Μού ειναι ΔύσΚολο, σχεδόν αδύνατο, να αντιληφθώ την εικονογραφία μιας πόλης, χωρίς τις εφημερίδες της, όχι μόνο ως δείγμα πολιτισμού αυτόνομων προϊόντων, αλλά κυρίως ως παράσημα ενός αστικού βίου. Πόσω μάλλον όταν μιλώντας κανείς για την οντότητα της εφημερίδας, πρέπει να λαμβάνει υπό- ψη του ότι γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν μέσα στον αστικό χώρο, δηλαδή στην πόλη. Αυτή η μυρωδιά του χαρτιού, της τυπωμένης σελίδας, είναι μια μνήμη που για πολλούς παραμένει αξεπέραστη και μια θεληματικά, ειλικρινής και αδιαπέραστη σχέση με την πρωταρχική μορφή της ενημέρωσης, όσο κι αν ο κόσμος αλλάζει. η ζωη στην πολη έχει και πρέπει να διατηρήσει την ανάγκη φυσικής παρουσίας της πληροφόρησης και της γνώσης. Μια τυπωμένη εφημερίδα περιλαμβάνει συσσωρευμένη την έκφραση της συλλογική εμπειρίας, το βίωμα, τη συγκίνηση μέσα από ανθρώπινες ιστορίες της καθημερινής ζωής, την αλληλοκατανόηση και μέσω αυτής ίσως και την αλληλοβοήθεια. Συμβάλλει στην επικοινωνία των πολιτών και στην αλληλεπίδραση του πολιτισμού τους, στη δημιουργία φιλίας, συνεργασίας και αλληλεγγύης. Γνωστοποιούνται θετικά και τιμητικά γεγονότα για μια πόλη, όπως και σφάλματα και τυχόν προβλήματά της. Πολίτες ευαισθητοποιούνται, κατανοούν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η πάσχουσα κοινωνία, κάποιοι προθυμοποιούνται να βοηθήσουν και τελικά δραστηριοποιούνται όλοι, σαν ενιαίο και αδιάσπαστο, πολλές φορές, σύνολο. προβαλλει την τοπική ώσμωση της είδησης μέσα από τις ιστορίες και τα δικά της πρόσωπα. Εισάγει όμως και σε μεγάλο βαθμό την τοπική λαϊκή λογοτεχνία, ίσως οι εφημερίδες να είναι και από μόνες τους ενίοτε ένα είδος λαϊκής λογοτεχνίας. Όπως δεν είναι σε όλους συνειδητή η ιδέα, ότι οι εφημερίδες είναι μήτρες αφηγήσεων. Οι εφημερίδες γεννούν ιστορίες. Οι εφημερίδες είναι φτιαγμένες και από τις ιστορίες των ανθρώπων της. Κάθε φύλλο κρατά βαθιά ριζωμένο σε κάθε πολιτισμό, φιλοξενώντας γεγονότα και αντικατοπτρίζοντας σαν αυθεντικό κειμιλιο την κληρονομία κάθε πόλης. Αλλά όσο αυτονόητα μπορεί να είναι όλα αυτά, άλλο τόσο δυσδιάκριτα και κρυπτικά γίνονται, όχι μόνο αν αφεθεί κανείς και παρα- συρθεί από την καθημερινότητα, αλλά και από τη στιγμή που θα πάψει να υπάρχει η πνευματική δια- θεσιμότητα του βλέμματος. Μια εφημερίδα την βλέπεις κάθε μέρα, δηλαδή υπάρχει κατιτίς εκεί, κι αυτό το τόσο προφανές, καθημερινό και τετριμμένο κινδυνεύει να γίνει δεδομένο και αθέατο. Η εφημερίδα μέσα από την κοινοτοπία, από την επανάληψη των στερεοτύπων ίσως να έχει υποστεί ζημιά. Φαίνεται να έχουμε χάσει την κατανόηση της λαμπρότητας του καθημερινού, το μοναδικό που εμπεριέχεται μέσα στο κοινότυπο. ο αναγνωστησ διαβάζει και μπορεί να νομίζει ότι αυτό είναι κάτι απλό, όμως η εφημερίδα που κρατάτε αυτή τη στιγμή στα χέρια σας, απαιτεί πειθαρχική αφοσίωση, ώρες ψαξίματος, ιχνηλασιών, χρόνο στοχοποιημένο, αγωνία, ανάληψη ευθυνών, αποτελεί μια τεράστια συλλογική εργασία. Είναι η πύκνωση, η κύμανση του ύφους, ο ρυθμός, οι υπορροές, η βαθύτερη επικοινωνία, οι κρυφές αντανακλάσεις, οι λεπτές πολιτικές και κοινωνικές αποχρώσεις. Είναι η ευθυβολία, οι όποιες υπεξαιρέσεις της, ακόμα και η ασημαντότητα κάποιων ζητημάτων, οι υπαινιγμοί και τα αινίγματα που εκπέμπει, τα πολυσημικά της κείμενα, ο σπινθιρισμός των θεμάτων, η συναστρία των λέξεων, είναι η διαπραγμάτευση υλικού και ανθρώπων. Είναι πλείστα, όσα πράγματα ακόμα και μη ορατά, συναντώνται με έναν τρόπο πυκνό σχηματίζοντας ένα μοναδικό αμάλγαμα κάθε φορά. αν την εφημεριΔα την δεις από μια γωνία καταστατική, την καταυγάσεις με το κατάλληλο φως, από συνηθισμένο και απαρατήρητο παίρνει άλ- λη διάσταση, υποστασιοποιείται διαφορετικά και πάει τη σκέψη σου σε άλλα επίπεδα επεξεργασίας. Κάτι, είναι έτσι γιατί έτσι το βλέπουμε, αλλά αν κάποια στιγ- μή μπορείς να το δεις αλλιώς, τότε το νοηματοδοτείς και αλλιώς. οι αναγνωστεσ μιας εφημερίδας κατάγονται από διαφορετικές περιοχές της κοινωνίας, μιλάνε με διαφορετικούς τρόπους, έχουν άλλα λεξιλόγια, έχουν διαφορετικούς χαρακτήρες και καταβολές, δρουν με βάση άλλα κίνητρα και συμφέροντα, ζητήματα που κάνουν ακόμα πιο δύσκολη την αποδοχή μιας εφημερίδας, αν αυτό σημαίνει τη γοητεία, την αιχμαλώτιση και το σεβασμό του αναγνώστη. Ωστόσο, για όλους ανεξαιρέτως, από μια εφήμερη (εκδίδεται δηλαδή κάθε ημέρα) εφημερίδα, από κάθε δημοσιογραφική αφήγηση προσλαμβάνει κανείς μέσα σε λίγα λεπτά συμπυκνωμένη όλη τη βίωση, τη γνώση, την πληροφορία, που τόσοι άνθρωποι έχουν αποστραγγίσει για όλους εμάς, μέσα από χιλιάδες εμπειρίες. Κι αν οι εφημερίδες είναι «ο καθρέφτης του κόσμου», τότε όταν λέμε δημοσιογράφος, εννοούμε το ίδιο ή περίπου το ίδιο πράγμα.
