Μια σημαντική εξέλιξη στο πεδίο της υγείας διεθνώς πρόκειται να συμβεί το επόμενο έτος: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) θα αναγνωρίσει επίσημα την Παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική (ΠΚΙ), κάτι που πιθανότατα θα αλλάξει καθοριστικά την ιατρική σε όλο τον κόσμο τα επόμενα χρόνια.
Η ΠΚΙ βασίζεται θεωρητικά στην έννοια του «τσι», της ζωτικής ενέργειας που υποτίθεται ότι ρέει μέσα στο σώμα κατά μήκος καναλιών (των «μεσημβρινών»). H αποκατάσταση της ομαλής ροής του «τσι» (π.χ. με το βελονισμό σε κατάλληλα σημεία του δέρματος) θεωρείται ότι βοηθά στην επαναφορά της υγείας. Από την άλλη, μια σειρά από παραδοσιακά βότανα υποτίθεται ότι επαναφέρουν την ισορροπία ανάμεσα τις δύο βασικές δυνάμεις του «γιν» και του «γιανγκ».
Το κυρίαρχο όργανο του ΠΟΥ, η Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας, που θα συνέλθει το 2019, θα υιοθετήσει την 11η έκδοση της διεθνούς «Βίβλου» για την υγεία σε όλο τον κόσμο, της «Διεθνούς Στατιστικής Ταξινόμησης των Ασθενειών και Σχετικών Προβλημάτων Υγείας» (ICD-11). Για πρώτη φορά, αυτή η έκδοση θα περιλαμβάνει λεπτομέρειες για τις κατά τόπους παραδοσιακές ιατρικές και ιδίως για την κινεζική, που είναι η πιο διαδεδομένη.
Η εν λόγω έκδοση, που έχει μεγάλη διεθνή απήχηση ως οδηγός και σημείο αναφοράς για τους επαγγελματίες της υγείας, ταξινομεί χιλιάδες ασθένειες και διαγνώσεις, θέτοντας την ιατρική «ατζέντα» στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Επηρεάζει καθοριστικά πώς οι γιατροί κάνουν διαγνώσεις, αν και πώς οι ασφαλιστικές εταιρείες ασφαλίζουν τους ασθενείς, πώς και πού οι επιδημιολόγοι διεξάγουν τις έρευνές τους, πώς οι ειδικοί ερμηνεύουν τις στατιστικές της θνησιμότητας κ.α.
Το κεφάλαιο 26 της νέας έκδοσης θα περιέχει το πρώτο σύστημα ταξινόμησης για την παραδοσιακή ιατρική, κάτι που αναμένεται να έχει σημαντική επίδραση διεθνώς. Απλώς και μόνο η συμπερίληψη της κινεζικής και λοιπής παραδοσιακής ιατρικής στο πιο επίσημο κείμενο-μπούσουλα του ΠΟΥ, θα προσδώσει μια αύρα καταξίωσης στην εναλλακτική ιατρική και θα επιταχύνει την αποδοχή και εξάπλωσή της διεθνώς, ώστε τελικά να αποτελέσει ένα αποδεκτό και όχι «αιρετικό» τμήμα στο παγκόσμιο σύστημα παροχής υπηρεσιών υγείας.
Ο ΠΟΥ βλέπει με θετικό μάτι τις παραδοσιακές ιατρικές όπως η κινεζική, επειδή θεωρεί ότι αυτές συμβάλλουν, ώστε να υπάρξει καθολική ιατρική κάλυψη του παγκόσμιου πληθυσμού, με το σκεπτικό ότι τα κινεζικά και άλλα παραδοσιακά φάρμακα είναι φθηνότερα και πιο προσιτά σε αρκετές χώρες (αν και όχι σε όλες).
Οι νέες οδηγίες του ΠΟΥ (το κεφάλαιο 26 της νέας έκδοσης της «Βίβλου» του) αναμένεται να υιοθετηθεί από όλα τα κράτη μέλη του έως το 2022. Κάπως έτσι, στο μέλλον π.χ. ένας διαβητικός που θέλει να καταφύγει στην ΠΚΙ, θα γνωρίζει και πιο επίσημα ότι μπορεί να δοκιμάσει βελονισμό, βότανα, κάψιμο βοτάνων κοντά στο δέρμα του, τσάι από σπανάκι, σέλινο και σόγια κ.α. Για πρώτη φορά στην ιατρική ιστορία, όροι όπως «ανεπάρκεια του τσι στη σπλήνα» θα εισαχθούν στην επίσημη ιατρική ορολογία.
Φόβοι και αντιρρήσεις από επιστήμονες της Δύσης
Όμως,αντίθετα με τον ΠΟΥ, καθόλου δεν έχουν εξίσου ευμενή άποψη πολλοί δυτικοί γιατροί και εν γένει επιστήμονες του βιοϊατρικού τομέα, οι οποίοι μάλλον βλέπουν με βαθιά ανησυχία την κινεζική ιατρική να «σηκώνει κεφάλι» και να «μπαίνει στα χωράφια» τους.
Οι ουκ ολίγοι επικριτές της ΠΚΙ τη θεωρούν αντιεπιστημονική, μη υποστηριζόμενη από κλινικές μελέτες και μερικές φορές επικίνδυνη για τους ασθενείς. Μεταξύ άλλων, επισημαίνουν ότι η αρμόδια κινεζική εποπτική αρχή για τα φάρμακα λαμβάνει κάθε χρόνο πάνω από 230.000 αναφορές για παρενέργειες εναλλακτικών φαρμάκων της ΠΚΙ.
Με δεδομένες τις πολλές αμφιβολίες για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της ΠΚΙ, αρκετοί ειδικοί αναρωτιούνται γιατί ο ΠΟΥ σπεύδει να υποστηρίξει τέτοιες ιατρικές πρακτικές. Όπως είπε στο “Nature” ένας από τους σκεπτικιστές, ο ομότιμος καθηγητής ανοσολογίας του Κολλεγίου Ιατρικής Baylor του Τέξας, «κάποια στιγμή ο καθένας θα ρωτήσει: μα γιατί ο ΠΟΥ αφήνει τους ανθρώπους να αρρωστήσουν;».
Η δυτική ιατρική αναζητά σαφείς αιτίες για τις αρρώστιες και εφαρμόζει φαρμακευτικές, γονιδιακές και άλλες θεραπείες, μόνο εφόσον αυτές έχουν δοκιμασθεί με επιτυχία μέσω κλινικών μελετών τυχαιοποιημένων και ελεγχόμενων (π.χ. με εικονικό φάρμακο ή πλασίμπο).
Από την άλλη, η ΠΚΙ δεν θεωρεί ότι είναι δυνατό να εξαχθούν συμπεράσματα από μελέτες σε ομάδες ασθενών, αλλά θέτει το πρόβλημα της υγείας και της αρρώστιας σε εξατομικευμένη βάση, ενώ δεν έχει καμιά ιδιαίτερη αγάπη στις κλινικές μελέτες. Τα φάρμακά της δεν περιορίζονται σε μια δραστική ουσία (όπως συμβαίνει συχνά με τα δυτικά), αλλά περιέχουν ένα μίγμα δεκάδων ουσιών, οπότε ο μηχανισμός της θεραπείας είναι δύσκολο έως αδύνατο να εξειδικευθεί.
Πάντως οι δύο ιατρικές «σχολές» βρίσκονται εδώ και καιρό σε φάση αλληλεπίδρασης. Κατεστημένοι φορείς όπως τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ έχουν δημιουργήσει μονάδες για τη μελέτη των παραδοσιακών ιατρικών πρακτικών και φαρμάκων, ενώ οι ειδικοί στην ΠΚΙ ολοένα συχνότερα δέχονται να κάνουν κλινικές μελέτες για να αποδείξουν ότι τα φάρμακά και οι πρακτικές τους (π.χ. ο βελονισμός) όντως «δουλεύουν».
Προς το παρόν, είναι μετρημένες στα δάχτυλα οι περιπτώσεις κινεζικών θεραπειών με βότανα που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές σε τυχαιοποιημένες και ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές. Ίσως η πιο γνωστή περίπτωση είναι η αρτεμισινίνη, που απομονώθηκε από ερευνητές της Ακαδημίας Παραδοσιακής Κινεζικής Ιατρικής στο Πεκίνο και η οποία θεωρείται πλέον μια ισχυρή θεραπεία για την ελονοσία. Η χημικός Γιουγιού Του που την ανακάλυψε, κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας/Ιατρικής 2015.
Αλλά τέτοιες περιπτώσεις, προς το παρόν, αποτελούν εξαίρεση. Ο πιο επίσημος φορέας, το Εθνικό Κέντρο Συμπληρωματικής και Ολιστικής Υγείας των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ, έχει συμπεράνει ότι «για τις περισσότερες παθήσεις, δεν υπάρχει επαρκής αξιόπιστη επιστημονική απόδειξη για να γνωρίζουμε αν οι μέθοδοι της ΠΚΙ όντως έχουν αποτέλεσμα στις παθήσεις για τις οποίες χρησιμοποιούνται».
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
