Στην παραδοσιακή ιπποκρατική ιατρική, η φαρμακευτική και θεραπευτική δύναμη της φύσης λογίζεται ως ένας από τους βασικούς πυλώνες πρόληψης και αντιμετώπισης κάθε είδους διαταραχών της εύρυθμης λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού. Η φύση διαθέτει πλήθος βοτάνων που μπορούν να ενισχύσουν και να στηρίξουν τις άμυνες του σώματος ώστε να αντιμετωπίσει «ανεπιθύμητους εισβολείς» ή στρεσογόνες καταστάσεις που διαταράσσουν την ισορροπία του.
Στο πρώτο μέρος αυτού του αφιερώματος στο «φαρμακείο της φύσης», αναφερθήκαμε στις προληπτικές και θεραπευτικές ιδιότητες του δεντρολίβανου και του κουρκουμά. Παρακάτω ξεδιπλώνουμε το φάσμα των βιοενεργών δράσεων δύο παραδοσιακά ελληνικών μυριστικών και δύο εξωτικών, αλλά πολυαγαπημένων για τη θεσπέσια μυρωδιά και δυνατή γεύση τους, μπαχαρικών.
Φασκόμηλο
Ξεχωρίζει και επαινείται για τις αντισπασμωδικές, αντιμικροβιακές, αντιμυκητιακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του, κυρίως όμως για την εξισορροπιστική των ορμονών δράση του. Στην ιατρική βοτανολογία, το φασκόμηλο (σαν αφέψημα ή διατροφικό συμπλήρωμα) κατέχει περίοπτη θέση στην αντιμετώπιση των εξάψεων και εφιδρώσεων που συχνά ταλαιπωρούν τις γυναίκες στο στάδιο της εμμηνόπαυσης.
Παρότι είναι δύσκολο να εντοπιστεί το μεμονωμένο συστατικό στο οποίο το φυτό οφείλει τις ευεργετικές του ιδιότητες, ορισμένες έρευνες υποδεικνύουν ένα αντιοξειδωτικό φυτικό σύμπλεγμα με το όνομα ροσμαρινικό οξύ. Άλλες δε μελέτες δείχνουν στην κατεύθυνση συμπλεγμάτων που ονομάζονται θυϊόνες, τα οποία επίσης απαντώνται στο κυπαρίσσι, τη ρίγανη και την αψιθιά.
Δοκιμάστε: να φτιάξετε και να πιείτε ένα αρωματικό αφέψημα φασκόμηλου, ρίχνοντας ένα φλυτζάνι καυτό νερό πάνω σε μια χούφτα φρέσκα ή σε μια κουταλιά της σούπας αποξηραμένα φύλλα φασκομηλιάς κι αφήστε τα για 10 λεπτά πριν τα σουρώσετε και απολαύσετε το ρόφημά σας, σκέτο ή με λίγο θυμαρίσιο μέλι. Όσο περιμένετε να γίνει, θυμηθείτε να σκεπάσετε την κούπα για να εμποδίσετε την εξάτμιση των ελαίων που περικλείουν τις θεραπευτικές ουσίες του φυτού.
Στα μαγειρέματά σας ρίξτε φυλλαράκια φασκόμηλου σε σαλάτες και ντρέσινγκ ή σε μαρινάδες για ψητά ψάρια ή κρεατικά. Η δυνατή οσμή του φυτού θα δώσει άλλο τόνο στο μπάρμπεκιου!
Θυμάρι
Κυριολεκτικά αιώνες τώρα, το θυμάρι χρησιμοποιείται συστηματικά στη θεραπεία μολύνσεων του αναπνευστικού: ιαίνει οξείες και χρόνιες βρογχίτιδες, ενώ προστατεύει από τα κρυολογήματα και ανακουφίζει από το βήχα και την καταρροή που τα συνοδεύουν.
Ανάμεσα σε άλλα βότανα που επίσης διεγείρουν το ανοσοποιητικό, συμβάλλουν στον περιορισμό των συμπτωμάτων με τα οποία εκδηλώνονται οι λοιμώξεις του αναπνευστικού (όπως ο σαμπούκος) και διευκολύνουν την αναπνευστική λειτουργία, το θυμάρι λαμβάνει τους μεγαλύτερους διθυράμβους. Εκθειάζεται για την ισχυρή αντιμικροβιακή και αποχρεμπτική δράση του: αποσυμφορεί το ιγμόριο, απελευθερώνει και διευκολύνει την αναπνοή, ενώ ενεργοποιεί την ανοσολογική απόκριση και υποστηρίζει τον οργανισμό στην προσπάθειά του καταπολέμησης της λοίμωξης, βοηθώντας στην ταχύτερη ανάρρωση του ασθενούς.
Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η θεραπευτική ισχύς του θυμαριού οφείλεται στο συνδυασμό της θυμόλης, της ουσίας που του δίνει το χαρακτηριστικό του άρωμα, με μια άλλη ουσία, την καρβακρόλη, η οποία συναντάται και στη ρίγανη.
Δοκιμάστε: να το χρησιμοποιήσετε φρέσκο ή ξερό σε σούπες, σάλτσες και μαγειρευτά. Το θυμάρι έχει αδυναμία στις πατάτες και το ρύζι και παντρεύεται ωραία με τη ρίγανη, τη μαντζουράνα και το δεντρολίβανο.
Η λίστα των δυσάρεστων συμπτωμάτων και νοσημάτων που η αρωματική αυτή σκόνη αντιμετωπίζει αποτελεσματικά, είναι ευρεία. Βοηθά σημαντικά το ανοσοποιητικό στο να αποτινάξει κρυολογήματα και γρίπη, αλλά είναι και ιδανική σύμμαχος στο αδυνάτισμα (αφού συμβάλλει στον περιορισμό της όρεξης) και στον έλεγχο του σακχάρου – γι’ αυτό η προσθήκη της σε φαγητά ή/και η πρόσληψή της ως διατροφικό συμπλήρωμα συνιστάται ιδίως σε όσους έχουν προδιάθεση ή πάσχουν από διαβήτη.
Η δράση της κατά της δυσπεψίας και του τυμπανισμού είναι αποδεδειγμένη: χάρη στην κινναμαλδεΰδη, την ουσία που της δίνει τη χαρακτηριστική μυρωδιά και γεύση, αυξάνονται οι εκκρίσεις των πεπτικών υγρών∙ έτσι, χαλαρώνουν οι μυς της περιοχής, απαλύνονται οι σπασμοί που προκαλεί ο τυμπανισμός και το διαταραγμένο στομάχι ανακουφίζεται.
Δοκιμάστε την… σε όποιο ζεστό ή κρύο ρόφημα πιείτε και σε όποιο κρεμώδες γλυκό φάτε -είτε είναι καπουτσίνο (ζεστός ή freddo), καφές φίλτρου ή τσάϊ είτε είναι ρυζόγαλο, κρέμα, ή ακόμα γιαούρτι. Αλλά και σε κιμά και μαγειρευτά δίνει εξωτικό άρωμα και ξεχωριστή γεύση.
Τζίντζερ
Ένα από τα δημοφιλέστερα υλικά παγκοσμίως, το συγκεκριμένο μπαχαρικό βλέπει τις «μετοχές» του να εκτινάσσονται στα χρηματιστήρια της καταναλωτικής ζήτησης όταν φτάνει ο χειμώνας και τα πρώτα κρύα. Η τζιντζερόλη που περιέχει η εν λόγω εξωτική ρίζα είναι ένα από τα δραστικότερα αντιοξειδωτικά και αντιφλεγμονώδη συστατικά που διαθέτει η φύση και ενδυναμώνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, κρατώντας μακριά τους ιούς και τα μικρόβια.
Ανακουφίζει αποτελεσματικά από τα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου (πόνοι χαμηλά στην πλάτη, πονοκέφαλοι, γαστρεντερικές διαταραχές, πόνοι στις αρθρώσεις και στους μυς) και θεωρείται εφάμιλλο φαρμακευτικών αναλγητικών σκευασμάτων που χορηγούνται για τον σκοπό αυτό.
Εξαιρετικό για τη δυσπεψία: στην Αγιουρβέδα, χρησιμοποιείται από αρχαιοτάτων χρόνων στην ανακούφιση από τα δυσάρεστα συμπτώματα της βαρυστομαχιάς (φούσκωμα, καούρες) και στη ρύθμιση της λειτουργίας του πεπτικού. Η τζιντζερόλη ηρεμεί το στομάχι, διευκολύνει τη χώνεψη και καταπραΰνει εκείνους τους ενοχλητικούς πόνους που ακολουθούν ένα πλούσιο και βαρύ γεύμα.
Το τζίντζερ κάνει θαύματα για τη ναυτία, όπου κι αν αυτή οφείλεται (σε εγκυμοσύνη, στρες ή στο ταξίδι) – ιδιότητα που το καθιστά ιδανικό και γι’ αυτή την εποχή για όσους μετακινηθούν προς προορισμούς διακοπών: ξεπεράστε τη ναυτία από το κούνημα της θάλασσας στο πλοίο ή τις στροφές του δρόμου, μασώντας ένα κομματάκι ρίζας τζίντζερ, ρίχνοντας λίγη σκόνη στο ρόφημά σας, ή λαμβάνοντας ένα φυσικό συμπλήρωμα.
Δοκιμάστε: να φτιάξετε ένα υπέροχο ρόφημα που θα σας θωρακίσει απέναντι σε ιώσεις προσθέτοντας φέτες φρέσκου τζίντζερ σε ένα μεγάλο μπρίκι με νερό μέχρι να βράσει. Σουρώνετε, προσθέτετε λεμόνι και μέλι και απολαμβάνετε αργά. Αλλά και καθημερινά, για πεπτικό «ρολόϊ», πριν φάτε ή πιείτε οτιδήποτε το πρωί, διαλύστε μια μυτίτσα σκόνης τζίντζερ σ’ ένα ποτήρι χλιαρό νερό.
