Το ρήγμα που προκλήθηκε στις ελληνορωσικές σχέσεις από την απόφαση της Αθήνας να απελάσει δύο Ρώσους διπλωμάτες και να απαγορεύσει την είσοδο στην Ελλάδα δύο άλλων, έχει πλέον μετεξελιχθεί σε ανοικτό διπλωματικό πόλεμο. Η τελευταία ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών συνιστά μία περαιτέρω κλιμάκωση, σε συνδυασμό, μάλιστα, με την αιφνιδιαστική απομάκρυνση του Έλληνα πρέσβη στη Μόσχα Ανδρέα Φρυγανά. Μία κίνηση με ιδιαίτερη σημειολογία, καθώς ο πρέσβης απομακρύνεται πριν αντικατασταθεί, γεγονός που συνιστά υποβάθμιση της ελληνικής διπλωματικής εκπροσώπησης στη ρωσική πρωτεύουσα.
Ας σημειωθεί ότι ο Φρυγανάς δεν είχε ολοκληρώσει τη θητεία του εκεί και δεν συμπεριλαμβανόταν στους διπλωμάτες που θα μετακινούνταν, έτσι όπως προκύπτει από τη λίστα με τα κενά πόστα που κοινοποιήθηκαν στους Έλληνες διπλωμάτες από το γραφείο του υπουργού πριν 20 περίπου ημέρες. Με τον έγγραφο Φ.Π20-46084 και ημερομηνία 10-8-2018, ο Κοτζιάς πρόσθεσε προς πλήρωση τη θέση του πρεσβευτή στη Μόσχα.
Είναι, επίσης, αξιοσημείωτο ότι ο Φρυγανάς ήταν προσωπική επιλογή του υπουργού. Είναι ενδεικτικό ότι προήχθη από Σύμβουλος Α’ σε Πληρεξούσιο Υπουργό Β’ τον Μάρτιο του 2016 και δύο μήνες αργότερα μετακινήθηκε με τη σύζυγό του από την πρεσβεία στο Βερολίνο και τοποθετήθηκε πρέσβης στη Μόσχα, ένα από τα σημαντικότερα διπλωματικό πόστα, το οποίο παραδοσιακά ανατίθεται σε πιο έμπειρους πρέσβεις. Ως διπλωμάτης ναι μεν θεωρείται ικανός, αλλά ταυτόχρονα έχει τη φήμη ότι πάει με τα νερά των προϊσταμένων του.
Σύμφωνα με πληροφορίες, όμως, η αιφνίδια απομάκρυνση του Φρυγανά οφείλεται στο ότι ο πρέσβης, όπως έχει υποχρέωση, προειδοποίησε τον πολιτικό προϊστάμενό του για τις επιπτώσεις που θα έχει η ρήξη στις ελληνορωσικές σχέσεις. Όπως είναι γνωστό, όμως, ο Κοτζιάς δεν είναι από τους ανθρώπους που δέχεται αντιρρήσεις, ειδικά όταν νοιώθει ότι διεξάγει προσωπικό “πόλεμο”. Έτσι, λοιπόν, έσπευσε να εκδιώξει τον Έλληνα πρεσβευτή, κατηγορώντας τον για δουλοπρεπή στάση έναντι των Ρώσων!
Ανατροπή της ετεροβαρούς ισορροπίας
Η ενέργεια αυτή του υπουργού Εξωτερικών, σε συνδυασμό με την τελευταία ανακοίνωσή του έχουν προκαλέσει έντονη ανησυχία σε έμπειρα στελέχη της διπλωματικής υπηρεσίας. Θεωρούν πλέον ότι ο Κοτζιάς επιδιώκει την κατεδάφιση των ελληνορωσικών σχέσεων. Μπορεί η Ελλάδα να ανήκει στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, αλλά παραδοσιακά φρόντιζε να διατηρεί μία ετεροβαρή ισορροπία στις σχέσεις της με τη Δύση και τη Ρωσία. Η Μόσχα το αντιλαμβανόταν και το είχε αποδεχθεί.
Τώρα πλέον, όμως, το Κρεμλίνο θεωρεί ότι η κυβέρνηση Τσίπρα ανατρέπει κι αυτή την ετεροβαρή ισορροπία, προκειμένου να προσδεθεί απολύτως στο αμερικανικό άρμα. Είναι αξιοσημείωτο ότι την ίδια εκτίμηση διατυπώνουν και παράγοντες στην Αθήνα που έχουν ως επαγγελματικό και επιστημονικό αντικείμενό τους την ελληνική εξωτερική πολιτική.
Μεταξύ αυτών είναι και ακραφνείς ατλαντιστές, οι οποίοι δεν τρέφουν καμία συμπάθεια προς τη Ρωσία. Θεωρούν, ωστόσο, κρίσιμο για τα εθνικά συμφέροντα να διατηρείται η ετεροβαρής ισορροπία. Επισημαίνουν, μάλιστα, ότι όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις, περισσότερο ή λιγότερο κινήθηκαν σ’ αυτό το πλαίσιο, το οποίο με μικροδιακυμάνσεις αποτελούσε μέχρι τώρα σταθερά της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.
Είναι αξιοσημείωτο, πάντως, πως παράγοντες από το Μαξίμου ισχυρίζονται πως ο Κοτζιάς τους αιφνιδίασε και πως πρόθεση του Τσίπρα είναι η εξομάλυνση των ελληνορωσικών σχέσεων. Είναι αληθές πως τις προηγούμενες ημέρες αυτές ήταν οι διαρροές από το πρωθυπουργικό επιτελείο. Αυτό, ωστόσο, δεν έχει καμία θεσμική αξία. Από τη στιγμή που ο πρωθυπουργός δεν αντιδρά στην πρωτοβουλία του υπουργού Εξωτερικών, θεσμικά και ουσιαστικά την προσυπογράφει. Αυτό καταλαβαίνουν όλες οι κυβερνήσεις. Με αυτή την έννοια, οι αντίθετες διαρροές δεν έχουν πολιτική σημασία.
