Είναι το Νταβός και η παγκόσμια ελίτ σε κρίση;

Το Brexit, η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ και η άνοδος του λαϊκισμού έχουν κλονίσει την παγκόσμια «φιλελεύθερη» ελίτ. Μπορεί το Νταβός, η ιδεολογική τους συνήθεια, να επιβιώσει στη νέα εποχή; Η μήπως μιλάμε πλέον για την ήττα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, με την παγκόσμια ελίτ να βρίσκεται σε αποδρομή;

Είναι πάρα πολύ εύκολο να ασκήσει κάποιος κριτική στο «Νταβός», το ετήσιο αλπινικό προσκύνημα της παγκόσμιας ελίτ, όπως αποκαλείται. Κάθε χρόνο οι συμμετέχοντες, δηλαδή οι πλούσιοι και οι ισχυροί του πλανήτη, υπογραμμίζουν την ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής κάτω από το βουητό των ιδιωτικών τζετ, υπόσχονται να αντιμετωπίσουν τον υποσιτισμό, την ώρα που «τσιμπολογάνε» καναπεδάκια με χαβιάρι, και δεσμεύονται να μειώσουν τις ανισότητες ενώ σερβίρονται από έναν στρατό υπηρετικού προσωπικού πολυτελή γεύματα.

«Αλλά, πέρα από τις συχνά ενοχλητικές αντιθέσεις, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ ήταν πάντα ικανό να προβάλλει τον ρόλο του στο “λάδωμα” των τροχών του κοινωνικού φιλελευθερισμού. Ως μία συμμαχία που ιδρύθηκε πριν από την παγκοσμιοποίηση αισθανόταν ασφάλεια γνωρίζοντας ότι σε μεγαλύτερη ή μικρότερη έκταση ήταν σε αρμονία με το ρεύμα της ιστορίας» γράφει το BBC.

Kαι μετά ήρθε το 2016. Στην αρχή της χρονιάς, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν ακόμη ένας από τους πολλούς δυνητικούς υποψηφίους για την αμερικανική προεδρία και η ημερομηνία για το βρετανικό δημοψήφισμα παραμονής ή μη στην Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είχε ορισθεί ακόμη, οι θαμώνες του Νταβός ήταν αξιοσημείωτα αισιόδοξοι. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι εφέτος η τελευταία ημέρα του Φόρουμ συμπίπτει με την ημέρα ορκωμοσίας του Τραμπ στη θέση του 45ου προέδρου των ΗΠΑ, ενώ οι διαδικασίες για το Brexit αναμένεται να ξεκινήσουν στα τέλη του Μαρτίου.

Στην ετήσια έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για τους παγκόσμιους κινδύνους, όπου επιχειρήθηκε να προβλεφθούν οι μελλοντικές κρίσεις, έγινε μικρή αναφορά στις αντισυστημικές δυνάμεις ενώ ο ιδιοκτήτης της μεγάλης διαφημιστικής εταιρείας WPP Μάρτιν Σόρελ εμφανιζόταν καθησυχαστικός, προβλέποντας ότι η Χίλαρι Κλίντον θα αναδεικνυόταν νικήτρια στις προεδρικές στις ΗΠΑ.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες φαίνονταν σίγουροι ότι οι θεσμοί τους θα επιβιώσουν παρά τις προκλήσεις που δημιουργήθηκαν από τη μαζική εισροή προσφύγων και μεταναστών, από τις πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις σε πρωτεύουσες και από την άνοδο του εθνικολαϊκισμού. Δώδεκα μήνες αργότερα, ο κόσμος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ είναι ασύγκριτα πιο βουβός.

Με την αξιοσημείωτη εξαίρεση του δισεκατομμυριούχου Τζορτζ Σόρος, λίγοι καταδικάζουν δημόσια τον επερχόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ, αν και οι καθημερινές προφορικές του δηλώσεις δείχνουν ότι η μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη κινείται όλο και πιο μακριά από το οικονομικό μοντέλο του Νταβός.

Αυτή η αλλαγή συνοψίζει τη νέα τάξη πραγμάτων στον κόσμο τόσο καλά όσο η παρουσία του φαινομενικά απεγνωσμένου Κλάους Σβαμπ, του σεβαστού γερμανού ακαδημαϊκού που αποτελεί την κινητήρια δύναμη πίσω από το Νταβός, στον Πύργο του Τραμπ τον προηγούμενο μήνα στο Μανχάταν. Η επίσκεψη του Σβαμπ είναι επίσης ενδεικτική της δύναμης του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ και της ικανότητάς του να εξαπλώνει την «αλήθεια του Νταβός» σε ευρεία κλίμακα, τόσο πολιτικά όσο και γεωγραφικά.

Πράγματι, οι προτάσεις του Ντόναλντ Τραμπ έχουν εδώ και καιρό προταθεί στο Φόρουμ (αν και ο ίδιος δεν έχει ακόμη παρευρεθεί) ενώ όταν αμφιλεγόμενες προσωπικότητες, όπως ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Βενιαμίν Νετανιάχου, επισκέπτονται το ελβετικό θέρετρο, λαμβάνονται υπ’ όψιν με δυσκολία.

Παράλληλα, πολλά έχουν ειπωθεί γύρω από το γεγονός πως ο Σι Τζινπίνγκ έγινε ο πρώτος πρόεδρος της Λαϊκής Κίνας που λαμβάνει μέρος στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Καθώς το Νταβός υποδέχθηκε τη μεγαλύτερη εμπορική αντιπροσωπεία χώρας από ποτέ άλλοτε, δεν είναι λίγοι εκείνοι που βλέπουν σε αυτό ένα σημάδι: η στροφή των ΗΠΑ προς τον απομονωτισμό αφήνει κενό που θα καλυφθεί από άλλες μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις.

Για την ιστορία, κινεζική αντιπροσωπεία προσκλήθηκε για πρώτη φορά στο Νταβός το 1979 ενώ,αν και απείχε τα τελευταία χρόνια, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έστειλε εφέτος πλήθος κόσμου στο ελβετικό βουνό, περισσότερους από ποτέ.

«Και καθώς ο γεωπολιτικός χάρτης αλλάζει, η προσέγγιση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ – κατά την οποία πολύ λίγα απαιτούνται να γίνουν και τα πάντα έχουν αφεθεί στην ευγενή συζήτηση – μπορεί ακόμη και να οδηγήσει το Νταβός στην αποφυγή της ιδεολογικής απομόνωσης, ακόμη και εάν δεν καταφέρει να κρατήσει την κατανάλωση σαμπάνιας μακριά από τα πρωτοσέλιδα» καταλήγει το ρεπορτάζ του BBC.