Το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (ΣΕΑ) αν και συζητείται επί σειρά ετών, για την υλοποίησή του, εν τούτοις καμιά Ελληνική κυβέρνηση δεν φαίνεται πρόθυμη ακόμη να το υιοθετήσει. Το θέμα επανέρχεται σε κάθε Ελληνο-τουρκική κρίση, όπως και σήμερα, οπότε χρήζει περαιτέρω ανάλυσης σχετικά με την χρησιμότητά του, ή όχι. Ο εν λόγω θεσμός που υπάρχει σε πολλές χώρες (ΗΠΑ, Τουρκία, Ισραήλ, Αγγλία κλπ) και σκοπό έχει την χάραξη Υψηλής Στρατηγικής για την εθνική άμυνα και ασφάλεια της χώρας. Η ασφάλεια στη σύγχρονη εποχή είναι ένα πολύπλοκο και σύνθετο φαινόμενο και ο διαχωρισμός μεταξύ εξωτερικών και εσωτερικών απειλών είναι πλέον αναχρονιστικός, οπότε πρέπει να αντιμετωπίζεται ενιαία και με εθνικό σχεδιασμό.
Στην Ελλάδα υπάρχει θεσμικό έλλειμμα στο επίπεδο διαμόρφωσης, σχεδιασμού και υλοποίησης μιας Υψηλής Εθνικής Στρατηγικής, σε θέματα Άμυνας και Ασφάλειας, η οποία θα καθορίζει και θα ιεραρχεί τα εθνικά της συμφέροντα και τις αντίστοιχες πολιτικές επιλογές. Υπάρχει βέβαια το ΚΥΣΕΑ , που αποτελεί ένα από τα Συλλογικά Κυβερνητικά Όργανα, προβλέπεται από το άρθρο 4 του Ν.1558/1985, όπου αναφέρεται η σύστασή του και οι αρμοδιότητές του, έχει ένα ευρύ φάσμα αρμοδιοτήτων στα θέματα άμυνας και ασφάλειας, αλλά και πλήθος άλλων αρμοδιοτήτων. Παρατηρείται όμως από το ΚΥΣΕΑ, μια αποσπασματική αντιμετώπιση των θεμάτων στρατηγικού σχεδιασμού και διαχείρισης κρίσεων, συνέρχεται όχι σε τακτά χρονικά διαστήματα, αλλά όταν προκύπτει ανάγκη και πολλές φορές τμηματικά ή αποσπασματικά.
Εξετάζοντας τον θεσμό του ΣΕΑ σε άλλες προηγμένες χώρες, καθώς και τον ρόλο του στην άσκηση της πολιτικής μιας χώρας, διαπιστώνουμε ότι η Ελλάδα υστερεί χαρακτηριστικά στον τομέα χάραξης και υλοποίησης μια ενιαίας Εθνικής Στρατηγικής, διαχρονικά και σε βάθος χρόνου, χωρίς να έχουμε αλλαγές, μεταπτώσεις, διαφοροποιήσεις, κάθε φορά που αλλάζει η κυβέρνηση.
Η νέα κυβέρνηση ενδεχομένως να αλλάξει εντελώς την ισχύουσα και μέχρι τότε εφαρμοζόμενη πολιτική της χώρας σε άμυνα και ασφάλεια, αφού διαθέτει κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η Υψηλή Εθνική Στρατηγική μιας χώρας, δεν είναι ευκαιριακή, σταδιακή και αποσπασματική, αλλά ενιαία, συνεχής, εφαρμοζόμενη από όλους, καθόσον πρέπει να αποτελεί το απόσταγμα μελέτης εθνικών συμφερόντων, γεωπολιτικών εξελίξεων, εθνικών απειλών και των γεωστρατηγικών επιδιώξεων της χώρας και εδώ αναδύεται ο ρόλος και η αξία του ΣΕΑ, που θα αναδείξει τα θέματα αυτά και θα τα εισηγηθεί στην εκάστοτε κυβέρνηση.
Για την υλοποίηση των παραπάνω, εκτιμούμε ότι το ΣΕΑ θα πρέπει να αποτελείται από συνδυασμό θεσμικών οργάνων και εξειδικευμένων τεχνοκρατών (Αξκοι Ε.Δ, Σωμάτων Ασφαλείας, διπλωμάτες, γεωπολιτικοί αναλυτές, πανεπιστημιακοί, δημόσιοι υπάλληλοι). Αν υιοθετηθεί το μοντέλο ΗΠΑ και Ισραήλ, θα πρέπει να ορισθεί Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, ο οποίος θα ορισθεί επικεφαλής του.
Όλοι οι παραπάνω θα πρέπει να τοποθετούνται με εθνική συναίνεση, από αρμόδιες επιτροπές της Βουλής, με την μέθοδο της ακρόασης και της έγκρισής των από την αρμόδια διακομματική επιτροπή και δεν θα συμμετέχουν στις συνεδριάσεις των θεσμικών παραγόντων, αλλά θα έχουν προετοιμάσει τις προτάσεις. Οι εν λόγω τεχνοκράτες θα πρέπει να έχουν θητεία τουλάχιστον πέντε ετών, ώστε και έργο σε βάθος χρόνο να επιτελούν και να μην αντικαθίστανται σε κάθε κυβερνητική αλλαγή.
Σε ότι αφορά τα θεσμικά όργανα, ενδεικτικά να προτείνουμε ότι εκτός του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος θα προεδρεύει, να συμμετέχει ο Πρωθυπουργός, ο Αντιπρόεδρος κυβέρνησης, ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης (ενδεχομένως και ανάλογα με περιστάσεις, ως η ενδεχόμενη συνέχεια και ακόμη για επίτευξη μιας εθνικής ομοψυχίας και ταύτισης σε πολύ σοβαρά εθνικά θέματα), ο Υπουργός Εξωτερικών, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ο Υπουργός ΠΡΟ.ΠΟ, ο Α/ΓΕΕΘΑ, ο Διοικητής της ΕΥΠ ως μόνιμα μέλη και μπορεί να διευρύνεται ανάλογα με τις περιστάσεις με άλλους Υπουργούς που εμπίπτει στην αρμοδιότητά των ένα θέμα, που θα συζητείται.
Το ποιοι τελικά θα συμμετέχουν είναι θέμα προς εξέταση, όταν και αν αποφασιστεί η δημιουργία ΣΕΑ και ποια μορφή τελικά θα έχει. Το ΣΕΑ θα πρέπει να συνεδριάζει μία φορά τον μήνα και εκτάκτως όταν το επιβάλλουν οι περιστάσεις. Θα πρέπει να ανακοινώνονται μόνο όσα πρέπει και επιτρέπει το εθνικό συμφέρον.
Τέλος εκτιμάται ότι η Ελλάδα, για να αντιμετωπίσει τις σημερινές και μελλοντικές προκλήσεις και εθνικές απειλές, θα πρέπει να διαθέτει ένα ισχυρό και αποτελεσματικό όργανο, με κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο, χωρίς να εμπλέκεται στον θεσμικό ρόλο άλλων κυβερνητικών οργάνων, με αρμοδιότητα την συστηματική σχεδίαση, παρακολούθηση και αξιολόγηση της Εθνικής Στρατηγικής Άμυνας και Ασφάλειας, τότε το ΣΕΑ αποτελεί σήμερα μονόδρομο και αναγκαιότητα και θα πρέπει επιτέλους να δημιουργηθεί. .
Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης
*Αντγος (ε.α.), κάτοχος Μεταπτυχιακού (M.Sc.) στην Γεωπολιτική Ανάλυση, Γεωστρατηγική Σύνθεση του ΕΚΠΑ
https://www.militaire.gr/symvoylio-ethnikis-asfaleias-poso-anagkaia-einai-i-yparxi-toy/
