Ο Δήμος της Βαρκελώνης σχεδιάζει ένα τοπικό κοινωνικό νόμισμα για να ευνοήσει και διευκολύνει το «εμπόριο της εγγύτητας», δηλαδή την οικονομία της πόλης και την κοινωνική της διάσταση. Στόχος είναι να αποτελέσει εργαλείο προώθησης του τοπικού εμπορίου, αποτρέποντας να δαπανάται το χρήμα εκτός του δήμου, και συγχρόνως να λειτουργήσει ως κίνητρο ανάπτυξης της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας.
Το νόμισμα θα κυκλοφορήσει αφού πρώτα υπάρξει μια εξάμηνη διαδικασία ενημέρωσης και εκπαίδευσης των δημοτών. Οπως εξηγεί ο επικεφαλής των υπηρεσιών Εμπορίου, Κατανάλωσης και Αγορών του Δήμου Βαρκελώνης, Μιγέλ Ορτέγα, «θα υπάρξει αυτή η παιδαγωγική διαδικασία για να δούμε με ποιον τρόπο θα εφαρμόσουμε το τοπικό νόμισμα, να παραθέσουμε και εξηγήσουμε θετικές εμπειρίες και πώς εφαρμόστηκαν, δημιουργώντας παράλληλα το κατάλληλο πλαίσιο για να μπορέσει να λειτουργήσει αποτελεσματικά αυτό το νόμισμα».
Η λογική του δήμου είναι πως οποιαδήποτε πρωτοβουλία κοινωνικής οικονομίας χρειάζεται μια διττή προϋπόθεση για να είναι αποτελεσματική: η κοινωνία πρέπει να την υιοθετήσει και η τοπική αυτοδιοίκηση να τη στηρίξει.
Θα ξεκινήσει φέτος σε τρεις κοινότητες με στόχο η πιλοτική λειτουργία του να καταδείξει τις αλλαγές και προσαρμογές που απαιτούνται, ώστε το 2019 το νόμισμα να έχει υιοθετηθεί από ολόκληρο τον δήμο. Χρήσιμη θα είναι και η εμπειρία της Σάντα Κολόμα, του πρώτου δήμου της Καταλονίας που καθιέρωε τοπικό νόμισμα: κυκλοφορεί από φέτος τον Ιανουάριο και ήδη χρησιμοποιείται σε 108 επιχειρήσεις.
Πρόκειται για ένα ψηφιακό νόμισμα που χρησιμοποιείται μέσω κινητών, τάμπλετ και υπολογιστών, ενώ ο δήμος είναι υπεύθυνος για να εξασφαλίζει την ισοδυναμία του με το ευρώ.
Οι δημοτικές αρχές θα το χρησιμοποιούν στη μισθοδοσία όσων υπαλλήλων συμφωνήσουν να πληρώνονται μέσω αυτού, αλλά και στις επιδοτήσεις, τα τοπικά δάνεια, τις προμήθειες και άλλες συναλλαγές τους, ενώ το νόμισμα θα μπορεί να δαπανηθεί στο δίκτυο των εμπορικών επιχειρήσεων και υπηρεσιών που θα έχουν ενταχθεί στο σύστημα.
Οι δημοτικές συναλλαγές και πληρωμές θα αποτελέσουν τον βασικό πυρήνα για την αρχική κυκλοφορία του νομίσματος, αλλά η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από εάν θα υπάρξει μια «κρίσιμη μάζα» καταστημάτων, επιχειρήσεων και πολιτών πρόθυμων να το χρησιμοποιήσουν.
Εχει ενδιαφέρον, όπως σημείωνε η «El Pais», πως οι τραπεζικές αρχές φοβούμενες τις απώλειες που θα σημάνει για τα κέρδη τους το κοινωνικό νόμισμα, μόλις η Αντα Κολάου ανακοίνωσε το σχέδιο, δήλωσαν πως «δεν είναι μόνο ανέφικτο αλλά και ανεπιθύμητο». Ωστόσο, αυτή η εκτίμηση διαψεύδεται από την υπάρχουσα εμπειρία.
Ο δήμος της Βαρκελώνης συνεργάστηκε στενά κατά τον σχεδιασμό αυτού του νομίσματος με τον βρετανικό δήμο του Μπρίστολ, όπου από το 2012 κυκλοφορεί το Bristol Pound: χρησιμοποιείται ήδη από 600 επιχειρήσεις, οι οποίες ανάμεσα στα άλλα πληρώνουν μέρος του μισθού των υπαλλήλων τους με αυτό.
Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι επίσης η εμπειρία της Σαρδηνίας, όπου έξι δήμοι, για να αντιμετωπίσουν την κρίση, καθιέρωσαν το Sardex, ένα νόμισμα που πλέον μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ολόκληρο το νησί και επιτρέπει ανάμεσα στα πολλά άλλα και την πρόσβαση σε φτηνά δάνεια. Η γαλλική Νάντη έχει επίσης καθιερώσει ένα ψηφιακό νόμισμα που επιτρέπει στους δημότες να πληρώνουν από φόρους ώς και το ενοίκιο των κατοικιών τους.
Και άλλωστε ένα τοπικό κοινωνικό νόμισμα δεν φαντάζει τόσο απίθανο όσο προπαγανδίζουν οι τραπεζίτες, αν λάβει κανείς υπόψη πως το σχέδιο της Βαρκελώνης εντάσσεται στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Urban Innovative Action», το οποίο και χρηματοδοτεί την πιλοτική εφαρμογή του.
