Του ΜΑΡΙΟΥ ΕΥΡΥΒΙΑΔΗ
Ο Ταγίπ Ερντογάν, γνωστός επίσης και ως ο “Μεγάλος Μάστρος”, ως ο “Μεγάλος (Μπουγιούκ) Ηγέτης”, ως “Ρεΐς” (Αργηγός), ακόμη και ως “Χαλίφης”, ετοιμάζεται να γονατίσει- ξανά.
Γονάτισε και ζήτησε συγνώμη από τον Πούτιν της Ρωσίας μετά την κατάρριψη του Ρωσικού μαχητικού στη Συρία τον Νοέμβριο του 2015. Οι παλληκαρισμοί του έναντι στη Μόσχα κράτησαν γύρω στους επτά μήνες. Μετά τις Ρωσικές οικονομικές κυρώσεις αλλά και την απαγόρευση τουρκικών πτήσεων πάνω από τη Συρία, που του επέβαλαν οι Ρώσοι, έβαλε την ουρά στα σκέλια και απολογήθηκε με επιστολή προς τον Προεδρο Πούτιν και με δημόσια δήλωση τον Ιούνιο του 2016. Εξέφρασε επίσης και τη λύπη του στην οικογένεια του Ρώσου πιλότου που δολοφονήθηκε στο έδαφος από ομοϊδεάτες του, αφού έπεσε με αλεξίπτωτο.
Ο Μπουγιούκ Ταγίπ γονάτισε και πάλι έναντι στον αμερικανό Πρόεδρο Τράμπ με τη γνωστή υπόθεση της ομηρίας του Αμερικάνου πάστορα Αντριου Μπρόνσον. Στο πλαίσιο της ανατολίτικης του “διπλωματίας των ομήρων” κατά της Δύσης (και της Ελλάδας με τους δυο στρατιωτικούς- που εμείς έχουμε ήδη ξεχάσει), ο αμερικανός πάστορας προφυλακίστηκε για δυο περίπου χρόνια (2016-18) αναμένοντας δίκη κατηγορούμενος ως “τρομοκράτης”. Ταυτόχρονα ο Ταγίπ διατυμπάνιζε πως θα τον άφηνε ελεύθερο αν ο Τράμπ του έδινε μια σειρά από ανταλλάγματα μεταξύ των οποίων και τον παλιό του συνεργάτη, τον Χότζια Γκουλέν που ζεί στις ΗΠΑ και τον οποίο ο Ταγίπ κατηγορούσε επίσης ως “αρχιπραξικοπηματία” και “αρχιτρομοκράτη”.
Ο Τράμπ όμως τον γονάτισε επιβάλλοντας του κλιμακωτά σειρά οικονομικών κυρώσεων που βούλιαξαν την τουρκική λίρα διεθνώς. Και ο Ταγίπ παραδόθηκε άνευ όρων, ελευθερώνοντας τον πάστορα και όχι μόνο.
Θα ταπεινωθεί για τρίτη φορά ο “Μεγάλος Μάστρος” της ισλαμιστικής Τουρκίας, με μάρτυρα ξανά τον κόσμο όλο; Νομίζω πως ναι, θα ξαναγονατίσει. Και ο λόγος θα είναι ο ίδιος, δηλαδή η οικονομία. Όσα πολιτικά κέρδη φαίνεται να αποκομίζει ο Ερντογάν στο εσωτερικό με τους λογής λογής τυχοδιωκτισμούς του, κανένα δεν μπορεί να θεραπεύσει τις αναπηρίες από τις οποίες υποφέρει η οικονομία της χώρας του.
Η οικονομία της Τουρκίας και γενικά η Τουρκία η ίδια, είναι άμεσα εξαρτημένη από την ατλαντική Δύση. Οι Τούρκοι – ισλαμιστές και μη – μπορούν να λέν ό,τι κυριολεκτικά τους καπνίσει και, όπως π.χ. επανέλαβαν πρόσφατα, “χωρίς την Τουρκία” δεν μπορεί να λειτουργήσει με ασφάλεια η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν μπορεί να υπάρξει το ΝΑΤΟ και πως, και επιμέρους, αν δεν τους δοθούν τα πολεμικά αεροπλάνα F-35 από τις ΗΠΑ – και συνεπώς χωρίς την Τουρκική συμμετοχή- θα καταρρεύσει το προγράμμα συμπαραγωγής τους. Λένε και πολλά αλλά ευτράπελα οι Τούρκοι, για όσους γνωρίζουν την “κοσμοθεωρία” τους. Και τα οποία όλα καταλήγουν πως χωρίς την Τουρκία και τη συμμετοχή της στους Δυτικούς θεσμούς, θα επέλθει η συντέλεια του κόσμου. Ή τουλάχιστον το τέλος του πολιτισμού. Και αυτό διότι όλοι οι πολιτισμοί επικάθονται και παράγονται από το δικό τους!
Εγώ πάντα λέω πως εάν η ατλαντική Δύση δεν ενέτασσε την μεταπολεμική Τουρκία στους ατλαντικούς θεσμούς, σήμερα η Τουρκία θα ήταν μια χώρα κάτι μεταξύ Αιγύπτου και Πακιστάν. Δηλαδή θα λειτουργούσε υπό το άγος του υπερπληθυσμού και του ισλαμιστικού εξτρεμισμού. Ο παραλληλισμός με τη Αιγυπτο γίνεται μόνο σε σχέση με τον υπερπληθυσμό και τίποτα άλλο. Η Αίγυπτος είναι μια χώρα με Μεσογειακή ιστορία και πολιτισμό, αντίθετα με την Τουρκία των Οσμανλών και των Σελτζούκων.
Είναι στην ατλαντική Δύση που βρίσκεται η χρυσοτόκος για την Τουρκία χήνα, αρχίζοντας ιστορικά από το Σχέδιο Μάρσιαλ (1947) και το ΝΑΤΟ. Είναι το ΝΑΤΟ που έφτιαξε με δανεικά και αγύριστα την πολεμική μηχανή της Τουρκίας και ανέπτυξε τις στρατιωτικές της υποδομές. Και είναι μέσω του εργαλειακού δυτικού πολιτικού μύθου – που παρουσίαζε την Τουρκία ως πολιτικό “μοντέλο παντός καιρού”- που είχαμε τον “εκμοντερνισμό” και “εκδημοκρατισμό”, τάχατες, της Τουρκίας. Και είναι μέσω των δανεικών και αγύριστων – από τις ΗΠΑ, από τη Γερμανία, από την Αγγλία , από την Ιαπωνία, από την Παγκόσμια Τράπεζα, από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- μιλάμε δις δολάρια που ξεπερνούν ακόμη και την αμερικανική βοήθεια προς το Ισραήλ- που στήθηκε, λειτούργησε και λειτουργεί η Τουρκική οικονομία. Η Τουρκία “μπήκε-βγήκε” στην Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο πάνω από 23 φορές από το 1945 μέχρι το 2000! Τις πλείστες φορές τα δάνεια κατέληγαν χαριστικά.
Και είναι εδώ που θέλω να καταλήξω, κάτι που επίσημα δηλώνουν και οι Τούρκοι, με κάθε ευκαιρία. Δεν υπάρχει, δήλωσε πρόσφατα ο Ερντογάν (6 Mαΐου), εναλλακτική συμμαχία από το ΝΑΤΟ και πως η Τουρκία θα πρέπει να γίνει, επιπλέον, και μέλος της ΕΕ (9 Μαΐου). Ο δε ΥΠΕΞ του, ο Τσαβούσογλου, αρθρογράφησε πρόσφατα (Politico, 14 Μαΐου) πως η ένταξη της χώρας του στην ΕΕ βρίσκεται στη κορυφή της Τουρκικής ατζέντας. Αυτά για όσους λέν πως η Τουρκία σήκωσε άγκυρα για την Ευρασία. Ναι, έχει συμφέροντα εκεί. Αλλά τα χρυσά αυγά δεν τους χαρίζονται στην Ευρασία, όπως τους καλόμαθαν οι πάτρωνές τους στη Δύση και όπως αυτοί απαιτούν γιατί, λένε και πιστεύουν, πως η Δύση πρέπει να τους πληρώνει τους λογαριασμούς τους διότι τους έχει ανάγκη. Αυτό δήλωσε Τούρκος Πρωθυπουργός το 1979, λίγο πριν η χώρα του εισπράξει πακτωλό χρημάτων από την Ουάσιγκτον.
Μέχρι πρόσφατα η Τουρκία κατάφερνε να έχει και το μαχαίρι και το πεπόνι, στις δοσοληψίες της με την ατλαντική Δύση. Είχε και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτασμένο. Όμως με τις απανωτές οικονομικές κρίσεις του νεοφιλελευθερισμού- που συστημικά δεν έχουν τελειωμό- η δυτική πίτα σταμάτησε να διευρύνεται. Και δεν μπορούν πλέον κομμάτια της να χαρίζονται. Αυτό είναι, παρεμπιπτόντως, και το ζόρι του Προέδρου Τράμπ που επιτίθεται ασταμάτητα σε φίλους και εχθρούς σε οικονομικά ζητήματα. Το φαγοπότι των “αναντικατάστατων” για την ατλαντική Δύση εταίρων έχει τελειώσει. Ο καθένας πρέπει να σηκώνει το βάρος του. Και όποιος δεν μπορεί, πτωχεύει.
Θα αποφύγει την πτώχευση η Τουρκία του Μεγάλου Μάστρου; Την πτώχευση μπορεί ναι, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο όμως, όχι. Εκεί ο Ταγίπ θα γονατίσει για τρίτη φορά. Και βέβαια εφόσον τα βρεί πρώτα με την Ουάσινγκτον. Αυτό είναι το καλό σενάριο. Υπάρχει και το ενδεχόμενο της ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας.
Η Μπουγιούκ Τουρκία του Μπουγιούκ Ταγίπ παίζει σε πολλά ταμπλό. Είναι υπερξαπλωμένη. Δεν γνωρίζω ποια από τις τουρκικές μπάλες που αιωρούνται θα σκάσει στο έδαφος. Θα είναι το ζήτημα των S-400; Της Συρίας, ειδικά στο ζήτημα του Ιντλίμπ; Μήπως οι τυχοδιωκτισμοί στη Μεσόγειο; Ή μήπως η βία και νοθεία που ετοιμάζει στις “επαναληπτικές” δημοτικές εκλογές στην Πόλη στις 23 Ιουνίου;
Η εκτίμηση μου είναι πως χρονικά το γαϊτανάκι θα αρχίσει να ξεδιπλώνεται στην Πόλη. Είτε κερδίσει είτε χάσει. Αλλά είναι δυνατόν να χάσει; Ως προεδρικός δικτάτορας ελέγχει όλους τους μηχανισμούς του κράτους και του παρακράτους. Εκβίασε απροκάλυπτα τη επανάληψη εκλογής στη περίπτωση της Πόλης για να χάσει; Πως θα κυβερνά στην Άγκυρα χωρίς να ελέγχει την Πόλη και τον πλούτο που αυτή παράγει για τον ίδιο και τον εσμό των αυλικών του; Ο ίδιος έχει επανηλειμμένα δηλώσει πως αυτό δεν γίνεται, που σημαίνει δεν θα το επιτρέψει. Ανεξάρτητα, προσωπικά του εύχομαι κάθε επιτυχία που βέβαια δεν την χρειάζεται. Έχει τον Αλλάχ μαζί του.
