Εναντίον της Δημοκρατίας

Από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος κυκλοφορεί το ρηξικέλευθο δοκίμιο του επίκουρου καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Georgetown Jason Brennan με τίτλο Εναντίον της Δημοκρατίας: Η πολιτική μακριά από τον παραλογισμό.

Είναι πράγματι η δημοκρατία, στη σημερινή της μορφή, το καλύτερο πολίτευμα; Πράγματι διασφαλίζει την ισόρροπη συμμετοχή των πολιτών στις πολιτικές διαδικασίες, την ορθολογική διακυβέρνηση, τη λήψη δίκαιων και ορθών αποφάσεων; Ή μήπως, αντιθέτως, ενισχύει την κυριαρχία της άγνοιας και του ανορθολογισμού; Η κατακόρυφη πτώση της ποιότητας της πολιτικής ζωής στις σύγχρονες δυτικές δημοκρατίες προκαλεί εύλογα ερωτηματικά για την αποτελεσματικότητα αυτού του τρόπου διακυβέρνησης.

Ο καθηγητής Jason Brennan βάζει στο μικροσκόπιο το δημοκρατικό πολίτευμα και επιχειρεί να απαντήσει στα πώς και τα γιατί της αδιαμφισβήτητης κρίσης την οποία διέρχεται σήμερα η δημοκρατία. Στηρίζοντας την πραγματεία του σε πλήθος ερευνών στους διάφορους τομείς των κοινωνικών επιστημών οι οποίες καταδεικνύουν ότι η συμμετοχή στα κοινά και η δημοκρατική διαβούλευση πολύ συχνά συντελούν ώστε οι άνθρωποι να γίνονται χειρότεροι – πιο ανορθολογικοί, πιο μεροληπτικοί, πιο μισαλλόδοξοι και πιο μοχθηροί – ο επίκουρος καθηγητής Στρατηγικής, Οικονομικών, Δεοντολογίας και Δημόσιας Πολιτικής προτείνει ένα νέο σύστημα διακυβέρνησης, την επιστημοκρατία. Η επιστημοκρατία βασίζεται στην κυριαρχία των επαϊόντων, η οποία παρόλο που δεν έχει δοκιμαστεί στην πράξη, δείχνει να υπόσχεται περισσότερα από τη δημοκρατία. Ίσως, λοιπόν, έφτασε η ώρα να πειραματιστούμε για να το διαπιστώσουμε, όπως μας προτείνει ο συγγραφέας.

Αιχμηρή και πρωτοποριακή, η μελέτη Εναντίον της δημοκρατίας, αποτελεί αναμφίβολα κριτική ανάλυση της δημοκρατίας και την πρώτη συγκροτημένη υπεράσπιση της διακυβέρνησης από επαϊόντες. Είναι το απαραίτητο ανάγνωσμα για μελετητές και σπουδαστές της πολιτικής από όλα τα επιστημονικά πεδία και παράλληλα ένα χρήσιμο βιβλίο για κάθε προβληματισμένο ψηφοφόρο.

Είπαν για το βιβλίο

Ο Jason Brennan είναι άξιος θαυμασμού: ένας λαμπρός φιλόσοφος, που μελετά επιμελώς τα στοιχεία προτού αναπτύξει απόψεις περί ηθικής. Στο «Εναντίον της Δημοκρατίας» η εκλεπτυσμένη μέθοδός του οδηγεί στο αντιθετικό συμπέρασμα ότι η συμμετοχή στα κοινά κάνει τους ανθρώπους να απομακρύνονται από την κοινή λογική και την αξιοπρέπεια. Η ψήφος δεν μας εξευγενίζει· δοκιμάζει την αρετή των αρίστων και βγάζει ό,τι χειρότερο έχουν μέσα τους οι υπόλοιποι.

Bryan Caplan, συγγραφέας του βιβλίου The Myth of the Rational Voter

Ο μεγάλος πειρασμός για την πολιτική φιλοσοφία είναι να καθαγιάσει την πολιτική, και εμείς χρειαζόμαστε επειγόντως βιβλία που να μας διδάσκουν να μην υποκύπτουμε σε αυτόν. Σε αυτό το πολύτιμο και τολμηρό βιβλίο, ο Jason Brennan αμφισβητεί βολικές ευλαβικές απόψεις και διαλύει γνώριμους μύθους περί πολιτικού βίου γενικά και δημοκρατικής διακυβέρνησης ειδικά. Περιμένω ότι οι περισσότεροι αναγνώστες θα βρουν πολλά με τα οποία θα διαφωνήσουν –σίγουρα εγώ βρίσκω πολλά– αλλά και ότι θα κρίνουν πως τα επιχειρήματά του Brennan είναι ανησυχητικά δύσκολο να αποκρουστούν με βεβαιότητα.

Jacob T. Levy, McGill University

Το «Εναντίον της Δημοκρατίας» αποτελεί χρήσιμη αμφισβήτηση τόσο της κρατούσας αντίληψης, όσο και των κυρίαρχων τάσεων στην πολιτική φιλοσοφία και την πολιτική θεωρία, ιδίως της θεωρίας περί δημοκρατίας. Γραμμένο ευχάριστα, αποτελεί ένα ζωντανό και ψυχαγωγικό ανάγνωσμα.

Alexander Guerrero, University of Pennsylvania