Συντάκτης: Θεόδωρος Γεωργίου *
Η Ελλάδα ως εθνοκρατική οντότητα συγκροτείται από το έτος 1821 και μετά, όπως έχει αναγνωριστεί ως «τόπος» (με την αριστοτελική έννοια), με ιδιαίτερα και αυτόνομα χαρακτηριστικά απέναντι στην τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τα ιδιαίτερα περιεχόμενα αυτοπροσδιορισμού του αυτόνομου ελληνικού κράτους είναι «συνειδησιακά δάνεια» του πνευματικού κινήματος του ρομαντισμού, το οποίο τότε επικρατούσε στην Ευρώπη.
Ενα δεύτερο σημείο στο οποίο αξίζει να σταθούμε έχει να κάνει με την εθνική ευρωπαϊκή ιδεολογία του δέκατου ένατου αιώνα. Η Ελλάδα τελικά έγινε αυτόνομο και ελεύθερο πολιτικό τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα και μέσω της πάλης των εθνικών αγωνιστών, αλλά προ πάντων μέσω του «πνεύματος» που στην εποχή εκείνη είχε διαμορφωθεί και το οποίο μόνο ο Χέγκελ μπορεί να συνοψίσει στην έκφραση: «ό,τι είναι λογικό αυτό και υπάρχει».
Μετά από έναν αιώνα, δηλαδή στις αρχές του εικοστού αιώνα, δημιουργείται το εθνικό κράτος της Τουρκίας. Εχει πια καταρρεύσει η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο Κεμάλ Ατατούρκ θεμελιώνει τη σύγχρονη Τουρκία.
Στις μέρες μας, στις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα, οι δύο οντότητες, δηλαδή η Ελλάδα και η Τουρκία, σύμφωνα με όσα βλέπουμε στις τηλεοράσεις, ακούμε στα ραδιόφωνα και διαβάζουμε στις εφημερίδες, βρίσκονται στα «πρόθυρα του πολέμου». Και δεν σας κρύβω ότι στις ερωτήσεις που θέτουν οι φοιτητές μου στο σεμινάριο «Θα γίνει πόλεμος μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων;» η απάντηση του καθηγητή τους είναι αρνητική και η ίδια απάντηση ερευνά και επεξεργάζεται περαιτέρω τις εθνογενετικές ιδέες «κατασκευής» των πολιτικών κοινωνιών.
Και ακόμη κάτι πιο σημαντικό: Τουρκία και Ελλάδα, ως πολιτικές οντότητες, δεν διεκδικούν κάποιο «γεωγραφικό χωράφι» (δηλ. νησιά – σύνορα κ.λπ.). Εάν όμως το υπέδαφος του Αιγαίου έχει ενεργειακούς θησαυρούς, τους οποίους οι διεθνείς συνθήκες του παρελθόντος δεν μπορούσαν να έχουν στα σχέδιά τους, τότε τα πολιτικά προγράμματα συνεργασίας των δύο κρατών τοποθετούνται σε νέο παγκόσμιο πλαίσιο.
Η εθνική διένεξη ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία είναι ξεπερασμένη. Οι δύο αυτές νεωτερικές πολιτικές οντότητες και τα δύο αυτά εθνικά σύγχρονα κράτη είναι ξεπερασμένα.
Στην εποχή μας βρισκόμαστε μπροστά σε νέα πραγματολογικά δεδομένα τα οποία έχουν να κάνουν: πρώτον, με την αξιοποίηση και την εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου στο Αιγαίο και, δεύτερον, με τον δομικό μετασχηματισμό της Τουρκίας σε πολιτική οντότητα, όχι μόνον περιφερειακής επιρροής, αλλά και διεθνούς ισχύος. Και σε μια Ελλάδα η οποία αναζητά τον διεθνή προσανατολισμό της εντός της Ευρώπης.
*Καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
