Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη
Την εβδομάδα που μας πέρασε αυξήθηκαν οι ανησυχίες στα διεθνή χρηματιστήρια, έπειτα από την απόφαση του Αμερικανού προέδρου να επιβάλει δασμούς 5% στα εισαγόμενα μεξικανικά προϊόντα. Η συνέχιση των διαπραγματεύσεων των αξιωματούχων ΗΠΑ και Κίνας, διατηρεί σε εγρήγορση τα χρηματιστήρια παγκοσμίως, με τους επενδυτές να έχουν στραμμένη την προσοχή τους στην κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας.
Πόσο όμως υπερβολική μπορεί να χαρακτηριστεί η αντίδραση των διεθνών δεικτών, απέναντι στην απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει δασμούς στα εισαγόμενα μεξικανικά προϊόντα;
Οι εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ και Μεξικού
Είναι γνωστό από την πρώτη μέρα το δόγμα του Αμερικανού προέδρου «πρώτα οι ΗΠΑ», κάτι το οποίο μετά από δυόμισι χρόνια διακυβέρνησης του γίνεται ήδη αντιληπτό. Η προσπάθεια του Ντόναλντ Τραμπ να μειώσει το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με τους κύριους εμπορικούς εταίρους, τον οδηγεί στην απόφαση της επιβολής δασμών.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι από την πρώτη στιγμή η προσοχή του Αμερικανού προέδρου εστιάστηκε κυρίως σε Κίνα και Μεξικό, καθώς αυτές οι δύο χώρες αποτελούν τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, με την αξία των εισαγόμενων προϊόντων από την πρώτη να ανέρχεται στο ποσό των 31,2 δισ. δολαρίων τον Μάρτιο του 2019, και από την δεύτερη στο ποσό των 31,3 δισ. δολαρίων τον αντίστοιχο μήνα, όπως μπορούμε να διακρίνουμε και στο παρακάτω γράφημα.
Πηγή γραφήματος:www.census.gov
Η απόφαση των ΗΠΑ να επιβάλλουν δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα από Κίνα και Μεξικό, γίνεται για ευνόητους λόγους, καθώς το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ το 2018 έφθασε τα -622,1 δισ. δολάρια, αγγίζοντας το 2006 τα -761,8 δισ. δολάρια, όπως διακρίνουμε και στο παρακάτω γράφημα. Η τελευταία φορά που οι ΗΠΑ είχαν θετικό εμπορικό ισοζύγιο, ήταν το 1975 με 12,4 δισ. δολάρια, αρχίζοντας έκτοτε να γίνονται ελλειμματικές σε σχέση με τους εμπορικούς τους εταίρους.
Πηγή γραφήματος:www.census.gov
Ποιος χάνει από την επιβολή δασμών;
Είναι γνωστό ότι οι ΗΠΑ αποτελούν παγκόσμια δύναμη, κι ως παγκόσμια δύναμη (οικονομική και στρατιωτική) έχουν τον τρόπο τους να επιβάλλουν αυτό που θέλουν. Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου να επιβάλλει δασμούς 5% στα εισαγόμενα μεξικανικά προϊόντα, οδήγησε σε σημαντικές απώλειες τα διεθνή χρηματιστήρια.
Με μια πρώτη ματιά, μπορεί να πει κάποιος ότι τα μεξικανικά προϊόντα θα γίνουν ακριβότερα για τους Αμερικανούς καταναλωτές, καθώς στο τέλος θα είναι κι αυτοί που θα ζημιωθούν, κι όχι άδικα. Εξετάζοντας όμως καλύτερα την απόφαση για επιβολή δασμών, αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι ΗΠΑ θα είναι αυτές οι οποίες δεν θα ζημιωθούν καθόλου ή θα είναι αυτές που έχουν την λιγότερη δυνατή ζημία. Κι αυτό διότι, η μείωση του εταιρικού φόρου, αλλά και το κάλεσμα για επαναπατρισμό επιχειρηματικών κεφαλαίων θα ενισχύσει την αμερικανική οικονομία, διατηρώντας ή και μειώνοντας την ήδη χαμηλή ανεργία, θα βοηθήσει την ανάπτυξη, αφού ένα μέρος των εισαγόμενων μεξικανικών ή κινεζικών προϊόντων θα αντικατασταθεί με εγχώρια προϊόντα.
Οι ΗΠΑ για το Μεξικό αποτελούν σημαντικό εμπορικό εταίρο, καθώς το 80% των εξαγωγών πηγαίνει στις ΗΠΑ (βλ. γράφημα παρακάτω).
Πηγή γραφήματος:www.tradingeconomics.com
Εξάλλου, το θετικό εμπορικό ισοζύγιο του Μεξικού τους τελευταίους τρεις μήνες (1,37 δισ. δολάρια τον Μάρτιο, βλ. παρακάτω γράφημα), δεν εγγυάται την ανάπτυξη της μεξικανικής οικονομίας στην περίπτωση μάλιστα, που οι δασμοί των μεξικανικών προϊόντων προς ΗΠΑ αγγίξουν το 20%, όπως ανακοίνωσε ο Αμερικανός πρόεδρος.
Πηγή γραφήματος:www.tradingeconomics.com
Ο φόβος των χρηματιστηρίων
Από την πρώτη στιγμή που η επιβολή δασμών στα εισαγόμενα κινεζικά προϊόντα έγινε πραγματικότητα, τα διεθνή χρηματιστήρια εξελίχθηκαν σε «τρενάκι του τρόμου».
Η δεκαετής σχεδόν bull market των διεθνών χρηματιστηρίων δείχνει να φθάνει στο τέλος της, παρά τα ικανοποιητικά εταιρικά δεδομένα. Για παράδειγμα, τα κέρδη ανά μετοχή των εταιρειών του S&P 500 για τους επόμενους δώδεκα μήνες παραμένουν σε ανοδική τροχιά, όπως διακρίνουμε και στον παρακάτω πίνακα, εξαιρώντας βέβαια το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι επαναγορές ιδίων μετοχών από τις εταιρείες του S&P 500 έχουν αυξηθεί.
Πηγή:www.ycharts.com
Μπορεί τα παραπάνω να αποτελούν ένα σημαντικό στοιχείο για την «υγεία» των εταιρειών του S&P 500, αυτό όμως που τρομάζει πραγματικά τους επενδυτές είναι μια επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας.
Όπως διακρίνουμε στο παρακάτω γράφημα, ο δείκτης όγκου παγκοσμίως των εμπορευόμενων προϊόντων έχει υποχωρήσει το 2018 στο 102,78, όταν το 2017 βρισκόταν στο 104,53, το 2016 στο 101,6, και το 2015 στο 102,06. παρατηρείται δηλαδή μια επιβράδυνση του διεθνούς εμπορίου (σε όρους όγκου) η οποία με την επιβολή δασμών, γεωπολιτικών εντάσεων, αλλά και αύξησης του χρέους, μπορεί να οδηγήσει σε μια νέα ύφεση την παγκόσμια οικονομία.
Πηγή γραφήματος:www.wto.org
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι ο μέσος όρος δασμών των ΗΠΑ για τα εισαγόμενα προϊόντα (στοιχεία 2017 WTO) ανέρχεται στο 3,44%, όταν στις πρώτες θέσεις διεθνώς βρίσκονται χώρες όπως οι Μπαχάμες, το Σουδάν, και η Αίγυπτος (βλ. παρακάτω γράφημα).
Πηγή γραφήματος:www.wto.org
Συμπέρασμα
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, η ανακοίνωση επιβολής δασμών από τον Ντόναλντ Τραμπ στα εισαγόμενα μεξικανικά προϊόντα, δεν είναι κάτι το οποίο επηρεάζει άμεσα την παγκόσμια οικονομία. Η πτώση των διεθνών χρηματιστηρίων από την απόφαση του Αμερικανού προέδρου, προήλθε κυρίως υπό τον φόβο εξασθένισης της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία πιθανών να οδηγήσει τα επόμενα χρόνια σε μια νέα ύφεση.
Πηγές:
www.census.gov
www.ycharts.com
www.wto.org
www.tradingeconomics.com
