Σε οριακό σημείο βρίσκονται για μια ακόμη φορά οι σχέσεις Ιερώνυμου –Βαρθολομαίου με αφορμή το κτήμα Προμπονά και το ενδεχόμενο δημιουργίας από το Φανάρι νέας αρχιεπισκοπής Δωδεκανήσων.
Για το κτήμα Προμπονά για το οποίο η Αρχιεπισκοπή Αθηνών έχει προσφύγει στην Δικαιοσύνη μετά την απόφαση των κληρονόμων να δωρίσουν τον ναό που υπάρχει στο κτήμα στο Φανάρι, γεγονός που σημαίνει (αν δεν αλλάξει κάτι) ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποκτά για πρώτη φορά «δικό του έδαφος» στην Αθήνα.
Ο κ. Ιερώνυμος από την πρώτη στιγμή που έγινε δεκτή η δωρεά προτίμησε να προσφύγει στη Δικαιοσύνη αντί του διαλόγου με αποτέλεσμα να οξυνθούν τα πνεύματα σε μια ιδιαίτερα δύσκολη στιγμή για την Ορθοδοξία στα Βαλκάνια.
Στη στάση αυτή της αρχιεπισκοπής το Φανάρι απάντησε με προσφυγή και αυτό στη Δικαιοσύνη μέσω της Ιεράς Μονής Βλατάδων της Θεσσαλονίκης η οποία ανήκει στο Πατριαρχείο και στην οποία μεταβιβάστηκε ο ναός του κτήματος Προμπονά.
Η παραχώρησε έγινε με απόφαση της Ιεράς Συνόδου του Θρόνου η οποία πλέον υποστηρίζει πως έχει κάθε δικαίωμα να λειτουργήσει τον Ιερό Ναό.
Η Μονή Βλατάδων ή Βλαττάδων ή Βλατταίων, είναι μοναστήρι στην περιοχή της Άνω Πόλης της Θεσσαλονίκης, 80 περίπου μέτρα από τα τείχη του Επταπυργίου. Είναι το μοναδικό μοναστήρι της βυζαντινής περιόδου της πόλης που εξακολουθεί να λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Σύμφωνα με παράδοση του 16ου αιώνα, η προνομιακή αυτή μεταχείριση οφειλόταν στη βοήθεια που είχαν προσφέρει οι μοναχοί της στους Τούρκους για την άλωση της πόλεως. Το 1633, με σιγίλιο του Πατριάρχη Κυρίλλου Λούκαρι, η Μονή Βλαττάδων προσαρτήθηκε ως μετόχιο στη Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους. Το 1801 ανακαινίσθηκε το καθολικό της μονής, αλλά το 1870 μια πυρκαγιά κατέστρεψε μέρος της, συμπεριλαμβανόμενης και της βιβλιοθήκης. Οι ζημιές επισκευάσθηκαν με έξοδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Σήμερα η Μονή ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Από το αρχικό κτίσμα σώζεται μόνο το ιερό και λίγα άλλα αρχιτεκτονικά στοιχεία. Κοντά στο καθολικό της Μονής, που τιμάται στο όνομα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, υπάρχει θολωτό παρεκκλήσιο του 14ου αιώνα με τοιχογραφίες της εποχής των Παλαιολόγων.
Σύμφωνα με τοπική παράδοση η Μονή είναι κτισμένη στον τόπο όπου κήρυττε ή διέμενε ο Απόστολος Παύλος κατά τη διαμονή του στην πόλη. Σώζονται 93 κώδικες και το αρχείο της Μονής, που κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μεταφέρθηκαν για ασφάλεια στη Μονή Ιβήρων.
Αρχιεπισκοπή Δωδεκανήσου
Ένα άλλο θέμα – αυτό της ίδρυσης νέας αρχιεπισκοπής του κλήματος του Πατριαρχείου στα Δωδεκάνησα- έχει προκαλέσει ισχυρό πονοκέφαλο στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών. Σύμφωνα με δημοσιεύματα το Φανάρι φαίνεται να θέλει την ίδρυση μιας ακόμη Αρχιεπισκοπής εντός των ορίων της Ελλάδας ανάλογη με αυτή την Κρήτης.
Αν και ακόμη τίποτε δεν έχει διαρρεύσει από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, η Αθήνα έχει θορυβηθεί ιδιαίτερα. Μάλιστα, σύμφωνα με στελέχη της Αρχιεπισκοπής, μια τέτοια πρωτοβουλία θα δυναμιτίσει ακόμη περισσότερο το κακό κλίμα σε μια τεταμένη περίοδο.
Πάντως όλα θα ξεκαθαρίσουν στις αρχές του επόμενου μήνα με την εκλογή του νέου μητροπολίτη Σύμης από την Αγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Μια τέτοια απόφαση όμως δεν μπορεί να υλοποιηθεί άμεσα αφού οι μητροπολίτες είναι λίγοι και είναι δύσκολο να τοποθετηθεί μεγάλος αριθμός βοηθών επισκόπων ώστε να μπορεί να λειτουργήσει Σύνοδος.
Και τα δύο αυτά ζητήματα απασχολούν το τελευταίο διάστημα τον κ. Ιερώνυμο, συνεργάτες του οποίου τα εξετάζουν από νομικής και κανονικής πλευράς.
Παρά τις διαφορές όμως οι δύο Εκκλησίες θα πρέπει να συνεργαστούν καθότι στα Βαλκάνια το τελευταίο διάστημα έχουν καταγραφεί εντάσεις με αφορμή την σχισματική Εκκλησία των Σκοπίων ή οποία έχει υπαχθεί, χωρίς να ακολουθήσει τα τυπικά, στο Πατριαρχείο Βουλγαρίας προκαλώντας την οργή της Ελλαδικής και της Σερβικής Εκκλησίας.
Του Πάνου Ευαγγέλου
