Θόδωρος Κατσανέβας
Για άλλη μια φορά ο πολυέξοδος ελληνικός στρατός με τα τεράστια υλικά και ανθρώπινα μέσα, ήταν απών από το μεγάλο μέτωπο της φωτιάς που έκαψε την Αττική. Η ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων θα μπορούσε να θεωρηθεί υπεύθηνη για την εξοργιστική καθυστέρηση των αναγκαίων ενεργειών διάσωσης που κόστισαν δεκάδες ή και εκατοντάδες ανθρώπινες ζωές εκλωβισμένων ατόμων στα παράλια της Ανατολικής Αττικής.
Όταν με μεγάλη καθυστέρηση έφτασαν οι ειδικές δυνάμεις ήταν ήδη πολύ αργά, αφού μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας είχε εγκλωβιστεί στις φωτιές και χάθηκαν ζωές. Οι ειδικές δυνάμεις με αυτοθυσία έσωσαν πολλούς, αλλά αυτό δεν αθωώνει τη στρατιωτική και την πολιτική ηγεσία για την αδικαιολόγητη καθυστέρηση. Η ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων ειδικότερα, έχει ευθύνες για την ολιγωρία της όσον αφορά την τραγική απώλεια ζωών στο Μάτι και στο Κόκκινο Λιμανάκι, όπου βρέθηκαν οικογένειες νεκρών οικογενειών.
Ο πύρινος εσωτερικός εχθρός και η ανάγκη καταπολέμησής του και από τις ένοπλες δυνάμεις
Πιστός στο ραντεβού του μαζί με τους καλοκαιρινούς καύσωνες και τους ισχυρούς βοριάδες, ο πύρινος εφιάλτης της χώρας η πυρκαγιά, μας επισκέφτηκε ξανά με πρωτόγνορη μανία και ακόμα τραγικότερες συνέπειες.
Χρόνια και χρόνια τώρα οι οθόνες των τηλεοράσεων αυτήν την περίοδο γεμίζουν απ’ το εφιαλτικό κόκκινο χρώμα που κατατρώγει το πράσινο των δέντρων, και μαζί το οξυγόνο, την ίδια τη ζωή. Τα ερωτήματα που μπαίνουν είναι επί του πρακτέου. Πόσα νέα πυροσβεστικά αεροπλάνα αγοράστηκαν; Πόσες νέες αντιπυρικές ζώνες και δρόμοι διανοίχτηκαν μέσα στα δάση; Προωθήθηκε η χαρτογράφηση των δασών μας με γεωγραφικά συστήματα GIS, έγκαιρης προειδοποίησης; Οργανώθηκαν τα σώματα εθελοντών πυροσβεστών;
Η μεταφορά της αρμοδιότητας για την καταπολέμηση των πυρκαγιών από το Υπουργείο Γεωργίας στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και ειδικότερα στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, ήταν ένα παλαιότερο θετικό μέτρο προς τη σωστή κατεύθυνση. Όμως οι διαθέσιμες δυνάμεις του εκλεκτού και συμπαθούς Πυροσβεστικού Σώματος, ασφαλώς και δεν επαρκούν για να αντιμετωπίσουν έναν πολλαπλάσιας ισχύος αντίπαλο όπως οι πυρκαγιές της καλοκαιρινής περιόδου.
Κι’ ενώ η Πυροσβεστική μπορεί και πρέπει να έχει τον κύριο λόγο του σχεδιασμού, των κατευθύνσεων και της συμμετοχής στη μάχη κατά των πυρκαγιών, αναγκαία είναι η ενίσχυσή της από την πολυπλυθέστατη αξιόμαχη δύναμη που διαθέτει η χώρα: τις ένοπλες δυνάμεις.
Σ’ αυτό το τόσο απλό και πρακτικό μέτρο, που υποστηρίζουμε με επιχειρήματα, με εμπιστευτικές αναφορές, εκθέσεις και αρθρογραφία από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, δυστυχώς αντιδρούν με στείρα άρνηση κάποιοι ανώτεροι επιτελικοί αξιωματικοί με τα σαθρά επιχειρήματα: ΄΄δεν είναι αυτή η αποστολή του στρατού και μπορεί να καούν φαντάροι΄΄.
Αυτή η επιχειρηματολογία είναι τόσο αδύναμη που δε χρειάζεται, ούτε τις αξίζει η αντίκρουση. Αποκαλύπτω δημόσια το θέμα, με την ελπίδα ότι θα υπάρξουν υγιείς αντιδράσεις και μέσα από τις τάξεις του στρατού που θα παραμερίσουν αυτές τις αναχρονιστικές αντιλήψεις της πρακτικής του τίποτα.
Ίσως δεν είναι υπερβολή να λεχθεί ότι οι πυρκαγιές θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως εχθρικός εισβολέας που απειλεί την ίδια την υπόσταση της χώρας. Η ειρηνική παρέμβαση του στρατού απέναντι σ’ αυτόν τον πύρινο πραγματικά ολέθριο «εσωτερικό εχθρό», θα μπορούσε να φέρει ουσιαστικό αποτέλεσμα και να εξυψώσει το κύρος και τη σημασία των ενόπλων δυνάμεων, που έτσι κι’ αλλιώς αποτελούν ένα πολύτιμο και αξιόμαχο κεφάλαιο.
Ο στρατός, η αεροπορία και το ναυτικό, διατηρούν στις τάξεις τους εκατοντάδες χιλιάδες κυρίως νέα άτομα. Είναι πειθαρχημένοι και καλά οργανωμένοι. Διαθέτουν πλούσιο εξοπλισμό, βαρέα και ελαφρά τροχοφόρα, όπως και ελαφρά πυροσβεστικά μέσα που ασφαλώς είναι δυνατό να εμπλουτιστούν και να αυξηθούν.
Ειδικότερα μπορεί να αξιοποιηθεί για πρόσβαση σε επικλινή και ανώμαλα εδάφη, το ερπυστριοφόρο όχημα μεταφοράς στρατιωτών Μ113 ή Λεωνίδας, στο οποίο μπορεί να τοποθετηθεί δεξαμενή νερού με συμπιεστή και εκτοξευτήρα. Επίσης το Σώμα του Μηχανικού, όπου υπηρέτησα και γνωρίζω προσωπικά τις αυξημένες δυνατότητές του στο ίδιο μέτωπο,έχει τη δυνατότητα να συμβάλει σημαντικά στην καταπολέμηση των πυρκαγιών.
Οι στρατιώτες βρίσκονται στις περισσότερες περιπτώσεις, κοντά στις επίμαχες περιοχές που πλήττονται από τους εμπρηστές. Είναι σε θέση να κινηθούν μαζικά και οργανωμένα προς τις εστίες των πυρκαγιών. Και το πιο σημαντικό : Τους επικίνδυνους καλοκαιρινούς μήνες, μικρές ένστολες ομάδες μπορούν να στρατοπεδεύουν μέσα σε δάση σε σκηνές και να τα φυλάνε. Μικρές στρατιωτικές περιπολίες μαζί με τους αστυνομικούς και εθελοντές πολίτες, έχουν τη δυνατότητα να κάνουν το ίδιο.
Οι εμπρηστές και μόνο από το φόβο της σύλληψης, ασφαλώς θα το σκεφτούν πολύ καλά αν θα επιχειρήσουν το έγκλημα που επιτελούν.΄Ετσι ο στρατός είναι σε θέση να λειτουργήσει όπως και στην κύρια αποστολή του : να αποτρέψει τις επιθέσεις των επιβουλέων. Αλλά ακόμα και όταν υπάρξει κάποια πυρκαγιά, με τον άμεσο εντοπισμό της και την ταχεία κινητοποίσησή του, ο στρατός μπορεί να την προφτάσει στο ξεκίνημα και να αποτρέψει την ανεξέλεγκτη επέκτασή της.
Σε περιπτώσεις ιδιαίτερα σοβαρών και εκτεταμένων πυρκαγιών ειδικότερα σε απομακρυσμένες περιοχές, θα μπορούσαν να κηρυχθούν οι περιοχές αυτές σε προσωρινή κατάσταση έκτακτης ανάγκης, όπου ο στρατός με τα τεράστια μέσα και την πειθαρχημένη οργάνωση που διαθέτει, να αναλαμβάνει και την κύρια ευθύνη καταπολέμησής
Για τις ένοπλες δυνάμεις ξοδεύουμε τεράστια ποσά που απορροφούν 5-7% του εθνικού μας εισοδήματος. Είναι ένα πανάκριβο αλλά αναγκαίο μέσο για την αποτροπή εχθρικών επιθέσεων. ΄Ομως ενώ παραμένουν ευτυχώς “εν ειρήνη”, χωρίς ουσιαστικό αντικείμενο, ένας άλλος πύρινος εχθρός, η φωτιά, κατακαίει τα σωθικά της χώρας. Γι΄αυτό και οι ένοπλες δυνάμεις, μπορούν και πρέπει να πολεμήσουν και να νικήσουν τη φωτιά. Και τότε η ηθική, αλλά γιατί όχι και η υλική αμοιβή τους θα είναι σημαντική.
Ταυτόχρονα, η πολιτεία οφείλει να σπεύσει άμεσα για τη δημιουργία κατάλληλης υποδομής και τη λήψη συγκεκριμένων και πρακτικών μέτρων. Τέτοια γνωστά μέτρα είναι κυρίως :
-
Η ριζική αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός της πυροσβεστικής υποδομής (αεροπλάνα, ελικόπτερα, πυροσβεστικά οχήματα, ερπυστριοφόρα οχήματα, κ.λ.π).
-
Η δημιουργία αντιπυρικών ζωνών, η διάνοιξη δρόμων μέσα στα δάση, η κατασκευή υδατοδεξαμενών εφοδιασμένων με γεννήτριες και πιεστικά μηχανήματα, τα δίκτυα σωλήνων, κ.λ.π.
-
Η ανάπτυξη σύγχρονων μεθόδων δασοπροστασίας όπως είναι η αξιοποίηση των δορυφορικών λήψεων και η κάλυψη με ειδοποιητήρες συνδεδεμένους με γεωγραφικά συστήματα (GIS).
-
Η εκπαίδευση ειδικευμένων δασοπυροσβεστών και η οργάνωση ομάδων εθελοντών πυροσβεστών κατά Δήμο, με κατάλληλη εκπαίδευση, οργάνωση και υποδομή, σε συνδιασμό με την αξιοποίηση ιδιωτικών μηχανικών μέσων (βυτιοφόρα νερού, μπουλτόζες, κλπ).
-
Η χαρτογράφηση και απογραφή του εθνικού και δασικού πλούτου και η μέριμνα για την άμεση αναδάσωση των καμένων περιοχών.
-
Η αυστηροποποίηση της νομοθεσίας για τους εμπρηστές και τους καταπατητές, αλλά και η ποινικοποίηση της ευθύνης για τους αρμόδιους κρατικούς λειτουργούς όταν ολιγωρούν σε περιπτώσεις που οικοπεδοποιούνται αναδασωτέες περιοχές.
Τα παραπάνω συμπληρωματικά μέτρα μπορεί να είναι αποτελεσματικά, μόνο αν οι ένοπλες δυνάμεις με τα τεράστια μέσα, τις δυνατότητες και την οργάνωση που διαθέτουν, αναλάβουν κυρίαρχο ρόλο απέναντι στον ετήσιο καλοκαιρινό πύρινο επιδρομέα.
