Οι πιο εντυπωσιακές διακοπές που έχω κάνει ποτέ ήταν ο γύρος της Πελοποννήσου στα 33μου, ήρθα για αυτό τον σκοπό από το εξωτερικό που έτυχε να λείπω συνεχόμενα για πάνω από ένα χρόνο. Αν και είχα φύγει από την Ελλάδα για να εργασθώ με την αφελή νοοτροπία: του «όπου γης και Πατρίς» — σύντομα κατάλαβα πόσο ανώριμος ήμουν. Ρωτούσα ξένους συναδέλφους μου, λοιπόν, που είχαν γυρίσει όλο τον κόσμο, να μου προτείνουν κάποιο μέρος για εξωτικές διακοπές και όλοι μηδενόςεξαιρουμένου μου έλεγαν Ελλάδα και πάλι Ελλάδα. Ευτυχώς τους άκουσα.
Μια ταινία που έχει συλλάβει με μοναδικό τρόπο την δραματικότητα του Ελληνικού τοπίου (το διαχρονικό και το εφήμερο, το πνευματικό και το υλικό, το φως και το σκοτάδι) είναι Αμερικάνικη: το «Before midnight» με τον υπέροχο Ίθαν Χοκ (δείτε και τις άλλες δύο ταινίες της τριλογίας, το «Before Sunrise» και «Before Sunset» — αντιθέτως, το «Mama mia» με το καρακιτσαριό του υποτιμάει το Ελληνικό τοπίο δεν το αναδεικνύει). Δικά μας μάτια δεν θα μπορούσαν εύκολα να διακρίνουν αυτά που είδαν στο Ελληνικό τοπίο τα Αμερικανικά μάτια του «Before midnight».
Σε όλους όσους έχει λείψει κάποτε η Ελλάδα γνωρίζουν καλά πως μόνο στο εδώ καλοκαίρι συμβαίνει αυτή η συνουσία ουρανού και γης, στην διάρκεια της οποίας ο ουρανός γίνεται τόσο γαλανός και τα λιβάδια άλλες φορές τόσο πράσινα και άλλες τόσο χρυσαφί. Οι αρχαίοι μας το είχαν αποτυπώσει θαυμάσια στον μύθο: ο Ουρανός σφιχταγκάλιαζε την Γαία τόσο πολύ που αυτή δεν άντεχε και παρακάλεσε τον γιο της τον Κρόνο να την βοηθήσει. Ο Κρόνος τότε έκοψε τους όρχεις του Ουρανού· πέφτοντας αυτοί στην θάλασσα, από το σπέρμα τους γεννήθηκε η Αφροδίτη και από το αίμα τους οι Ερινύες (πόσο μεγαλειώδες, συνδύασαν την ηδονή με τις ενοχές κάποιες χιλιετίες πριν τον Φρόυντ). Η Ελληνική φύση γελάει με χρώματα.
Θυμάμαι οδηγούσα στο Πελοποννησιακό τοπίο και οι εναλλασσόμενοι τόνοι του γαλάζιου ήταν σαν νότες που σχημάτιζαν μουσικές και του πράσινου λέξεις που σχημάτιζαν ποιήματα. Τόσο μου είχαν λείψει τότε τα Ελληνικά χρώματα (τώρα τα έχω συνηθίσει δεν τα θαυμάζω το ίδιο). Εκείνη η καλοκαιρινή συνουσία κορυφώθηκε στο τέλος σε ένα χρωματικό οργασμό μουσικής και ποίησης στην Μονεμβάσια. Το βράδυ, στο φεγγαρόφωτο του κάστρου, ανάμεσα στα γιασεμιά και τ’ άστρα, βλέπεις την σκιά της γης στην σελήνη και εύκολα αντιλαμβάνεσαι γιατί πάντα οι Έλληνες ήξεραν πως η γη είναι στρογγυλή (θυμηθείτε τι κουβαλούσε ο Άτλας στην πλάτη του). Γι’ αυτό, ανέκαθεν, και ορθώς, είχαμε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις σκιές παρά στους ξένους. Στην Μονεμβάσια εκείνες οι μέρες τότε αποδείχθηκαν γεμάτες θαύματα και οι βραδιές σπαρμένες μάγια.
Νομίζω πως ο Έλλην Θεός θα θυμώσει αν πας Μονεμβάσια και δεν τα προσέξεις αυτά. Η μόνη αμαρτία που δεν συγχωρείται στην Ελλάδα είναι να κοιτάς την δουλειά σου και όχι το κάλλος του κόσμου.
Γιατί το κάλλος δεν οδηγεί ποτέ στην αμφισβήτηση του Θεού.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΖΙΑΜΠΑΡΑΣ
