ΤΡΙΓΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ
Με τροποποιήσεις που έγιναν στο καταστατικό το 2016 κατάφερε να μη φορολογείται στη χώρα μας.
Οι πρώην -σήμερα- βουλευτές κατηγορούσαν τη γερμανική αλυσίδα Lidl για ενδοομιλικές ή, αλλιώς, τριγωνικές συναλλαγές (transfer pricing είναι ο αγγλικός όρος που χρησιμοποιείται διεθνώς). Οι απαντήσεις που θα πάρουν, όπως επισημάναμε, ήταν τεχνικές και αδιάφορες. Είναι η εποχή που σχετικοί φάκελοι με ώριμες έρευνες για ενδοομιλικές συναλλαγές θα μεταφερθούν από το υπουργείο Ανάπτυξης στο υπουργείο Οικονομικών. Εκτοτε, όπως μαθαίνουμε, αγνοείται η τύχη τους.
Η «δημοκρατία» αναζήτησε σχετικά έγγραφα που να δείχνουν ακριβώς το εταιρικό καθεστώς με το οποίο λειτουργεί η αλυσίδα Lidl στη χώρα μας. Ανακαλύψαμε διάφορα, ανάμεσα στα οποία και ένα «ιδιωτικό Συμφωνητικό-Τροποποίηση Καταστατικού» του 2016.
Οπως είδαμε σε αυτό, η Lidl έχει συστήσει στην Ελλάδα μία ομόρρυθμη εταιρία στην οποία μετέχουν:
1 Μία ετερόρρυθμη εταιρία, που εδρεύει στον Δήμο Δέλτα της περιφερειακής ενότητας Θεσσαλονίκης, και η οποία εκπροσωπείται από έναν Ελληνα, τον Ευστράτιο Δημητριάδη (ο οποίος συμμετέχει και στη διοίκηση της εταιρίας ως υπεύθυνος του τομέα των Οικονομικών – Διοικητικών Υπηρεσιών και του Ανθρώπινου Δυναμικού) και έναν Γερμανό υπήκοο, τον Dirk Raudonus.
2 Μία γερμανική εταιρία με την επωνυμία Lidl Stiftung & Co KG, που έχει έδρα στη Γερμανία, η οποία εκπροσωπείται από τον Ιάκωβο Ανδρεανίδη (μετέχει κι αυτός στη διοίκηση ως πρόεδρος).
3 Μία γερμανική εταιρία με την επωνυμία Lidl Hellas GmbH, που έχει έδρα επίσης στη Γερμανία και εκπροσωπείται, επίσης, από τον κ. Δημητριάδη.
Είδαμε ακόμη πως στο ομόρρυθμο εταιρικό σχήμα η πρώτη εταιρία συμμετέχει με 3,51 ευρώ, η δεύτερη με 2.540.647,86 ευρώ και η τρίτη εταιρία με 251.524.134,48 ευρώ. Πρόκειται, πραγματικά, για ένα περίπλοκο εταιρικό σχήμα που μας προβλημάτισε αρκετά.
Ετσι, αμέσως μετά, απευθυνθήκαμε σε πηγές του υπουργείου Οικονομικών για να μάθουμε πληροφορίες για το θέμα των ενδοομιλικών, μία συνηθισμένη πλέον τακτική πολυεθνικών εταιριών, και πώς με αυτόν τον τρόπο καταφέρνουν νόμιμα να φοροαποφεύγουν και, φυσικά, όχι να φοροδιαφεύγουν.
Οι συναλλαγές
Οπως εξηγούσαν στην ερώτησή τους οι πρώην βουλευτές, στην περίπτωση ενδοομιλικών συναλλαγών «η μητρική εταιρία που είναι στο εξωτερικό παραγγέλνει τα είδη που θα εισαχθούν σε άλλη εταιρία που οι ίδιοι έχουν συστήσει, π.χ. σε Μάλτα ή σε Κύπρο, και όπου έχει χαμηλό φορολογικό συντελεστή 10% ή 15%. Αυτή η δεύτερη (η ίδια ουσιαστικά με τη μητρική αλλά με άλλη νομική μορφή) πουλάει με πολύ μικρό κέρδος τα ίδια πράγματα στην Ελλάδα. Οπότε εδώ μένει ένα μικρό κέρδος και ένα μικρό ποσό φόρου για να δικαιολογείται η παρουσία τους». Οπως μας είπε άνθρωπος από το υπουργείο, οι τρόποι φοροαποφυγής, μέσω των ενδοομιλικών, είναι οι εξής:
1 Υπερτιμολόγηση: Εάν ένα προϊόν το πουλάει μία εταιρία στη Γερμανία 10 ευρώ και στην Ελλάδα 15, φαίνεται ότι έχει λιγότερα κέρδη.
2 Η μητρική εταιρία μπορεί να δανείζει τις άλλες εταιρίες και να εισπράττει τους τόκους. Οι τόκοι είναι επί της ουσίας μεταφορά κερδών, καθώς η μητρική δανείζει τον εαυτό της. Τα ποσά αυτά μεταφέρονται συνήθως στο εξωτερικό.
3 Υπάρχει η δυνατότητα παροχής εικονικών υπηρεσιών από τη μητρική εταιρία στις άλλες, όπως χρήση ονόματος ή μεταφορά τεχνογνωσίας, για την οποία, φυσικά, η «μαμά εταιρία» πληρώνεται.
Οπως μας διευκρίνισε η πηγή από το υπουργείο, όλα αυτά, ωστόσο, είναι ουσιαστικά μη ελέγξιμα. Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν μία εταιρία ακολουθεί καλές πρακτικές, δηλαδή ενιαία φορολόγηση προϊόντων. Οι πρακτικές, όμως, είναι δύσκολο να εξακριβωθούν, καθώς το σύστημα παγκόσμιων δεδομένων, με το όνομα «Amadeus», μέσω του οποίου μπορεί κανείς να συγκρίνει την τιμολογιακή πολιτική μιας εταιρίας, είναι εξαιρετικά περίπλοκο. Θα πρέπει κανείς να μελετήσει τα ίδια προϊόντα σε δύο χώρες από δύο διαφορετικές επιχειρήσεις. Ετσι, μπορεί μία εταιρία να δρα επί της ουσίας ανενόχλητη.
Η υπόθεση δε της κατάργησης των τριγωνικών συναλλαγών που είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση ήταν επί της ουσίας ευσεβής πόθος, καθώς περιλαμβάνονται στις καλές πρακτικές του ΟΟΣΑ. Σε κάθε περίπτωση, μία εταιρία με αντίστοιχο σχήμα όπως αυτό που αναπτύξαμε παραπάνω για τη Lidl έχει δύο επιλογές: Είτε να φορολογήσει τα έσοδά της στην Ελλάδα είτε απλά να τα μεταφέρει στο εξωτερικό.
Ο σκοπός πίσω από τη σύσταση ομόρρυθμων εταιριών
Οπως μας εξήγησε το στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, οι λόγοι για να συστήσει μία πολυεθνική ομόρρυθμες εταιρίες στις χώρες όπου δραστηριοποιείται είναι πολλοί. Πρώτα απ’ όλα, με αυτό τον τρόπο γλιτώνει διάφορα έξοδα που θα είχε εάν ίδρυε ανώνυμες εταιρίες (συμβολαιογραφικά κ.ά.). Ο δεύτερος και ο βασικότερος λόγος, όμως, είναι πως με αυτόν τον τρόπο δεν υποχρεούται σε δημοσιοποίηση των ισολογισμών της.
Οι εταιρίες αυτές υποχρεούνται, ωστόσο, να καταθέτουν πίνακα ενδοομιλικών συναλλαγών, δηλαδή το είδος των συναλλαγών καθώς και τον τρόπο τιμολόγησης. Ο έλεγχος, όμως, αυτών των στοιχείων, όπως εξηγήσαμε και πιο πάνω, είναι εξαιρετικά δύσκολος.
Πού λογοδοτούν οι εταιρίες αυτές; Στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), ένα μνημονιακό δημιούργημα που επιβλήθηκε στη χώρα μας με το τρίτο Μνημόνιο και το οποίο ανέλαβε όλες τις φορολογικές και τελωνειακές υποθέσεις που ανήκαν μέχρι εκείνη τη στιγμή στο ΣΔΟΕ. Η ΑΑΔΕ λογοδοτεί μόνο στην τρόικα. Ποιο είναι το risk analysis της Αρχής, δηλαδή ποια είναι τα κριτήρια βάσει των οποίων κρίνεται εάν μία εταιρία φοροδιαφεύγει; Αυτά παραμένουν απόρρητα!
Εν ολίγοις, η τρόικα, και εν πιο… ολίγοις οι Γερμανοί, είναι υπεύθυνη, πλέον, στην Ελλάδα για να ελέγξει την εταιρική ηθική της αλυσίδας Lidl. Κι αυτό, από όποια οπτική κι αν το κοιτάξει κανείς, δεν μπορεί παρά να αναφωνήσει: «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει».
