιακής Πολιτικής και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, θα ξεκινήσει εντός του έτους και το αργότερο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2018 η ηλεκτρονική διαδικασία ηλεκτρονικής έκδοσης και διακίνησης διοικητικών πράξεων και εγγράφων. Αφορά τους φορείς του Δημοσίου, τις ανεξάρτητες Αρχές, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και τους ΟΤΑ.

Αυξάνεται το κόστος πλασματικών ετών από 1/1/2018. Ο λόγος είναι γιατί οι ασφαλισμένοι που αναγνωρίζουν πλασματικούς χρόνους πληρώνουν οι ίδιοι και την εισφορά εργοδότη και την εισφορά εργαζομένου. Το Δημόσιο καταβάλλει εργοδοτική εισφορά 3,3% για το 2017 και οι εργαζόμενοι 6,67%.

Aναμένεται να προχωρήσει η Εθνική Πύλη Κωδικοποίησης και Αναμόρφωσης της ελληνικής νομοθεσίας. Πρόκειται για έναν ηλεκτρονικό κόμβο που θα συγκεντρώνει το σύνολο της πληροφορίας για την κωδικοποίηση και αναμόρφωση της νομοθεσίας στην Ελλάδα. Οπως αναφέρεται στην Εθνική Στρατηγική για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση 2017-2019, το νομοθετικό και κανονιστικό περιβάλλον της χώρας μας χαρακτηρίζεται μεταξύ άλλων «από τον πληθωρισμό των νομικών κανόνων, τη συχνή έλλειψη εσωτερικής συνοχής των νομοθετημάτων αλλά και την επί δεκαετίες συσσώρευση ανενεργών διατάξεων που δεν εφαρμόζονται χωρίς να έχουν καταργηθεί ρητά ή σιωπηρά».

Η επέκταση των λειτουργιών των ΚΕΠ είναι μέσα στις προτεραιότητες του υπουργείου για το 2018. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών θα ενσωματώσουν νέες και απλοποιημένες λειτουργίες και υπηρεσίες με κύριο στόχο να αντικαταστήσουν τις υπάρχουσες χρονοβόρες και γραφειοκρατικές διαδικασίες. Μάλιστα, μέσα στο έτος ξεκινά και η σταδιακή μετάβαση στο ψηφιακό πια ΚΕΠ (e- ΚΕΠ), που θα ολοκληρωθεί στο τέλος του 2019.