Ήταν χαράματα 3ης Μαρτίου του 1957… και μέχρι τη δύση του ηλίου έχει γραφτεί ο επίλογος μίας από τις πλέον ηρωικές πράξεις στην κυπριακή ιστορία και όχι μόνο. Μίας θυσίας της οποίας το μεγαλείο έφτασε ώς τα πέρατα της Γης.
Αποθαυμάστηκαν συγγραφείς, ποιητές, συνθέτες, ακόμα και οι εχθροί! Μέχρι εκείνη τη μέρα μαθαίναμε πώς πολεμούν οι Έλληνες και ο Γρηγόρης Αυξεντίου του Πιερή και της Αντωνούς από τη Λύση αποφάσισε να μας μάθει και πώς πεθαίνουν. Και μας το δίδαξε με τον πιο τρανό τρόπο!
Χρόνος βγαίνει χρόνος μπαίνει και η μνήμη μένει άσβεστη να μας θυμίζει το ένδοξο έπος της ΕΟΚΑ. Τις θυσίες όλων εκείνων των παλληκαριών και κατ’ επέκταση ολόκληρου σχεδόν του κυπριακού λαού που με τις πράξεις τους έγραψαν με χρυσά γράμματα τη δική τους, τη δική μας ιστορία και μας δίδαξαν με τον αγώνα τους τι εστί πίστη, ιδανικά και τι ελευθερία.
Έχοντας την τάση να καθιερώνουμε ημέρες τιμής γεγονότων και χαρακτήρων, η μεθαυριανή μέρα, 3η Μαρτίου, θα μπορούσε κάλλιστα να είχε καθιερωθεί ως ημέρα ηρωισμού, αναδεικνύοντας με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο τη λεκτική έννοια της πράξης. Η ιστορία είναι σε όλους γνωστή και αξίζει να την επαναλαμβάνουμε για να μαθαίνουν οι νέες γενεές για τον ηρωισμό και τα ιδανικά των προγόνων μας.
Επειδή στο πέρασμα του χρόνου επιτήδειοι επιχείρησαν και επιχειρούν να νοθεύσουν τον πραγματικό σκοπό και το αποτέλεσμα του αγώνα με διάφορες αμπελοφιλοσοφίες αλλοιώνοντας ακόμη και ιστορικά γεγονότα, εδώ χρήζει να πούμε δύο κουβέντες παραπάνω.
Κατ’ αρχάς, τα γεγονότα είναι τόσο νωπά και οι μαρτυρίες τόσο φρέσκες με αρκετούς από τους πρωταγωνιστές να βρίσκονται ακόμη εν ζωή που είναι λιγάκι δύσκολο να αλλοιωθούν.
Όσον αφορά όμως τον πραγματικό σκοπό και το αποτέλεσμα από θεωρητικής πάντα άποψης, ναι, μπορεί να υπάρξουν οι οποιεσδήποτε παρεμβολές είτε από σκοπιμότητα είτε από άγνοια που να το μειώνουν.
Ακούμε λοιπόν πολλές φορές να γίνεται λόγος για τον αγώνα της ΕΟΚΑ και πως δεν έπρεπε να γίνει, καθώς επίσης τι κερδίσαμε (;) και ότι οι Άγγλοι θα μας έδιναν την ελευθερία μας, αργά ή γρήγορα, όπως συνέβη με τη Μάλτα, την Ινδία, τις Σεϋχέλλες κλπ. Στο σημείο αυτό είναι πολύ σημαντικό να ειπωθεί πως οι συγκυρίες και η γεωστρατηγική θέση της κάθε χώρας ήταν διαφορετικές για τα δεδομένα της κάθε εποχής, ανάλυση η οποία αφορά ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο.
Εν ολίγοις, η πολυπληθής Ινδία για παράδειγμα απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1947, διχοτομημένη, μετά από γενικευμένο αγώνα αυτοδιάθεσης που χαρακτηρίστηκε από μη βίαιες αντιδράσεις. Στη Μάλτα δόθηκε ανεξαρτησία το 1964, αλλά κάτω από το Στέμμα. Δημοκρατία με τον πρόεδρο ηγέτη της χώρας έγινε το 1974. Οι Σεϋχέλλες ανακήρυξαν την ανεξαρτησία τους το 1976 με τη σύνταξη Συντάγματος. Η Κύπρος πότε θα έπαιρνε την ανεξαρτησία της και υπό ποία μορφή; Αυτό είναι το ερώτημα; Άλλωστε η Βρετανία υποσχέθηκε την ανεξαρτησία της Κύπρου με τη συμβολή των Κυπρίων στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο κατά του φασισμού. Υπόσχεση που δεν υλοποιήθηκε ποτέ…
Τελικά και η Κύπρος, προσωρινά, απέκτησε ολοκληρωτικά την ανεξαρτησία της διεξάγοντας απελευθερωτικό αγώνα για αυτοδιάθεση και ένωση με την Ελλάδα. Θα μπορούσε να λεχθεί ότι ο αγώνας επίσπευσε την ανεξαρτησία της Κύπρου. Μια ανεξαρτησία όμως προβληματική και διαφορετική από τον βασικό σκοπό. Aυτός καθαυτός ο αγώνας της ΕΟΚΑ πέτυχε αφενός τον στόχο του, με το γεγονός ότι εξανάγκασε την Βρετανική Αυτοκρατορία να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Aφετέρου η εντεταλμένη κυπριακή ηγεσία απέτυχε στη διαχείριση του προδιαγραφόμενου αποτελέσματος, με την εν λόγω διαπραγμάτευση να καταλήγει στην περιπλοκοποίηση του κυπριακού ζητήματος και στην κατάληξη τελικά μίας κολοβής ανεξαρτησίας η οποία υφίσταται έως σήμερα.
Ποιες θα μπορούσαν όμως να είναι οι εκδοχές εξέλιξης του ζητήματος; Ο αγώνας να συνεχιστεί μέχρι την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος ή αυτό που έγινε με όλα τα επακόλουθα. Αν πάλι η κατάσταση παρέμενε ως είχε, δηλαδή συνέχεια της βρετανικής κατοχής, τότε κατά πάσα πιθανότητα το αποτέλεσμα λίγο-πολύ να ήταν όμοιο με κάτι αντίστοιχο του σημερινού, με μεγαλύτερη όμως βρετανική επιρροή και με καθυστέρηση μερικών δεκαετιών.
Εν κατακλείδι, από πότε ένας λαός αφήνεται έρμαιο στα χέρια του κατακτητή του και όποτε του καπνίσει να του παραχωρήσει την ελευθερία του; Μόνο στους λαούς χωρίς όραμα και ιδανικά οι οποίοι είναι καταδικασμένοι στη δουλοπρέπεια…
