Η αντιπαράθεση για το εκλογικό σύστημα που θα γίνουν οι επόμενες δημοτικές εκλογές γίνεται ανάμεσα σε δυο κυρίαρχες απόψεις. Σε αυτούς που υποστηρίζουν πως πρέπει να γίνουν με το ισχύον σύστημα των δυο γύρων και την άλλη άποψη πως πρέπει να γίνουν με το σύστημα της απλής αναλογικής. Η αντιπαράθεση ουσιαστικά είναι ανάμεσα στην κυβερνησιμότητα και στην αποτελεσματικότητα.
Το σύστημα των δυο γύρων εξασφαλίζει πως θα υπάρξει σε κάθε περίπτωση πλειοψηφία και επικεφαλής δήμαρχος. Ακόμα κι αν ο δήμαρχος προέρθει από παράταξη που στο πρώτο γύρο πήρε ποσοστό ψήφων σημαντικά λιγότερο από το 50%. Αλλά αυτό το σύστημα δεν είναι ουσιαστικά που εφαρμόζεται στη χώρα μας τις τελευταίες πολλές δεκαετίες; Αυτό δεν είναι το σύστημα που εφαρμόστηκε σε όλα τα επίπεδα του πολιτικού βίου στη χώρα μας; Είναι η απλή αναλογική εγγύηση πως δεν θα επιλεγούν λάθος πολιτικές και λάθος πρόσωπα πια; Φυσικά και όχι. Μπορεί να μειώνεται αυτή η πιθανότητα, αλλά δεν αποκλείεται.
Η απλή αναλογική εξασφαλίζει όμως την κοινωνική ωρίμανση. Γιατί το όποιο λάθος θα είναι της κοινωνίας κι όχι του πολιτικού. Δεν «θα αποφασίζουν άλλοι για εμάς χωρίς εμάς», αλλά την ευθύνη επιλογών θα την έχει αποκλειστικά ο λαός. Ολοι οι πολίτες δυσανασχετούμε με τη μη ανανέωση του πολιτικού δυναμικού της χώρας. Αλλά πώς μπορεί να γίνει ανανέωση προσώπων, όταν εκλέγονται ξανά και ξανά αυτοί που επιθυμούν και προβάλλουν – επιλέγουν στα ψηφοδέλτια κόμματα; Γιατί το ενισχυμένο εκλογικό σύστημα ευνοεί τον δικομματισμό. Σε αντιδιαστολή, στο σύστημα της απλής αναλογικής, βρίσκουν χώρο να προβληθούν πολιτικές, ιδέες, ενεργοί πολίτες. «Να ανθίσουν όλα τα λουλούδια!». Είναι γεγονός πως η πρώτη εφαρμογή της απλής αναλογικής θα είναι δύσκολή στην εφαρμογή της. Αλλά πρέπει να περάσει η κοινωνία μας από αυτό το στάδιο. Που θα επιτρέψει στον πολίτη να μάθει να σέβεται την άποψη του συμπολίτη του, θα τον μάθει να συνδιαλέγεται και να σέβεται τη γνώμη και την προσωπικότητα του συνομιλητή του. Να αναζητεί συγκλίσεις και συνισταμένες απόψεων. Θα μάθει να ακούει.
Γίνεται συζήτηση ακόμα για το «κατώφλι εισόδου» στη διακυβέρνηση (είτε με το 3% σαν «κατώφλι εισόδου», είτε με το bonus εδρών στο πρώτο κόμμα, είτε τις δυο διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις). Το δίλημμα κυβέρνηση ή ακυβερνησία είναι «προφάσεις εν αμαρτίαις»! Αυτή η άποψη αποκλείει να ακουστούν όλες οι απόψεις, αποκλείει το διάλογο, την κοινωνική διεργασία, τη σύνθεση και τη δημιουργία του νέου του καινοτόμου και του διαφορετικού. Η απλή αναλογική θα φέρει μια νέα ποιότητα στις καθημερινές διαπροσωπικές μας σχέσεις στις κοινωνικές ομάδες που συμμετέχουμε και στην ίδια την οικογένειά μας. Εμείς οι Ελληνες πρώτα θα πρέπει να δείξουμε πως δεν φοβόμαστε το βάθος και το πλάτος της δημοκρατίας.
Η θέσπιση της απλής αναλογικής όμως, για να λειτουργήσει σωστά θα πρέπει να θεσμοθετηθεί με στόχο την αναμόρφωση της τοπικής αυτοδιοίκησης. Με στόχο την απελευθέρωση των δυνάμεων του ελληνισμού που θα εξασφαλίσει την παραγωγική ανασυγκρότηση στον τόπο μας σε όλους τους τομείς. Αν η θεσμοθέτησή της γίνει με συγκυριακούς μικροκομματικούς εκλογικούς στόχους, τότε το εγχείρημα θα αποτύχει. Οπως έχει συμβεί επανειλημμένως στη μεταπολίτευση: Προσπάθειες που αποτυγχάνοντας, συκοφάντησαν την απλή αναλογική στους πολίτες και εμπόδισαν την επαναφορά της για πολλά πολλά χρόνια μετά. Ετσι αποδυναμώθηκε η δημοκρατία μας. Ομως πιστεύω μπορούμε ως λαός να ανοίξουμε δρόμους! Η απλή αναλογική είναι μια πρόκληση για τον ελληνισμό. Είναι η στιγμή να ξεπεράσουμε τους φόβους μας και να ανοιχτούμε σε «νέες θάλασσες»
Tου ΠΑΝΤΕΛΗ ΠΡΕΖΑ, δάσκαλου
