Μπορεί να ζεις στον κόσμο όπως είναι,
αλλά και πάλι μπορείς να μοχθείς για να
δημιουργήσεις έναν κόσμο
όπως θα έπρεπε να είναι
Μπαράκ Ομπάμα
Ενα βιβλίο ο καλύτερος φίλος, έλεγε μια παλιά διαφήμιση. Ετσι ομολογώ ότι με λύπη ολοκλήρωσα το διάβασμα των πεντακοσίων σελίδων του βιβλίου της Μισέλ Ομπάμα, «Becoming – Η δική μου ιστορία», Αθήνα 2018, εκδόσεις ΑΘΕΝS. Γιατί το τέλος ενός βιβλίου μοιάζει πολύ με το τέλος μιας ερωτικής σχέσης ή μιας φιλίας. Σου αφήνει συνεπώς μια μελαγχολική διάθεση. Ενα άκρως ενδιαφέρον βιβλίο που έχει πολλά να δώσει στον αναγνώστη του.
Πώς η τρισέγγονη ενός σκλάβου, που ονομαζόταν Τζιμ Ρόμπινσον, ο οποίος πιθανότατα είχε θαφτεί σε έναν άγνωστο τάφο κάπου σε μια φυτεία της Νότιας Καρολίνας, κόρη εργατικής οικογένειας –ο πατέρας εργαζόταν ως εργάτης στον Δήμο του Σικάγου–, κάτοικος φτωχής συνοικίας, κατόρθωσε να προοδεύσει ως μαθήτρια, διέσπασε τις ρατσιστικές προκαταλήψεις του Πρίνστον και της Νομικής Σχολής του Χάρβαρντ (κυριαρχία μεταξύ των φοιτητών του λευκού στοιχείου) και σημείωσε σημαντικές επιτυχίες στο δικηγορικό επάγγελμα, πριν γίνει Πρώτη Κυρία ως σύζυγος του Μπαράκ Ομπάμα. Η ίδια δηλώνει ότι σε μια κοινωνία διακρίσεων σε βάρος κάθε μειονοτικού ή διαφορετικού, μόνο μέσο της δημόσιας παιδείας μπορείς να προχωρήσεις.
Πώς λειτουργεί το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ. Προκριματικές εκλογές, εθνικό κομματικό συνέδριο, προεδρικό χρίσμα, προεδρικές εκλογές, τελετουργικό και διαδικασία ορκωμοσίας, λειτουργία του Λευκού Οίκου.
Πώς εξελίχθηκαν και στα παρασκήνια οι δυο προεδρικές θητείες του Μπαράκ Ομπάμα.
Τον Ιούνιο του 2015 το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών εξέδωσε μία απόφαση-ορόσημο αναγνωρίζοντας στα ομοφυλόφιλα ζευγάρια το δικαίωμα να παντρεύονται και στις πενήντα πολιτείες. Γράφει η Μισέλ Ομπάμα: «Αυτό ήταν το αποκορύφωμα μιας νομικής μάχης που είχε δοθεί μεθοδικά εδώ και δεκαετίες, από πολιτεία σε πολιτεία, από δικαστήριο σε δικαστήριο, και όπως με κάθε αγώνα για τα πολιτικά δικαιώματα είχε απαιτήσει την εμμονή και το θάρρος πολλών ανθρώπων». Περιγράφει την άφατη συγκίνησή της μπροστά στο χαρούμενο πλήθος που πανηγύριζε στα σκαλιά του Ανωτάτου Δικαστηρίου αλλά και στους δρόμους γύρω από τον Λευκό Οίκο φωνάζοντας «η αγάπη νίκησε».
Το να είσαι πρόεδρος δεν αλλάζει
το ποιος είσαι, αποκαλύπτει ποιος είσαι
Μισέλ Ομπάμα
Τώρα, κάτι από την προεδρική ενασχόληση. Στον Λευκό Οίκο φτάνουν καθημερινά περίπου δεκαπέντε χιλιάδες γράμματα και μηνύματα. Ο Μπαράκ Ομπάμα είχε δώσει εντολή στο προσωπικό της υπηρεσίας αλληλογραφίας να του διαβιβάζουν πάντοτε κάποιες επιστολές ώστε να απαντά ο ίδιος. Ενδιαφέρον έχει να μάθουμε ποιες κατηγορίες επιστολών διάβαζε προσωπικά.
Επισημαίνει πάλι η συγγραφέας: «Διάβαζε επιστολές στρατιωτών. Φυλακισμένων. Ασθενών με καρκίνο που αγωνίζονταν να πληρώσουν ασφάλιστρα για την υγειονομική περίθαλψη και ανθρώπων που είχαν χάσει τα σπίτια τους από κατασχέσεις. Γράμματα από ομοφυλόφιλους που έλπιζαν να τους δοθεί η δυνατότητα να παντρευτούν νόμιμα και από Ρεπουμπλικανούς που θεωρούσαν ότι καταστρέφει τη χώρα». Συγκινητικές ευαισθησίες ομολογουμένως του πρώτου μαύρου Προέδρου στην Ιστορία της Αμερικής. Προέδρου βεβαίως με φρόνημα κοινωνικό και προοδευτικό. Α! να μην το παραλείψω, η Δεξιά παντού η ίδια.
Βεβαίως η Μισέλ Ομπάμα δεν φείδεται σχολίων και κρίσεων για τον Ντόναλντ Τραμπ. Ας την ακούσουμε: «Από παιδί, πίστευα ότι είναι σημαντικό να υψώνει κανείς το ανάστημά του στους τραμπούκους, χωρίς να πέφτει στο επίπεδό τους. Και για να είμαστε σαφείς, βρισκόμαστε τώρα αντιμέτωποι με έναν τραμπούκο, έναν άνθρωπο ο οποίος, μεταξύ άλλων, έθιγε τις μειονότητες και εξέφραζε την περιφρόνησή του για τους αιχμαλώτους πολέμου, εξευτελίζοντας την αξιοπρέπεια της χώρας μας σχεδόν με κάθε φράση του».
Επίσης ενδιαφέρουν οι εντυπώσεις της από την ορκωμοσία Τραμπ: «Καθισμένη στην εξέδρα μπροστά από το Καπιτώλιο των ΗΠΑ για τρίτη φορά, πάσχιζα να συγκρατήσω τα συναισθήματά μου. Η ζωντανή ποικιλομορφία των δυο προηγούμενων ορκωμοσιών είχε χαθεί, δίνοντας τη θέση της σε κάτι που μου φαινόταν σαν καταθλιπτική ομοιομορφία, μια εικόνα που επικρατούσε το λευκό χρώμα και το αρσενικό γένος και που είχα συναντήσει τόσες φορές στη ζωή μου – ειδικά στους πιο προνομιούχους χώρους, στους διάφορους διαδρόμους της εξουσίας, όπου για κάποιο λόγο είχα βαδίσει αφότου άφησα το σπίτι των παιδικών μου χρόνων».
Ας είσαι καλά, Μισέλ Ομπάμα. Στις ώρες που «η δική σου ιστορία» μου κράτησε πολύτιμη συντροφιά, πολλές φορές μου θύμησες από την Ουάσινγκτον κάποια από τα συμβαίνοντα εδώ στην Αθήνα. Γι’ αυτό και δεν μπορώ παρά να κλείσω με ένα μότο που εσύ και ο Μπαράκ, όπως γράφεις, προσπαθήσατε να ακολουθήσετε στη ζωή σας: «Οταν αυτοί πέφτουν χαμηλά, εμείς πηγαίνουμε ψηλότερα».
*ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου
