Τα φυσικά σημάδια και οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος επιταχύνονται, καθώς οι καταγραφείσες συγκεντρώσεις των αερίων θερμοκηπίου οδηγούν τις παγκόσμιες θερμοκρασίες σε όλο και πιο αυξανόμενα, επικίνδυνα επίπεδα, σύμφωνα με νέα έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (ΠΜΟ) για την κατάσταση του κλίματος το 2018.
Οι εκπομπές από την καύση ορυκτών καυσίμων, όπως ο άνθρακας, η βενζίνη και το πετρέλαιο ντίζελ για την ηλεκτρική ενέργεια και τις μεταφορές συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη που -με τη σειρά του- φέρνει πιο έντονες καταιγίδες, πλημμύρες και ξηρασίες.
Στην έκθεση υπογραμμίζονται οι εξαιρετικά υψηλές χερσαίες και ωκεάνιες θερμοκρασίες τα τελευταία τέσσερα χρόνια, που ήταν τα πιο θερμά στην Ιστορία, με την παγκόσμια μέση θερμοκρασία επιφάνειας το 2018 να βρίσκεται περίπου ένα βαθμό Κελσίου πάνω από την περίοδο που ξεκίνησε η βιομηχανική εποχή.
Το 2018 στέφεται με ακόμη ένα ρεκόρ, αφού χαρακτηρίζεται και ως το πιο ζεστό έτος με Λα Νίνα, δηλαδή το κλιματικό φαινόμενο που προκαλεί μια φυσική ψύξη τμημάτων του Ειρηνικού Ωκεανού και που μεταβάλλει τον καιρό σε όλο τον κόσμο, συνήθως δροσίζοντας λίγο τη θερμοκρασία του πλανήτη. Κάτι παραπάνω από δυσοίωνο είναι το γεγονός ότι αυτή η τάση αύξησης της θερμοκρασίας διαρκεί από την αρχή αυτού του αιώνα και αναμένεται να συνεχιστεί.
«Τρελάθηκαν» οι δείκτες
Μεγάλη αναφορά γίνεται και στα συναφή με την κλιματική αλλαγή φαινόμενα, όπως η επιτάχυνση της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, η συρρίκνωση των θαλάσσιων πάγων, η υποχώρηση των παγετώνων και τα ακραία καιρικά γεγονότα.
Βασικοί δείκτες, καθοριστικοί για την αλλαγή του κλίματος, γίνονται όλο και πιο έντονοι. Τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα, που ήταν 357 μέρη ανά εκατομμύριο όταν δημοσιεύθηκε η ανάλογη έκθεση του ΠΜΟ για πρώτη φορά το 1994, συνεχίζουν να αυξάνονται, έχοντας ανέλθει σε 405,5 μέρη ανά εκατομμύριο το 2017. Για το 2018 και το 2019, οι συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω.
Υπό αυτά τα δεδομένα, βλέπουμε ολοένα και περισσότερο τις δραματικές επιπτώσεις των ακραίων καιρικών συνθηκών που, σύμφωνα με τον ΠΜΟ, πέρυσι έπληξαν 62 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και ανάγκασαν δύο εκατομμύρια να μετατοπιστούν, καθώς η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή επιδεινώθηκε. Πέρυσι, μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες βίωσαν 14 καταστροφές που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες και το κλίμα, και το συνολικό κόστος από αυτές ανήλθε σε περίπου 49 δισ. δολάρια.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, περισσότεροι από 35 εκατομμύρια άνθρωποι επλήγησαν από πλημμύρες. Το ινδικό κρατίδιο της Κεράλα υπέστη τις βαρύτερες βροχοπτώσεις και τις χειρότερες πλημμύρες σε σχεδόν έναν αιώνα.
Περισσότεροι από 1.600 θάνατοι συνδέονται με έντονα κύματα καύσωνα και πυρκαγιές στην Ευρώπη, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ. Από το 1998, περίπου 4,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν πληγεί από ακραίες καιρικές συνθήκες. Ενα ακόμη σύμπτωμα αυτών των καταστάσεων είναι ότι οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία κλιμακώνονται.
Ο μέσος αριθμός των ανθρώπων που εκτίθενται σε καύσωνες αυξήθηκε κατά περίπου 125 εκατομμύρια από τις αρχές του αιώνα (2000 – 2016), καθώς ο μέσος όρος των επιμέρους καταιγίδων ήταν κατά 0,37 ημέρες μεγαλύτερος, σε σύγκριση με την περίοδο 1986 – 2008. Ο συνδυασμός της ακραίας θερμοκρασίας και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης αποδεικνύεται όλο και περισσότερο επικίνδυνος, καθώς, παράλληλα, οι καταιγίδες δεν διαρκούν μόνο περισσότερο, αλλά είναι πιο έντονες και πιο συχνές.
Πλήττεται η γεωργία
Σε ό,τι αφορά τον γεωργικό τομέα, οι ακραίες κλιματικές συνθήκες απειλούν να αντιστρέψουν τα κέρδη που έχουν επιτευχθεί για τον τερματισμό του υποσιτισμού. Νέα στοιχεία δείχνουν μια συνεχιζόμενη αύξηση της πείνας στον κόσμο έπειτα από μια παρατεταμένη πτώση, σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας και του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος.
Το 2017, ο αριθμός των υποσιτισμένων εκτιμάται ότι αυξήθηκε στα 821 εκατομμύρια, εν μέρει λόγω των σοβαρών ξηρασιών που συνδέονται με το ισχυρό Ελ Νίνιο του 2015-2016.
Οι ακραίες καιρικές συνθήκες συνεχίστηκαν στις αρχές του 2019, πιο πρόσφατα με τον τροπικό κυκλώνα Ιντάι, ο οποίος προκάλεσε καταστροφικές πλημμύρες και τραγικές απώλειες ζωών στη Μοζαμβίκη, τη Ζιμπάμπουε και το Μαλάουι. Μπορεί να αποδειχθεί μια από τις πιο θανατηφόρες καταστροφές που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες που έχουν χτυπήσει το νότιο ημισφαίριο.
Στην αρχή του τρέχοντος έτους, βιώνουμε επίσης ρεκόρ υψηλών ημερήσιων θερμοκρασιών για χειμώνα στην Ευρώπη, ασυνήθιστο κρύο στη Βόρεια Αμερική και κύματα καύσωνα στην Αυστραλία.
Η έκταση του πάγου της Αρκτικής και της Ανταρκτικής είναι και πάλι αρκετά κάτω από τον μέσο όρο. Και, σύμφωνα με την τελευταία πρόβλεψη για το παγκόσμιο εποχικό κλιματικό περιβάλλον για την περίοδο Μαρτίου – Μαΐου του ΠΜΟ, οι μέσες θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας -εν μέρει λόγω της χαμηλής ισχύος του Ελ Νίνιο στον Ειρηνικό- αναμένεται να οδηγήσουν σε υψηλότερες χερσαίες θερμοκρασίες, ιδιαίτερα στα τροπικά γεωγραφικά πλάτη.
