Προχωρώντας προς την λήξη του τρίτου προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας που χρονικά τοποθετείται στις 20 Αυγούστου οι συζητήσεις για την επόμενη ημέρα δίνουν και παίρνουν, πράγμα απόλυτα φυσικό μιας και μετά από τρία μνημόνια η λέξη βιωσιμότητα αναφορικά με το δημόσιο χρέους αποτελεί το πιο σύντομο ανέκδοτο.
Άποψη
– του Σαράντου Λέκκα
Καθαρή έξοδος λέει η κυβέρνηση αφού ο πολιτικός συμβολισμός υπερισχύει των ενδεχόμενων ρίσκων.
Η όλη κατάσταση περιπλέκεται και εμμέσως παίρνει δραματικές διαστάσεις από την έναρξη της λαϊκίστικης κυβερνητικής περιόδου στην Ιταλία η οποία να θυμίσουμε είχε ξεκινήσει με την επιλογή ως υπουργού οικονομικών ανθρώπου που δεν εμφορούνταν από ιδέες υπερ του κοινού νομίσματος.
Και μπορεί τότε τα φώτα της δημοσιότητας να έπεσαν στην αντίδραση του Προέδρου της Ιταλικής δημοκρατίας στα πλαίσια φυσικά του Ιταλικού Συντάγματος και των αρμοδιοτήτων του πλην όμως, εκείνο που ‘έπεισε’ τους λαϊκιστές της συγκυβέρνησης να προσαρμοστούν πραγματοποιώντας την πρώτη κυβίστηση μιας και κολοτούμπες αναμένονται πολλές και κυρίως ακριβές για τον Ιταλό φορολογούμενο ήταν η στάση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Η ΕΚΤ όπως είναι γνωστό στα πλαίσια της ποσοτικής χαλάρωσης και αγοράς κρατικού χρέους έχει αγοράσει από το 2015 το 14,4% ήτοι 341 δις € του ιταλικού δημοσίου χρέους το οποίο συνολικά ανέρχεται σήμερα στα 2,4 τρις €.
Θα εστιάσουμε στο πρόγραμμα αγοράς τίτλων από την ΕΚΤ διότι αυτό αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο τιμολόγησης του κόστους αναχρηματοδότησης των κρατικών χρεών χωρών της Ευρωζώνης.
Η ΕΚΤ δεν αγοράζει απλά κρατικά ομόλογα στην ουσία διαμορφώνει μέσω των αγορών αυτών την τιμολόγηση των ομολόγων των συγκεκριμένων χωρών δίνοντας τον τόνο και στους υπόλοιπους αγοραστές.
Άρα ο ρόλος της είναι κομβικός.
Στη περίπτωση των Ιταλών μόλις διαπιστώθηκε η άνοδος στην εξουσία κομμάτων με αντιευρωπαϊκό και λαϊκίστικο προφίλ όπως και η αρχική ακραία επιλογή για την θέση του υπουργού οικονομικών η ΕΚΤ σταμάτησε τις αγορές Ιταλικών ομολόγων με αποτέλεσμα να εκτοξευτούν οι αποδόσεις τους.
Ελλείψει αγοραστικού ενδιαφέροντος υπήρξε πτώση των τιμών και ως εκ τούτου αύξηση των επιτοκίων σε επίπεδα μη βιώσιμα για την αναχρηματοδότηση ενός τέτοιου σε μέγεθος δημοσίου χρέους.
Το 10ετες ιταλικό ομόλογο έφθασε μέχρι και τα επίπεδα του 3,38% όταν πριν την κρίση καταγράφονταν στα επίπεδα του 1,95%.
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ 10ΕΤΟΥΣ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΟΜΟΛΟΓΟΥ
Στην συνέχεια υπήρξε ομαλοποίηση της κατάστασης υπο καθεστώς όμως αναμονής του επόμενου επεισοδίου κάτι που τελικά καταγράφηκε με την έναρξη του Αυγούστου 2018 οπότε οι αγορές προεξοφλώντας ότι ο προυπολογισμός του 2019 θα εμπεριέχει πολλές από τις πολυδάπανες δεσμεύσεις των κυβερνητικών εταίρων οδήγησαν το 10ετες ιταλικό ομόλογο σε επίπεδα πάνω από 4%.
Στην περίπτωση της Ελλάδος η αναταραχή στην αγορά των ομολόγων έβαλε τέλος στην προοπτική εξόδου στις αγορές κατά τους θερινούς μήνες και κυρίως προβλημάτισε αρκετά τους θιασώτες της καθαρής εξόδου.
Όλοι θυμούνται πως σε ανάλογη περίπτωση αλλά με καλύτερους όρους σε ότι αφορά την κατάσταση των αγορών βρέθηκε η χώρα και κατά το τρίτο τρίμηνο του 2014.
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ 10ΕΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΟΜΟΛΟΓΟΥ
Και τότε μιλούσαμε για πιστωτική γραμμή και τότε υπήρχε οικονομικός εθνικισμός με στοιχεία λαϊκισμού που εκπορεύονταν από τον ΣΥΡΙΖΑ με κορόνες περί σκίσιμο των μνημονίων και λοιπών γραφικών αναφορών και τότε έγιναν εγκληματικά λάθη με κυριότερο την προσφυγή σε εκλογές.
Οι ίδιοι που θα έσκιζαν τα μνημόνια σήμερα έχουν μυθοποιήσει την καθαρή έξοδο για πολιτικούς και πάλι λόγους ξεχνώντας ότι η πρώτη απόρριψη της πιστωτικής γραμμής οδήγησε στο τρίτο μνημόνιο.
Κατά την άποψη μας η πιστωτική γραμμή που συζητούνταν έντονα αποτελούσε επίφαση ασφάλειας αφού στην ουσία κάλυπτε τις ανάγκες της χώρας για αναχρηματοδότηση χρεολυσίων ενός έτους ενώ δεν κάλυπτε τους τόκους που υποτίθεται καλύπτονται από τα πρωτογενή πλεονάσματα.
Άρα εάν αναφερόμαστε στο 2019 η πιστωτική γράμμα θα κάλυπτε ένα ποσό της τάξεως των 13,6 δις €.
Στην βάση αυτή η κάλυψη θα είχε περισσότερο ψυχολογικό χαρακτήρα όμως είναι αναγκαία εφόσον θέλουμε να παίζουμε με τους όρους των αγορών και των πλαισίων που αυτές διαμορφώνουν.
Η αναστάτωση που προκαλούν οι Ιταλοί λαϊκιστές θα έχει πολλά επεισόδια αφού η προνομιακή μεταχείριση που ζητούν από τα υπόλοιπα μέλη της ένωσης δεν θα βρει ανταπόκριση.
Η ετοιμότητα αλλά και η θωράκιση της χώρας όμως πρέπει να έχει ισχυρές βάσεις δεδομένου ότι κυρίως από το 2019 θα πρέπει να αναμένουμε σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ.
Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ 10ΕΤΟΥΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΟΜΟΛΟΓΟΥ
Η ποσοτική χαλάρωση η περίφημη QE θα πάρει τέλος τον Δεκέμβριο του 2018 τουλάχιστον στην μορφή που την γνωρίζουμε.
Τέλος παρά το γεγονός ότι ο βασικός της στόχος, που ήταν η αύξηση του πληθωρισμού κοντά στο 2% δεν έχει επιτευχθεί.
Όμως με βάση το προηγούμενο των ΗΠΑ και της FED το τέλος θα σημάνει και την άνοδο των μακροπρόθεσμων επιτοκίων, δηλαδή του κόστους αναχρηματοδότησης των χρεών των χωρών της ευρωζώνης.
Από την στιγμή που το αντίστοιχο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης της FED πήρε τέλος το επιτόκιο του 10ετους αμερικανικού ομολόγου διπλασιάστηκε σε σχέση με το ιστορικό χαμηλό τους.
Σήμερα κυμαίνεται στο 3% περίπου.
Το ερώτημα που αβίαστα προκύπτει βλέποντας την πορεία των αμερικανικών επιτοκίων μετά το τέλος του προγράμματος της FED είναι κατά πόσο η χώρα μας θα μπορεί να λειτουργήσει με επιτόκια της τάξεως του 6-7% όταν και τα αντίστοιχα Ιταλικά θα προσεγγίζουν το 5%;
Η απάντηση είναι εύκολη, τα αποτελέσματα όμως μιας τέτοιας προοπτικής φοβίζουν.
Η καταιγίδα είναι μπροστά μας και θα είναι μεγάλη, ενώ εάν κρίνουμε από την λαϊκίστικη προσέγγιση στο θέμα της εξόδου από τα μνημόνια θα βρεθούμε στη δύνη της απροετοίμαστοι και όπως συνήθως θα μεταθέτουμε τις ευθύνες σε τρίτους.
ΛΕΚΚΑΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ
