Oι ΗΠΑ ακόμη και εάν επιβάλλουν κυρώσεις στην Τουρκία για τους S-400 δεν θα ρισκάρουν να χαλάσουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία… λόγω ΝΑΤΟ και Ρωσίας
To δόγμα Kissinger δεν θα αμφισβητηθεί παρά τις κυρώσεις που ενδέχεται να υπάρξουν από τις ΗΠΑ στην Τουρκία για την χρήση του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S-400.
Ωστόσο η απόφαση για την Ανατολική Μεσόγειο έχει ληφθεί από την προεδρία Trump και θα υιοθετήσει πλήρως και ο Joe Biden ο νέος αμερικανός Πρόεδρος να ξεκινήσει διάλογος Τουρκίας και Ελλάδος.
Ο Trump είχε συμφωνήσει το πλαίσιο και απλώς έπρεπε να ωριμάσει στην Τουρκία.
Να σημειωθεί ότι μέχρι στιγμής η Τουρκία έχει διεξάγει συνολικά έρευνες σε 11 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα ελληνικής θαλάσσιας δικαιοδοσίας και από τα 9 κοιτάσματα που έχουν ελεγχθεί και τα 9 ήταν άδεια.
Οπότε η ΑΟΖ νοτίως του Καστελόριζου δεν έχει καμία αξία ενεργειακή έως σήμερα, τουλάχιστον και η παράμετρος αυτή θα ληφθεί υπόψη στον διάλογο που θα ξεκινήσει εντός κάποιων μηνών.
Η αμερικανική εξωτερική πολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο δεν θα αλλάξει…
Η αμερικανική εξωτερική πολιτική εμφορείται από το δόγμα Kissinger του πρώην υπουργού Εξωτερικών και κορυφαίου αμερικανού διπλωμάτη ο οποίος είχε υποστηρίξει την άποψη ότι στην ευρύτερη περιοχή ο αμερικανικός παράγοντας πρέπει να έχει δεσμούς και συνεργασία με την Τουρκία για γεωστρατηγικούς και όχι μόνο λόγους.
-Ο Biden ως πρώην αντιπρόεδρος της αμερικανικής κυβέρνησης είχε συνεργαστεί με την Τουρκία, αναπτύξει καλή συνεργασία αν και τότε ο Erdogan δεν είχε αναπτύξει το φιλόδοξο και μαξιμαλιστικό του σχέδιο επέκτασης στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι ΗΠΑ διατηρούν καλές σχέσεις με την Ελλάδα, όπως αποδεικνύεται και από τις βάσεις που δημιουργούνται αλλά και με την Τουρκία.
Για τους αμερικανούς και παρά την ένταση με τους S-400 η Τουρκία είναι σύμμαχος χώρα και μέλος του ΝΑΤΟ.
Συν τοις άλλοις εάν υπάρξει ένταση στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας, ο Erdogan θα στραφεί στον Putin εξέλιξη που δεν θα αρέσει καθόλου στους αμερικανούς.
Να σημειωθεί ότι η Τουρκία έχει τον 4ο μεγαλύτερη συμμετοχή στο ΝΑΤΟ και θεωρείται μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας.
Διπλωματία κατά περίπτωση και περίσταση
Έχει ενδιαφέρον να δούμε λίγο την διπλωματία κατά περίσταση και περίπτωση.
Η Τουρκία και η Ρωσία έχουν πολύ καλές σχέσεις αλλά στην Λιβύη ή στην υπόθεση του Nagorno Karabakh βρίσκονται σε αντίθετα στρατόπεδα αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν συνεργάζονται Τουρκία και Ρωσία.
Μπορεί π.χ. οι ΗΠΑ να επιβάλλουν κυρώσεις για τους S-400 αλλά αυτό θα ήταν λάθος να μεταφραστεί ως σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας.
Η διπλωματία κατά περίσταση και περίπτωση αρχίζει να κυριαρχεί στην γεωπολιτική σκακιέρα και η ελληνική εξωτερική πολιτική δεν θα πρέπει να αγνοήσει αυτή την νέα παράμετρο.
Ο αμερικανικός παράγοντας πάντως θα ήθελε να πέσουν οι τόνοι μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας και είναι πιθανό να διαμεσολαβήσουν ώστε να ξεκινήσει ο διάλογος μεταξύ ελλήνων και Τούρκων.
Το ενδεχόμενο αυτό και με τον Biden, έχει αυξημένες πιθανότητες, δηλαδή οι ΗΠΑ να διαμεσολαβήσουν στην ένταση Τουρκίας και Ελλάδος.
Πως αξιολογεί τα δεδομένα η Τουρκία
Η αποφασιστικότητα της Τουρκίας να διατηρήσει τη στάση της σε ορισμένα κρίσιμα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, του πυραυλικού συστήματος S-400, της περιφερειακής πολιτικής και της επέκτασης στην Ανατολική Μεσόγειο, αποτελούν βασικές προτεραιότητες.
Οι προσωπικοί δεσμοί και η υπέρβαση
Η προσωπική σχέση μεταξύ του Προέδρου Erdogan και του Trump είχαν ως αποτέλεσμα να ξεπεραστούν τα διμερή προβλήματα μεταξύ των δύο χωρών.
Οι δεσμοί μεταξύ της Τουρκίας και των ΗΠΑ ήταν ιδιαίτερα τεταμένοι στην εποχή του Obama, καθώς οι ΗΠΑ ήταν απρόθυμες να συλλάβουν και να εκδώσουν τον επικεφαλής της Ομάδας Τρομοκρατίας Γκουλενιστών (FETÖ) του Fetullah Gülen, ενώ επιμένουν επίσης να στηρίξουν τις δυνάμεις του YPG / PKK υπό την με το πρόσχημα της μάχης του Daesh στη βόρεια Συρία
Ο Biden κατά την προεκλογική του εκστρατεία τάχθηκε κατά του Erdogan.
Σε ένα βίντεο που εμφανίστηκε τον Αύγουστο 2020, ο Biden είχε δηλώσει ότι θα επιδιώξει αλλαγή καθεστώτος στην Τουρκία και εξέφρασε την προθυμία του να συνεργαστεί με την «ηγεσία της αντιπολίτευσης» στη χώρα για να ανατρέψει τον Ερντογάν στις εκλογές της Τουρκίας το 2023.
Μπορούμε να υποστηρίξουμε εκείνα τα στοιχεία της τουρκικής ηγεσίας που εξακολουθούν να υπάρχουν και να πάρουμε περισσότερα από αυτά και να τα ενθαρρύνουμε να είναι σε θέση να νικήσουν τον Erdogan.
Όχι με πραξικόπημα, όχι με πραξικόπημα, αλλά με την εκλογική διαδικασία”, ανέφερε ο Biden.
Η τουρκική προεδρία και πολλά κόμματα της αντιπολίτευσης επέκριναν τις παρατηρήσεις του Biden, τονίζοντας την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Τουρκίας.
Οι πραγματικές σχέσεις
Ωστόσο, οι δεσμοί μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ υπερβαίνουν πολύ τις προσωπικές σχέσεις μεταξύ των ηγετών, καθώς οι δύο σύμμαχοι βρίσκονται σε αντίθετα στρατόπεδα.
Το YPG / PKK είναι μια εθνική απειλή, για την Τουρκία, οι Κούρδοι από την πλευρά τους προσπαθούν να κερδίσουν την ελευθερία τους.
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που υπονομεύουν τις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας είναι η στάση των αμερικανών απέναντι στο YPG / PKK.
Οι ΗΠΑ συνεργάστηκαν κυρίως με το YPG / PKK στη βορειοανατολική Συρία στον αγώνα κατά του Daesh.
Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία αντιτάχθηκε σθεναρά στην παρουσία των Κούρδων στη βόρεια Συρία.
Με το πρόσχημα της μάχης κατά του Daesh, οι ΗΠΑ παρείχαν στρατιωτική εκπαίδευση και έδωσαν φορτηγά, στρατιωτική υποστήριξη στο YPG / PKK, παρά τις ανησυχίες για την ασφάλεια που είχε εκφράσει η Τουρκία.
Η έκδοση του Gülen είναι απαραίτητη
Η FETÖ έχει σημαντική παρουσία στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων ιδιωτικών σχολείων που λειτουργούν ως ροή εσόδων για την ομάδα.
Οι ΗΠΑ φιλοξενούν μια μεγάλη κοινότητα Gülenists, συμπεριλαμβανομένου του Gülen.
Ο Gülen ζει σε αυτοεπιβαλλόμενη εξορία σε ένα απομονωμένο συγκρότημα στην πολιτεία της Πενσυλβανίας των ΗΠΑ από το 1999.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν λάβει επτά αιτήματα έκδοσης για τον Gulen από την Τουρκία, αλλά δεν υπήρξε ανταπόκριση.
Για την Τουρκία οι FETO είναι τρομοκρατική ομάδα, η οποία μεταμφιέστηκε ως φιλανθρωπικό κίνημα με θρησκευτικό μανδύα και προσπάθησε να καταλάβει την εξουσία το 2013.
Τρία χρόνια αργότερα, προσπάθησε να ανατρέψει την κυβέρνηση και πάλι με στήριξη στρατιωτικών.
Η απόπειρα πραξικοπήματος το 2016 τελικά απέτυχε.
Οι S-400 και οι πιθανές κυρώσεις
Ένα άλλο ζήτημα σύγκρουσης μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ είναι η αγορά του Ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400 από την Τουρκία, ενώ δεν προχώρησε και η εξαγορά των αμερικανικών πολεμικών αεροσκαφών F-35 Lightning II.
Οι ΗΠΑ ισχυρίστηκαν ότι το σύστημα S-400 δεν είναι συμβατό με τα συστήματα του ΝΑΤΟ ενώ οι αμερικανοί θεώρησαν ότι η Ρωσία θα μπορούσε να αποκτήσει πρόσβαση στα αεροσκάφη F-35.
Η Τουρκία, ωστόσο, επιμένει ότι το S-400 δεν θα ενσωματωθεί στα συστήματα του ΝΑΤΟ και δεν θα αποτελέσει απειλή για τη συμμαχία.
Προηγούμενες συνομιλίες μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ για την αγορά πυραύλων Patriot κατέρρευσαν λόγω πολλών ζητημάτων, από το ζήτημα των S-400 έως τη δυσαρέσκεια της Τουρκίας με τους όρους που έθεσαν οι Αμερικανοί.
Η Τουρκία είπε ότι θα συμφωνήσει για τους Patriot μόνο εάν περιλαμβάνονται όροι μεταφοράς τεχνολογίας και κοινής παραγωγής.
Η εμπλοκή με Patriot, F-35 και S-400 είναι πιθανό να οδηγήσουν σε κυρώσεις των αμερικανών κατά της Τουρκίας για την χρήση του ρωσικού οπλικού συστήματος S-400.
Τούρκοι στρατιωτικοί αναλυτές αναφέρουν ότι η ενεργοποίηση των πυραύλων S-400 σίγουρα θα δημιουργήσει ένα μεγάλο πρόβλημα μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ.
«Θα είναι δύσκολο να αποφευχθούν κυρώσεις μόλις η Τουρκία ενεργοποιήσει τα S-400.
Ακόμη και ο Trump είχε προειδοποιήσει για κυρώσεις, το ίδιο θα πράξει και ο Biden.
Πως θα είναι οι σχέσεις Τουρκίας με Biden;
Μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι η Τουρκία και ο Biden, που εργάστηκαν για 36 χρόνια ως γερουσιαστής και 8 χρόνια ως αντιπρόεδρος, διαφωνούν σε πολλά ζητήματα από τη Συρία έως τους πυραύλους S-400.
Ο Biden προτείνει ανοιχτά ότι το YPG / PKK θα πρέπει να υποστηριχθεί στη Συρία από τις ΗΠΑ, ενώ αμφισβητεί την παρουσία των πυραύλων του ΝΑΤΟ στην αεροπορική βάση Incirlik της Τουρκίας.
Ο Biden είχε πάρει θέση και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
«Η κυβέρνηση Trump πρέπει να πιέσει την Τουρκία για να αποφύγει περαιτέρω προκλητικές ενέργειες στην περιοχή κατά της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένων απειλών βίας, θα πρέπει να υπερισχύσει η διπλωματία” δήλωσε ο Biden.
Θα απομακρυνθούν Τουρκία και ΗΠΑ;
Αναμένεται, λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά τα θέματα, ο Biden να αποστασιοποιηθεί από τον Erdogan και την Τουρκία, κάτι που θα έβλαπτε τη συμμαχία μεταξύ των δύο χωρών του ΝΑΤΟ.
Ωστόσο, είναι επίσης γνωστό ότι ο Biden δίνει προτεραιότητα στον στρατηγικό αγώνα ενάντια στη Ρωσία, πράγμα που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ χρειάζονται ευέλικτους συμμάχους, όπως η Τουρκία.
Αν και πολλοί ειδικοί προβλέπουν επιστροφή στις πολιτικές της εποχής του Obama μετά την νίκη Biden στις ΗΠΑ, άλλοι ωστόσο υποστηρίζουν ότι οι συνθήκες έχουν αλλάξει δραστικά από τότε, και ως εκ τούτου, δεν θα ήταν λογικό να διατηρηθούν οι ίδιες πολιτικές σήμερα.
Για τους Τούρκους ο Biden δεν μπορεί παρά να διατηρήσει ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας με τον Erdogan.
Τονίζεται για την ιστορία ότι ο Biden επισκέφθηκε την Τουρκία τέσσερις φορές ως αντιπρόεδρος και μπορεί λεκτικά να καταφέρεται κατά του Erdogan αλλά πίσω από τις πόρτες άλλα συμβαίνουν.
