Η δωρεά οργάνων σας υποτίθεται είναι ευγενή πράξη, μήπως όμως οι γιατροί έχουν θολώσει την γραμμή μεταξύ ζωής και θανάτου;
Τιμοκατάλογος ανθρωπίνων οργάνων κι άλλα ενδιαφέροντα που αφορούν τους εγκεφαλικά «νεκρούς» που είναι μια χαρά ζωντανοί …κατά την αφαίρεση των οργάνων τους.
Του Dick Teresi
Μετάφραση: AZnews.site
Διορθώσεις & Ενισχύσεις
Το άρθρο που ακολουθεί μνημονεύει τον Robert Truog, καθηγητή ιατρικής δεοντολογίας, αναισθησίας και παιδιατρικής στο Harvard Medical School, σχετικά με τον πιθανό πόνο που αισθάνεται ένας δωρητής οργάνων που έχει χαρακτηριστεί εγκεφαλικά νεκρός. Ο κ. Teresi γράφει ότι ο Δρ. Truog «παρομοίασε το θέμα του πόνου σε έναν δότη οργάνων με το επιχείρημα για το ‘αν είναι εντάξει να κλοτσάς ένα βράχο’». Μια ανασκόπηση των σημειώσεων του κ. Teresi μετά τη δημοσίευση του δοκιμίου αντικατοπτρίζει ότι ο Δρ. Truog, όταν ρωτήθηκε αν ένας δωρητής αισθάνεται πόνο, είπε «είναι σαν να κλοτσάς ένα βράχο». Ο Δρ Truog, όμως, αρνείται ότι χρησιμοποίησε την παρομοίωση. «Μπορώ να σας πω με τους ισχυρότερους δυνατούς όρους ότι είμαι βέβαιος ότι δεν είπα ποτέ κάτι τέτοιο». Σε ξεχωριστό τεύχος, οι λήπτες μοσχευμάτων μονού οργάνου — καρδιά, έντερο, νεφρό, ήπαρ, ενιαίος και διπλός πνεύμονας και πάγκρεας — χρεώνονται κατά μέσο όρο 470.000 δολάρια, που κυμαίνονται από 288.000 δολάρια για μεταμόσχευση νεφρού έως 1.2 εκατομμύρια δολάρια για μεταμόσχευση εντέρου, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων Milliman. Μια προηγούμενη έκδοση αυτού του άρθρου αναφέρει εσφαλμένα ότι οι μέσοι αποδέκτες χρεώνονται 750.000 δολάρια για μια μεταμόσχευση με μέσο όρο 3,3 όργανα, δηλαδή περισσότερα από 2 εκατομμύρια δολάρια ανά σώμα.
Την τελευταία φορά που ανανέωσα την άδεια οδήγησής μου, η υπάλληλος στο DMV με ρώτησε αν ήθελα να με προσθέσει στη λίστα των δωρητών οργάνων. Είπα όχι. Με κοίταξε και ρώτησε ξανά. Είπα: «Όχι. Απλά τσεκάρετε το τετραγωνάκι που λέει: «είμαι ένας άκαρδος, εγωιστής μπάσταρδος».
Το να είσαι δωρητής οργάνων μοιάζει με περίπτωση win-win. Περίπου 3,3 άτομα στη λίστα αναμονής για μεταμόσχευση επιμηκύνουν τη ζωή τους με το δώρο που τους κάνετε (3,3 είναι η μέση απόδοση στερεών οργάνων ανά δότη). Είστε ένας ήρωας, και προφανώς χωρίς πραγματικό κόστος.
Αλλά από τι παραιτείσται όταν τσεκάρετε το τετραγωνάκι του δωρητή στο δίπλωμά (σ.σ. εννοεί την άδεια οδήγησης) σας; Τα όργανά σας, φυσικά — αλλά και πολύ περισσότερα. Παραιτείσται επίσης από το δικαίωμά σας στην ενημερωμένη συγκατάθεση.
Οι γιατροί δεν χρειάζεται να ενημερώσουν εσάς ή τους συγγενείς σας για το τι θα κάνουν στο σώμα σας κατά τη διάρκεια αφαίρεσης των οργάνων σας, επειδή θα είστε νεκροί χωρίς νόμιμα δικαιώματα.
Οι περισσότεροι δότες είναι θύματα τραύματος στο κεφάλι (από ατύχημα, για παράδειγμα, ατύχημα με αυτοκίνητο ή μοτοσικλέτα), αυθόρμητη αιμορραγία στο κεφάλι ή ανεύρυσμα — ασθενείς που μπορούν να κριθούν νεκροί βάσει κριτηρίων εγκεφαλικού θανάτου. Αλλά οι εγκεφαλικοί θάνατοι εκτιμάται ότι είναι περίπου το 1% του συνόλου. Όλοι οι άλλοι πεθαίνουν από ανακοπή της καρδιάς, της πίεσης και της αναπνοής, με αποτέλεσμα τα όργανα να «χαλάνε» σε σύντομο χρονικό διάστημα και να κρίνονται ακατάλληλα.
Τα κριτήρια για τον εγκεφαλικό θάνατο καθορίστηκαν από την επιτροπή του Harvard Medical School το 1968, την εποχή που η μεταμόσχευση οργάνων έκανε άλματα. Το 1981, ο νόμος για την ενιαία διαπίστωση θανάτου έδωσε στον εγκεφαλικό θάνατο τη νομική μορφή θανάτου και στις 50 πολιτείες στις ΗΠΑ.
Η εξέταση του εγκεφαλικού θανάτου είναι απλή. Ένας γιατρός, μεταξύ άλλων βασικών εξετάσεων, πιτσιλά παγωμένο νερό στα αυτιά σας (για να διαπιστώσει τυχόν τρέμουλο στα μάτια), «χτυπά» τα μάτια σας με μια μπατονέτα και τσεκάρει για οποιοδήποτε αντανακλαστικό. Χρειάζεται λιγότερο χρόνο από μια τυπική εξέταση των ματιών. Τέλος, σε αυτό που ονομάζεται δοκιμή άπνοιας, ο αναπνευστήρας είναι αποσυνδεδεμένος για να δει αν μπορείτε να αναπνεύσετε χωρίς βοήθεια. Εάν όχι, είστε εγκεφαλικά νεκρός (Ορισμένες ή όλες οι παραπάνω δοκιμές επαναλαμβάνονται ώρες αργότερα για επιβεβαίωση).
Εδώ έρχεται το παράξενο κομμάτι. Αν αποτύχετε στη δοκιμή άπνοιας, ο αναπνευστήρας επανασυνδέεται. Θα αρχίσετε να αναπνέετε ξανά, η καρδιά σας θα αντλεί αίμα, κρατώντας τα όργανα φρέσκα. Οι γιατροί θέλουν να πουν ότι, σε αυτό το σημείο, το «άτομο» έχει φύγει από το σώμα. Τώρα θα αποκαλείστε κλινικά-εγκεφαλικά νεκρός, ή πτώμα με καρδιακούς παλμούς.
Ακόμα θα έχετε περισσότερα κοινά από βιολογικής άποψης με ένα ζωντανό άτομο παρά με ένα άτομο του οποίου η καρδιά έχει σταματήσει να χτυπά. Τα ζωτικά σας όργανα θα λειτουργούν, θα διατηρήσετε τη θερμοκρασία του σώματός σας και οι πληγές σας θα συνεχίσουν να επουλώνουν. Μπορείτε να πάθετε έλκος κατάκλισης, καρδιακές προσβολές και να ανεβάσετε πυρετό από μολύνσεις.
«Μου αρέσουν οι νεκροί μου κρύοι, δύσκαμπτοι, γκρίζοι και να μην αναπνέουν», λέει ο Δρ. Michael A. DeVita του University of Pittsburgh Medical Center. «Ο εγκεφαλικά νεκρός είναι ζεστός, ροζ και αναπνέει».
Μπορεί επίσης να εκπέμπετε εγκεφαλικά κύματα. Οι περισσότεροι άνθρωποι εκπλήσσονται που μαθαίνουν ότι πολλά άτομα που δηλώνονται εγκεφαλικά ή κλινικά νεκροί δεν τσεκάρονται ποτέ στην πραγματικότητα για αυξημένη δραστηριότητα στον εγκέφαλο. Η επιτροπή του Χάρβαρντ του 1968 συνέστησε στους γιατρούς να χρησιμοποιήσουν ηλεκτροεγκεφαλογράφημμα (ΗΕΓ) για να βεβαιωθούν ότι ο ασθενής έχει επίπεδα εγκεφαλικά κύματα. Οι σημερινές εξετάσεις επικεντρώνονται στο στέλεχος του εγκεφάλου, το οποίο είναι υπεύθυνο για τα βασικά στοιχεία όπως η αναπνοή, ο ύπνος και το ξύπνημα. Το ΗΕΓ θα προειδοποιεί τους γιατρούς εάν ο φλοιός, το σκεπτόμενο μέρος του εγκεφάλου σας, εξακολουθεί να είναι ακόμα ενεργός.
Αλλά διάφοροι ερευνητές αποφάσισαν ότι το τεστ αυτό ήταν περιττό, οπότε εξαλείφθηκε από τα υποχρεωτικά κριτήρια το 1971. Έκριναν ότι, αν το στέλεχος του εγκεφάλου είναι νεκρό, τα υψηλότερα κέντρα του εγκεφάλου θα είναι κι αυτά πιθανώς νεκρά.
Αλλά σε τουλάχιστον δύο μελέτες πριν από την Ενιαία Διαπίστωση Θανάτου του 1981, ορισμένοι εγκεφαλικά νεκροί ασθενείς βρέθηκαν να εκπέμπουν εγκεφαλικά κύματα. Κάποιος, από το Εθνικό Ινστιτούτο Νευρολογικών Διαταραχών και Εγκεφαλικού Επεισοδίου τη δεκαετία του 1970, διαπίστωσε ότι από τους 503 ασθενείς που πληρούσαν τα συνήθη κριτήρια του εγκεφαλικού θανάτου, 17 έδειξαν δραστηριότητα σε ένα ΗΕΓ.
Ακόμη και μερικοί από τους σοβαρότερους κριτικούς των κριτηρίων του εγκεφαλικού θανάτου ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχει καμία πιθανότητα οι δότες θα νιώθουν πόνο κατά τη συγκομιδή των οργάνων τους. Πρώτος, ο Robert Truog, καθηγητής ιατρικής δεοντολογίας, αναισθησίας και παιδιατρικής στο Harvard Medical School, παρομοίασε το θέμα του πόνου σε έναν δότη οργάνων με το επιχείρημα σχετικά με το αν είναι «εντάξει να κλοτσάς έναν βράχο».
Όμως οι κλινικά νεκροί — που δεν λαμβάνουν αναισθητικά κατά τη διάρκεια μιας επέμβασης συλλογής οργάνων — αντιδρούν στο νυστέρι σαν ανεπαρκώς αναισθητοποιημένοι ζωντανοί ασθενείς, που εμφανίζουν υψηλή αρτηριακή πίεση και μερικές φορές αυξάνονται οι καρδιακοί ρυθμοί. Οι γιατροί λένε ότι αυτά είναι απλά αντανακλαστικά.
Τι γίνεται αν υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι είστε ζωντανοί μετά την κήρυξή σας ως κλινικά-εγκεφαλικά νεκροί; Σε ένα άρθρο του 1999 στο επιστημονικό περιοδικό Anesthesiology, ο Gail A. Van Norman, καθηγητής αναισθησιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, ανέφερε μια περίπτωση κατά την οποία ένας ασθενής 30 ετών με σοβαρό τραυματισμό στο κεφάλι άρχισε να αναπνέει αυθόρμητα αφού δηλώθηκε εγκεφαλικά νεκρός. Οι γιατροί είπαν ότι επειδή δεν υπήρχε πιθανότητα ανάκαμψης, θα μπορούσε ακόμα να θεωρηθεί νεκρός. Η συγκομιδή προχώρησε παρά τις αντιρρήσεις του αναισθησιολόγου, ο οποίος είδε τον δότη να κινείται και έπειτα να αντιδρά στο νυστέρι με υπέρταση.
Η μεταμόσχευση οργάνων — από την προμήθεια οργάνων για μεταμόσχευση έως το πρώτο έτος της μετεγχειρητικής φροντίδας — είναι μια επιχείρηση 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. Οι παραλήπτες μοσχευμάτων μονού οργάνου — καρδιάς, εντέρου, νεφρού, ήπατος, απλού και διπλού πνεύμονα και παγκρέατος — χρεώνονται κατά μέσο όρο 470.000 δολάρια, από 288.000 δολάρια για μεταμόσχευση νεφρού σε 1,2 εκατομμύρια δολάρια για μεταμόσχευση εντέρου, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων Milliman. Ούτε οι δότες ούτε οι οικογένειές τους μπορούν να πληρωθούν για τα όργανα.
Είναι πιθανό η μη συγκατάθεσή σας στη δωρεά των οργάνων σας στην άδεια οδήγησης (σ.σ. στις ΗΠΑ η δωρεά οργάνων εμφανίζεται στις αιτήσεις άδειας οδήγησης) μπορεί να σας δώσει περισσότερη διαπραγματευτική δύναμη. Εάν αφήσετε οδηγίες στους συγγενείς σας, μπορεί να διαπραγματευτούν καλύτερα μια συμφωνία. Αντί του συνηθισμένου παγωμένου νερού στα αυτιά, γιατί να μην ζητήσετε μια μελέτη ροής αίματος για να βεβαιωθείτε ότι ο φλοιός σας είναι πραγματικά εκτός λειτουργίας;
Και τι θα λέγατε για λίγη αναισθησία; Αν και δεν πιστεύει ότι ο εγκεφαλικά νεκρός αισθάνεται πόνο, ο Δρ. Truog χρησιμοποίησε δύο ελαφριά αναισθητικά, υψηλή δόση φαιντανύλης και σουφεντανίλη, που δεν θα βλάψουν τα όργανα, για να μειώσουν την υψηλή αρτηριακή πίεση ή τον καρδιακό ρυθμό κατά τη διάρκεια της επέμβασης συγκομιδής. «Αν ήταν η οικογένειά μου», είπε, «θα ζητούσα αναισθητικά».
***
Ο κ. Teresi είναι ο συγγραφέας του «Ζωντανοί Νεκροί: Συγκομιδή οργάνων, η δοκιμή παγωμένου νερού, πτώματα με καρδιακούς — Πώς η Ιατρική θολώνει τη γραμμή μεταξύ ζωής και θανάτου» (“The Undead: Organ Harvesting, the Ice-Water Test, Beating-Heart Cadavers—How Medicine Is Blurring the Line Between Life and Death”).
