Τι αλλάζει με το νέο νόμο για τα πανεπιστήμια

Μέχρι την επόμενη εβδομάδα αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, που παρουσιάζεται σήμερα, Τετάρτη, σε συνέντευξη Τύπου. Παράλληλα, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός, Κώστας Γαβρόγλου, στα τέλη Ιουνίου θα παρουσιαστεί το σχέδιο για το νέο τρόπο εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και την αναβάθμιση του Λυκείου, όπως αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

«Το νομοσχέδιο (σ.σ. για την Τριτοβάθμια) προέκυψε βάσει των εμπειριών των τελευταίων ετών σε διεθνές και εθνικό επίπεδο και με δεδομένα τα προβλήματα που ανέδειξε ο Εθνικός και Κοινωνικός Διάλογος για την Παιδεία», ανέφερε ο κ. Γαβρόγλου.

Το σχέδιο νόμου, αφορά σε θέματα λειτουργίας και οργάνωσης Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) και διδακτορικών σπουδών, σε αλλαγές στις λειτουργίες διοίκησης και αντιπροσώπευσης στα ΑΕΙ, αλλά και στη θεσμοθέτηση περιφερειακών Ακαδημαϊκών Συμβουλίων Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας (ΑΣΑΕΕ).

«Το νομοσχέδιο αντανακλά την εμπιστοσύνη της πολιτείας στην ακαδημαϊκή κοινότητα», σχολίασε ο κ. Γαβρόγλου και πρόσθεσε ότι προωθεί τον εξορθολογισμό της λειτουργίας των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) και των διδακτορικών σπουδών. Παράλληλα, έκανε λόγο για «νέα πνοή δημοκρατικής λειτουργίας στα ιδρύματα», καθώς θα υπάρχει «πλαίσιο δημιουργίας ευρύτατων συναινέσεων στη διοίκηση». Επίσης, υπογράμμισε ότι με τις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου διευρύνεται η αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ, περιορίζεται η γραφειοκρατία, παρέχονται δυνατότητες για διεύρυνση και διεθνοποίηση των προπτυχιακών σπουδών, αλλά και για εξορθολογισμό της λειτουργίας των προγραμμάτων μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών.

Τι προβλέπεται για τα μεταπτυχιακά

Ειδικότερα, σχετικά με τα ΠΜΣ, στόχος της νομοθετικής παρέμβασης είναι να περιγραφούν «οι ακαδημαϊκοί όροι και οι λειτουργικές προϋποθέσεις που θα διασφαλίσουν υψηλής ποιότητας μεταπτυχιακές σπουδές» και ταυτόχρονα λαμβάνεται μέριμνα, ώστε να διασφαλιστεί η ελεύθερη πρόσβαση των φοιτητών στα Π.Μ.Σ. ανεξάρτητα από την οικονομική τους κατάσταση.

Έτσι, τα ΑΕΙ έχουν την ευθύνη για την ίδρυση, τη λειτουργία και την οικονομική διαχείριση των μεταπτυχιακών, ωστόσο, ο υπουργός έχει δικαίωμα αναπομπής της απόφασης της Συγκλήτου περί ίδρυσης ΠΜΣ αν διαπιστώσει ότι υπάρχει δυσαναλογία μεταξύ των τελών φοίτησης και των παροχών προς τους φοιτητές ή ότι το ύψος των τελών φοίτησης είναι τέτοιο που καθιστά αδύνατη ή δυσχερή τη συμμετοχή φοιτητών περιορισμένης εισοδηματικής ικανότητας ή ότι δεν είναι επαρκώς δικαιολογημένο το λειτουργικό κόστος του ΠΜΣ. Στον υπουργό παραμένει, επίσης, και η τελική απόφαση έγκρισης των διακρατικών ΠΜΣ.

Ακόμη, για λόγους διαφάνειας, προβλέπεται η δημοσιοποίηση, με ανάρτηση στην ιστοσελίδα των ΑΕΙ, ο απολογισμός εσόδων – εξόδων κάθε μεταπτυχιακού προγράμματος.

Επίσης, για λόγους «διασφάλισης της ποιότητας», καθιερώνεται εσωτερική και εξωτερική ακαδημαϊκή αξιολόγηση. Η εξωτερική ακαδημαϊκή αξιολόγηση πραγματοποιείται περιοδικά (παρακολούθηση ανά έτος και τελική αξιολόγηση ανά πενταετία) από Επιστημονική Συμβουλευτική Επιτροπή (Ε.Σ.Ε.), η οποία συγκροτείται με απόφαση της οικείας Κοσμητείας και αποτελείται από εννέα έως δεκαπέντε μέλη Δ.Ε.Π. άλλων Α.Ε.Ι., ή ερευνητές από Ιδρύματα του εσωτερικού ή εξωτερικού. Οι αξιολογήσεις θα δημοσιοποιούνται στο διαδικτυακό τόπο των ιδρυμάτων και θα κοινοποιούνται στον υπουργό Παιδείας.

Επιπλέον, ενισχύεται η ίδρυση δωρεάν ΠΜΣ. Ταυτόχρονα, ορίζεται ότι σε κάθε Π.Μ.Σ. το 40% των φοιτητών απαλλάσσονται των τελών φοίτησης, βάσει οικονομικών κριτηρίων. Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα απαλλαγής φοιτητή από τα τέλη φοίτησης με παροχή επικουρίας αποκλειστικά ακαδημαϊκού περιεχομένου στο ίδρυμα. Από την πλευρά τους, τα ιδρύματα καλούνται να καλύπτουν τις λειτουργικές τους ανάγκες πρωτίστως από τα λοιπά μέσα χρηματοδότησης και μόνο αν αυτά δεν επαρκούν μπορούν να επιβάλουν τέλη φοίτησης.

Ορίζεται, ακόμη, ότι ΠΜΣ μπορούν να οργανωθούν και να λειτουργήσουν σε αυτοδύναμα τμήματα που παρέχουν σπουδές πρώτου κύκλου. Μη αυτοδύναμα τμήματα των ΑΕΙ μπορούν να συμμετέχουν σε δια-τμηματικά ή δι-ιδρυματικά ΠΜΣ μόνο σε συνεργασία με αυτοδύναμα τμήματα.

Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται και διατάξεις που συστηματοποιούν τη διαδικασία επιλογής υποψηφίων διδακτόρων, τον ορισμό των επιβλεπόντων και των τριμελών συμβουλευτικών επιτροπών, τις υποχρεώσεις των υποψηφίων διδακτόρων και τη διαδικασία υποστήριξης της διατριβής.

Αλλαγές στις λειτουργίες διοίκησης και αντιπροσώπευσης στα ΑΕΙ

Στο νομοσχέδιο που παρουσίασε ο υπουργός Παιδείας περιλαμβάνονται και ρυθμίσεις που αφορούν στη διοίκηση και τις εκλογές στα ΑΕΙ. Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι στη Σύγκλητο συμμετέχουν οι πρόεδροι όλων των τμημάτων και ταυτόχρονα θα θεσμοθετηθεί Πρυτανικό Συμβούλιο για τη διευκόλυνση της καθημερινής διοίκησης των ΑΕΙ.

Η εκλογή των αντιπρυτάνεων θα γίνεται σε ξεχωριστό ψηφοδέλτιο από του Πρυτάνεις και με μονοσταυρία, ενώ επανέρχεται η φοιτητική συμμετοχή στους τομείς, τα τμήματα και τη Σύγκλητο. Οι φοιτητές δεν θα συμμετάσχουν στην εκλογή μονοπρόσωπων οργάνων (πρόεδρος, κοσμήτορας, πρύτανης, αντιπρύτανης).

Ακαδημαϊκά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας (ΑΣΑΕΕ)

Στο πλαίσιο της προώθησης του Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας, θεσμοθετούνται τα περιφερειακά Ακαδημαϊκά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας, τα οποία αναμένεται να συγκροτηθούν το Μάιο.

Τα ΑΣΑΕΕ θα αποτελούνται από εκπροσώπους όλων των πανεπιστημίων, ΤΕΙ και των Ερευνητικών Κέντρων (ΕK), οι οποίοι θα είναι μέλη ΔΕΠ ή ερευνητές της οικείας ή άλλης περιφέρειας ή από το εξωτερικό, με τετραετή θητεία. Επίσης, θα συμμετάσχει και εκπρόσωπος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της κάθε περιφέρειας.

Κύριος σκοπός των ΑΣΑΕΕ, θα είναι η χάραξη στρατηγικής για την ανάπτυξη του Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας, σε περιφερειακό επίπεδο, «εκτιμώντας τις αναπτυξιακές προοπτικές και τη στρατηγική που έχει κάθε ίδρυμα, τη δυνατότητα εκπαιδευτικών και ερευνητικών συνεργειών μεταξύ των ιδρυμάτων και τη διαμόρφωση κρίσιμων κοινών υποδομών».

Τα ΑΣΑΕΕ θα λειτουργούν συμπληρωματικά με το Εθνικό Συμβούλιο Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού και την Επιτροπή Μελέτης των Οικονομικών της Εκπαίδευσης, τα οποία έχουν ήδη θεσμοθετηθεί.

Δια-τμηματικές συνεργασίες

Τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν και να εξεταστούν, οι φοιτητές που το επιθυμούν, επιπλέον των μαθημάτων του τμήματος εισαγωγής τους, στο 25% των μαθημάτων ενός άλλου συνεργαζόμενου τμήματος, προβλέπει το νομοσχέδιο του υπουργείου.

Η συνεργασία αυτή, θα πραγματοποιείται μέσω συμφωνιών των Τμημάτων. Η επιτυχία στις εξετάσεις των μαθημάτων θα συνοδεύεται από αντίστοιχο πιστοποιητικό.

Τέλη Ιουνίου, το σχέδιο για το νέο τρόπο εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και την αναβάθμιση του Λυκείου

Με ορίζοντα υλοποίησης την επόμενη τριετία, το σχέδιο για το νέο τρόπο εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και την αναβάθμιση του Λυκείου θα ανακοινωθεί στα τέλη Ιουνίου.

Ο κ. Γαβρόγλου, επανέλαβε τα όσα έχει κατά καιρούς δηλώσει και στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής: Ότι τα βασικά χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής του μεταρρυθμιστικού σχεδίου, θα είναι η ανασυγκρότηση των τελευταίων δύο τάξεων του Λυκείου (μέσω της μείωσης μαθημάτων, αύξησης ωρών ανά μάθημα και περισσότερων επιλογών μαθημάτων), η αναβάθμιση του απολυτηρίου, η κατάργηση του σημερινού τρόπου εισαγωγής στα πανεπιστήμια, η δημιουργία ενός πιο ευέλικτου πρώτου έτους στα ΑΕΙ και η δημιουργία διετών δομών που θα δίνουν επαγγελματικές πιστοποιήσεις ευρωπαϊκών προδιαγραφών, υπό τη σκέπη των ΑΕΙ και στις οποίες θα έχουν προνομιακή πρόσβαση οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ.

Παράλληλα, για την υλοποίηση των παραπάνω, θα λειτουργήσουν -σε συνεργασία μεταξύ τους – το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας και Ανθρώπινου Δυναμικού, που συγκροτήθηκε τον Φεβρουάριο, με συμμετοχή εκπαιδευτικών και παραγωγικών φορέων, η Επιτροπή για τα Οικονομικά της Εκπαίδευσης (επίσης συγκροτήθηκε τον Φεβρουάριο), της οποίας τα πρώτα πορίσματα αναμένονται τον Ιούνιο, καθώς επίσης και τα Περιφερειακά Ακαδημαϊκά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας.