Την ματιά του Γιάννη Σμαραγδή, ενός από τους σπουδαιότερους Ελληνες σκηνοθέτες, πάνω στον κινηματογράφο, την τέχνη, τον πολιτισμό και τη ζωή, θα έχουμε την ευκαιρία να μάθουμε κατά την διάρκεια της τιμητικής εκδήλωσης που διοργανώνει το Ινστιτούτο «Πλάτων» και θα πραγματοποιηθεί αύριο στις 19.00 στο Royal.
Ο σκηνοθέτης, που μέσα από τις εικόνες του μοιράζει συγκινήσεις, επιμένοντας να δημιουργεί στην Ελλάδα, καθώς όπως μας λέει το ελληνικό φως τον βάζει σε κίνηση, μιλά σήμερα στην «Π».
Ερχεστε στην Πάτρα ενώ προετοιμάζετε τη νέα σας ταινία, με θέμα τον Καποδίστρια, ένα πρόσωπο πολύ σημαντικό για την αχαϊκή πρωτεύουσα.
Ο Καποδίστριας δεν είναι μόνο ένας μεγάλος Ελληνας, είναι ένα ιερό πρόσωπο. Γιατί ενώ θα μπορούσε να αποφύγει τον θάνατό του, δεν το έκανε και ήρθε στην Ελλάδα γνωρίζοντας ότι θα δολοφονηθεί. Ηρθε για να θυσιαστεί. Και, επιπλέον, μας έχουν κρύψει την αλήθεια για τον Καποδίστρια. Η ταινία θα την αποκαταστήσει, χωρίς να δημιουργήσει νέες έριδες, γιατί η τέχνη έχει ως σκοπό τη συμφιλίωση του ανθρώπου με τη ψυχή του και ευρύτερα τη συμφιλίωση ανάμεσα στους ανθρώπους. Αρα, υπηρετώντας την τέχνη που μου «δόθηκε» θα κάνω μια ταινία συμφιλιωτική.
Παράλληλα, υπάρχει και το βιβλίο του Μίμη Τσακωνιάτη «Γιάννης Σμαραγδής – Ο αρχιτέκτονας της ψυχής». Πώς αισθάνεστε γι’ αυτό;
Πρέπει να σας πω πως και εμένα με εξέπληξε αυτό, γιατί είναι μια ταινία που έχω κάνει για την τηλεόραση, εδώ και 38 χρόνια και αυτό το βιβλίο έρχεται να την μετακινήσει από τον κινηματογράφο και να την εντάξει στο μέσα σώμα του ελληνικού πολιτισμού. Αυτό είναι μια ιδιαίτερη τιμή. Τιμητικό είναι επίσης ότι θα εκδοθούν σε ξεχωριστά βιβλία όλες οι ταινίες που ακολούθησαν -«Καβάφης», «El Greco», «Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι» και η πρόσφατη «Καζαντζάκης», από τον ίδιο άνθρωπο, τον Μίμη Τσακωνιάτη, τον οποίο οι εκδόσεις «Αρμός» τον χαρακτήρισαν ιδιοφυΐα!
Πώς αισθάνεται ένας σκηνοθέτης όταν βλέπει ότι οι δημιουργίες του φεύγουν από τη σκοτεινή αίθουσα και γίνονται αφορμές για στοχασμούς και αναλύσεις;
Αισθάνεται ότι έχει επιτελέσει το χρέος του. Σκοπός της τέχνης είναι να δώσει δύναμη, να παρηγορήσει τις ψυχές και να τις βοηθήσει να έρθουν σε επαφή με την ασημένια κλωστή που δένει την κάθε ύπαρξη με τον Θεό. Αυτό κάνει πάντα. Οταν το κάνει αυτό η τέχνη είναι αγαθή, άρα χρήσιμη για τους άλλους ανθρώπους, άρα ο διάμεσος -γιατί διάμεσοι είναι οι καλλιτέχνες- έχει επιτελέσει το χρέος του.
Πώς επιλέγετε τα πρόσωπα τις ιστορίες των οποίων εξιστορείτε στις ταινίες σας; Τι σας γοητεύει στις βιογραφίες;
Επειδή αγαπάω τα πρόσωπα, είναι αυτά που με επιλέγουν, δεν τα επιλέγω εγώ. Πρέπει να σας πω ότι τους ρωτάω. Γιατί οι ψυχές δεν πεθαίνουν, ενυπάρχουν στον υπερουράνιο τόπο κατά Πλάτωνα, μιας και η βράβευση γίνεται από το Ινστιτούτο «Πλάτων».
Ο κινηματογράφος σήμερα, μπορεί να αντέξει;
Στην Ελλάδα όχι. Κάθε φορά που τελειώνω μια ταινία προσπαθώ να καταλάβω πώς έγινε το θαύμα και ολοκληρώθηκε. Και όταν τα μετράω και είμαι μόνος μου με τον εαυτό μου, δεν τα καταφέρνω να το καταλάβω, αλλά όπως και να έγιναν πάντα είμαστε καταχρεωμένοι και δόξα τω Θεώ φτωχοί. Αρα, τα έργα αυτά έπρεπε να γίνουν και έγιναν.
Είστε από τους λίγους Ελληνες σκηνοθέτες του οποίου οι ταινίες έχουν αναγνωριστεί στο εξωτερικό. Και τα τελευταία χρόνια έχουμε και τον Γιώργο Λάνθιμο. Ποια η άποψή σας για αυτόν;
Ο Λάνθιμος ήταν σπουδαστής στη σχολή όπου δίδασκα. Πρέπει να σας πω ότι είμαι πολύ υπερήφανος που υπάρχει αυτός ο άνθρωπος και δημιουργεί στο εξωτερικό έργα που μεγαλώνουν το όνομα της Ελλάδος. Οταν έκανε την πρώτη του ταινία και βρέθηκε με υποψηφιότητα για τα Οσκαρ, η σκοτεινή φατρία του ελληνικού κινηματογράφου έπεσε πάνω του λασπολογώντας τον, με απάνθρωπο φθόνο και χυδαίες επιθέσεις (κάτι ξέρω και εγώ από αυτού του είδους τις επιθέσεις!). Και δυστυχώς, ο μόνος που τον υποστήριξε ήμουν εγώ, με τίτλο άρθρου που έγραψα «Πρέπει να μάθουμε να χαιρόμαστε με τις χαρές των άλλων». Αυτός ο ταλαντούχος άνθρωπος θριαμβεύει στο εξωτερικό, γιατί έφυγε από την Ελλάδα. Τον διώξανε, δεν τον άντεξε η χώρα και σώθηκε…
Εσείς γιατί επιμένετε στην Ελλάδα;
Γιατί δεν μπορώ να δημιουργήσω έξω από το Ελληνικό Φως!!!
Είμαι τόσο δεμένος με τη χώρα μου. Το ελληνικό φως με βάζει σε κίνηση με ενεργοποιεί. Ωστόσο, αν ήμουν στην ηλικία του Λάνθιμου ίσως να είχα σκεφτεί να φύγω και εγώ από αυτά που μου έκαναν και μου κάνουν…
Οι ταινίες αναφέρονται σε μεγάλους Ελληνες άλλων εποχών. Υπάρχουν κάποιοι Ελληνες του σήμερα που θα κάνατε τη ζωή τους ταινία;
Μπορεί να είναι η επόμενή μου ταινία, να είναι ένα πρόσωπο που να έχει σχέση με το σήμερα, αλλά δεν θα σας το πω!
Υπάρχουν κάποιοι πολιτικοί -εν ζωή- που θα σας ενδιέφερε να μετατρέψετε τη ζωή τους σε ταινία;
Δεν θα σας απαντήσω. Θέλω όμως να σας πω ότι υπάρχουν 2-3 άτομα στην Ελλάδα, διαφορετικών πολιτικών αποχρώσεων, με τους οποίους έχω παραπάνω από καλές σχέσεις. Τους αγαπώ και τους εκτιμώ και μας ενώνει η αγάπη που έχουν για τα έργα που είχα την ευτυχία ως «διάμεσος» να τα υλοποιήσω για να βρουν τον δρόμο τους προς τις κινηματογραφικές οθόνες ώστε οι ψυχές των θεατών να πάρουν δύναμη και να παρηγορούν.
Η τιμητική εκδήλωση για τον Γιάννη Σμαραγδή θα πραγματοποιηθεί αύριο στο Royal στις 19.00. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει αφήγηση από τον ηθοποιό Γιώργο Λογαρά, ενώ συντονιστής θα είναι ο ποιητής Αντώνης Σκιαθάς. Θα ακολουθήσει ομιλία του διευθυντή σύνταξης της εφημερίδας «Πελοπόννησος» Κωνσταντίνου Μάγνη και διαδραστικός διάλογος με τον σκηνοθέτη αλλά και το κοινό. Στη συνέχεια, ο Γιάννης Σμαραγδής θα απευθυνθεί στο κοινό.
Η είσοδος είναι δωρεάν, ενώ την εκδήλωση θα πλαισιώσει μουσικά το Σχήμα Vibrato της Πολυφωνικής Χορωδίας.
Της ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
