Συνέντευξη στην ΚΡΙΣΤΥ ΚΟΥΝΙΝΙΩΤΗ
Καλεσμένη της «Γωνιάς του Βιβλίου», θα φιλοξενηθεί την Τετάρτη 17 Μαρτίου ώρα 7.30 μ.μ. στο «Bright Side» για να παρουσιάσει το νέο ιστορικό της μυθιστόρημα «Ο Διχασμός» (εκδ. Ψυχογιός»). Η Φιλομήλα Λαπατά μιλάει για το βιβλίο της και το στοίχημα της συγγραφής, για το μοιραίο στη ζωή και τις δεύτερες ευκαιρίες, ενώ σχολιάζει την, ανά τους αιώνες, απαράλλακτη, καίτοι αυτοκαταστροφική, νοοτροπία του ελληνικού λαού.
H τριλογία «Κόρες της Ελλάδας» άνοιξε με την «Επιστροφή» (2015) για να ακολουθήσει πριν λίγους μήνες «Ο Διχασμός». Ποιο το έναυσμα για να βουτήξετε στην ιστορία της Ελλάδας;
Είμαι συγγραφέας κατ’ εξοχή ιστορικών μυθιστορημάτων. Στην προκειμένη περίπτωση θέλησα να κατανοήσω πώς και γιατί φτάσαμε ως χώρα στο εξευτελιστικό για την ιστορία μας σημείο που βρισκόμαστε σήμερα. Επέστρεψα, λοιπόν, πίσω στο παρελθόν μήπως μπορέσω και κατανοήσω από πού ξεκίνησαν όλα, δηλαδή έψαξα να βρω το «αρχικό τραύμα», ερευνώντας τα τελευταία διακόσια χρόνια της Ιστορίας μας.
Το βιβλίο σας μαρτυρά σχολαστική έρευνα, ενώ παραθέτετε πολλά επεξηγηματικά στοιχεία σε υποσημειώσεις. Πώς βιώνετε αυτή την απαιτητική διαδικασία που προηγείται της συγγραφής;
Εχω συνηθίσει να ερευνώ. Εχει γίνει πλέον κομμάτι της ζωής μου. Λατρεύω την ιστορική έρευνα καθώς «χτίζω» το μυθιστόρημά μου και το στοίχημα για μένα είναι να μπορέσω να αναστήσω μια ολόκληρη εποχή εκ του μηδενός, μέσα σε ένα ιστορικό πλαίσιο όπου δεν είναι δυνατό να χρησιμοποιήσω τη φαντασία μου.
Το διάστημα1840-1875 οπότε εκτυλίσσεται η ιστορία σας, οι ήρωες και ηρωίδες σας έχουν να παλέψουν με τον διχασμό εντός τους και εκτός τους. Υπάρχει κάποια βάση αληθοφάνειας στους χαρακτήρες και με τι προκλήσεις ήρθατε αντιμέτωπη ενόσω τους πλάθατε;
Βεβαιότατα. Ολοι οι χαρακτήρες του μυθιστορήματος είναι αληθινοί, της βασικής ιστορίας των ηρώων μου συμπεριλαμβανομένης. Εζησαν κάποτε στην Αθήνα του 1843 και σημάδεψαν με τις ζωές τους το λαογραφικό γίγνεσθαι της Πλάκας. Οπως σας είπα προηγουμένως, αυτό είναι και το στοίχημα για μένα. Να μπορέσω να αναστήσω μια ολόκληρη εποχή. Εκανα μεγάλη έρευνα σε εφημερίδες της εποχής και σε συμβολαιογραφικά αρχεία και όχι μόνο.
Κάποιοι από αυτούς, όπως η Λέγκω και ο Ροβέρτος Δούκας, η Κοραλία και ο Σέργιος Βογιατζόγλου, έχουν και δεύτερη ευκαιρία στη ζωή τους. Τι πιστεύετε για τη μεγαλοψυχία της ζωής;
Πάντα θα υπάρχει μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή μας αρκεί να μπορέσουμε να την αντιληφθούμε με επίγνωση και να την αδράξουμε. Η ζωή είναι δυνατότερη από τον θάνατο.
«Στον διεστραμμένο μηχανισμό του μοιραίου υπάρχουν σχέδια πολύ συγκεκριμένα»: Ο υπότιτλος του κεφαλαίου, όπου ξεκινά ο άνομος έρωτας της Ελισάβετ Δούκα. Ποια η δύναμη του ανθρώπου απέναντι σε αυτόν το μηχανισμό;
Είναι θέμα επιλογών όλη μας η ζωή. Επιλογές και συνέπειες! Η ζωή δεν ελέγχεται. Τραγικά περιστατικά μάς συμβαίνουν συχνά τα οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε, και είναι στο χέρι μας μόνο το πώς θα τα αντιμετωπίσουμε. Αυτή είναι και η μοναδική μας ελευθερία. Αλλά χρειάζεται θέληση, ανοιχτό μυαλό και κουράγιο να ξεκολλήσουμε από παλαιά πρότυπα τα οποία δεν μας εξυπηρετούν πια.
Στο βιβλίο σας υπάρχουν πολλές χιουμοριστικές πινελιές. Πώς λειτουργεί το χιούμορ για εσάς;
Προσωπικά είναι το… αλάτι της ζωής μου! Συγγραφικά, κατά τη γνώμη μου πάντα, δεν είναι δυνατό ένας συγγραφέας να αγγίζει, να καταπιάνεται και να περιγράφει τέτοια ιστορικά θέματα δίχως μια δόση χιούμορ.
«Είμαστε αυτοκαταστροφικοί»
«Ηταν κόσμος αυτοκαταστροφικός, υπερβολικός, διχασμένος πολιτικά, με λυσσαλέα κομματικά μίση […] που αντιμετώπιζαν τις δυσκολίες με το κεφάλι ψηλά, ιδρώνοντας και βλαστημώντας σιωπηλά» πιστεύει ο παπα-Βαρνάβας για τους Ελληνες. Κατά πόσο συμφωνείτε μαζί του;
Συμφωνώ απόλυτα. Γι’ αυτό και το καταθέτω. Εμείς οι Ελληνες είμαστε λαός αυτοκαταστροφικός και διχασμένος… από τα γεννοφάσκια μας, διά ασήμαντους λόγους πάντα. Τουλάχιστον αυτό αποκόμισα εγώ από τις ιστορικές μου έρευνες. Η χρονική περίοδος 1840 -1875 στην οποία αναφέρομαι στον «Διχασμό» είναι η Ελλάδα όπως την ξέρουμε σήμερα. Δεν έχει αλλάξει τίποτα, δυστυχώς. Και το χειρότερο δεν έχει αλλάξει η νοοτροπία.
Οταν ερευνάτε το παρελθόν της Ελλάδας, τι σας θυμώνει και τι σας κάνει υπερήφανη;
Με θυμώνει η παντελής έλλειψη επίγνωσης του Ελληνα. Η επανάληψη των λανθασμένων επιλογών και το ότι πάντα φταίνε οι άλλοι και ποτέ εμείς για όλα τα δεινά που μας συμβαίνουν. Αυτή η τάση να βάζουμε τον εαυτό μας σε θέση θύματος με ξεπερνάει. Γι’ αυτό και ποτέ δεν μαθαίνουμε.
Με κάνει περήφανη το ένδοξο παρελθόν μας, οι παλαιές αξίες (που δεν υπάρχουν βέβαια τώρα) και οι Ελληνες που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό με συνείδηση και μεγάλη επιτυχία και τιμούν την Ελλάδα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που έρχεστε στην Πάτρα. Ποια η σχέση σας με την πόλη;
Εχω δεσμούς οικογενειακούς με την Πάτρα. Στο παρελθόν, για αρκετά χρόνια περνούσα τα καλοκαίρια στα περίχωρα. Την αγαπώ ως πόλη και θαυμάζω την αστική της παράδοση.
Ζείτε μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Τι απολαμβάνετε στην κάθε μια τους ως προς τον τρόπο ζωής;
Ζω οκτώ μήνες τον χρόνο στην Ελλάδα και τέσσερις στη Σαρδηνία. Εχω σπίτι εκεί. Είμαι παντρεμένη με Ιταλό, Σάρδο συγκεκριμένα. Ετσι έχω τη δυνατότητα να απολαμβάνω δυο τελείως διαφορετικές ζωές, παρότι μοιάζουμε ως ψυχοσύνθεση με τους Ιταλούς.
Με ποιο ιστορικό πρόσωπο θα θέλατε να συνομιλήσετε, αν γινόταν να ξεπηδήσει από το παρελθόν, και γιατί;
Με τον Χαρίλαο Τρικούπη, γιατί με την περίοδο του «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν!!!» ασχολούμαι ερευνητικά τώρα με στόχο τη συγγραφή του επόμενου μυθιστορήματος της σειράς «Οι κόρες της Ελλάδας», το οποίο θα καλύπτει την περίοδο της Αθήνας 1880 – 1920.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
