Πέρασε αρκετός χρόνος μετά το τουρκικό δημοψήφισμα ώστε να μπορεί να γίνει μια εκτίμηση των πραγμάτων σήμερα και στο εγγύς μέλλον, γιατί το μεσοπρόθεσμο και μακρύτερο μέλλον της Τουρκίας είναι αδύνατο να εκτιμηθεί. Ο κύριος λόγος είναι η εγγενής πλέον αστάθεια και ρηγμάτωση της Χώρας.
Η εκλογή του Ερντογάν ως αιρετού δικτάτορα δυσαρέστησε πολλούς στο εσωτερικό και σχεδόν όλους στο εξωτερικό.
Αυτό δεν έχει σημασία. Αυτό πλέον που έχει σημασία είναι αν ο Ερντογάν μπορέσει να κρατηθεί στην εξουσία και αν, υπό αυτόν, το Τουρκικό Κράτος, μπορεί να λειτουργήσει κανονικά και να εξασφαλίσει τις ελάχιστες συνθήκες ειρήνης και ευημερίας που έχει ανάγκη ο Τουρκικός Λαός.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, βραχυχρόνια τουλάχιστον, ο Ερντογάν έχει επικρατήσει. Ότι αμφισβητείται έντονα από πολύ μεγάλο τμήμα του Τουρκικού Λαού και σιωπηλά από σημαντικό τμήμα του Τουρκικού κατεστημένου ,είναι επίσης βέβαιο. Ότι η εντιμότητα του Δημοψηφίσματος είναι αμφισβητήσιμη είναι επίσης βέβαιο.
Όμως ο Τουρκικός Λαός είναι συνηθισμένος και σε εθνοσωτήρες και σε αυταρχισμό, συχνά δικτατορικό .
Ο ίδιος ο Κεμάλ υπήρξε ουσιαστικά δικτάτορας, όμως σε μια Οθωμανική Τουρκία, συνηθισμένη στην αυθαιρεσία των Σουλτάνων, Βεζίρηδων και Πασάδων, ο Κεμαλικός αυταρχισμός έμοιαζε με δημοκρατικό πολίτευμα.
Ο Κεμάλ, εξευρωπαΐζοντας τους Τούρκους, ουσιαστικά διχοτόμησε την Τουρκία στην “Ευρωπαϊκή” Τουρκία της Ανατολικής Θράκης και των Μικρασιατικών παραλίων και την ασιατική Τουρκία της Ανατολίας. Οι διάδοχοι του Κεμάλ τριχοτόμησαν την Τουρκία, αρνούμενοι στους Κούρδους τα ισότιμα δικαιώματα που τους είχε υποσχεθεί ο Κεμάλ.
Οι Τούρκοι της Ανατολίας έγιναν πολιτικά ορατοί όταν άρχισε να εμφανίζεται το ισλαμικό κόμμα με τον Ερμπακάν το οποίο απέκτησε ουσιαστική οντότητα την δεκαετία του 1990. Τότε, για πρώτη φορά, οι έμποροι και οι βιοτέχνες της Ανατολίας άρχισαν να αποκτούν φωνή και να επηρεάζουν τα πράγματα στην Τουρκία.
Ο Ερντογάν έδωσε φωνή, ύπαρξη και ευημερία στην Τουρκία της Ανατολίας, με το αρχικά δυτικό-φιλόφιλο ισλαμικό κόμμα του, παρ’ ότι υπήρξε Δήμαρχος Κωνσταντινουπόλεως .
Στην αρχή τα πράγματα πήγαν πολύ καλά . Ο Ερντογάν προωθώντας ιδεολογικά το Ισλάμ και αναπτύσσοντας οικονομικά την Ανατολία με μεγάλες κρατικές και ιδιωτικές επενδύσεις έφερε ευημερία στο Ικόνιο, την Καισάρεια, ακόμη και στο κουρδικό κυρίως Ντιαρμπεκίρ.
Παρ’ όλα τα προβλήματα τα πράγματα για την Τουρκία εξελίσσονταν ομαλά μέχρι περίπου το 2008,όπου με τον πόλεμο της Γάζας και το επεισόδιο με το Μαβί Μαρμαρά ο Ερντογάν υιοθέτησε προ-παλαιστινιακή και προ-αραβική στάση και άρχισε την αντί-ισραηλινή ρητορική.
Την αρχή της Αραβικής “άνοιξης”, το 2011 ο Ερντογάν την εξέλαβε σαν ευκαιρία για την επέκταση της Τουρκίας. Ταυτίστηκε με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, που του στοίχισε την εχθρότητα της Αιγύπτου και σε συνεννόηση και με χρηματοδότηση των Σαουδαράβων και του Κατάρ, στήριξε την δημιουργία στρατεύματος του Ισλαμικού Κράτους, και εξαπέλυσε τις δυνάμεις αυτές εναντίον του, μέχρι τότε στενού φίλου του, Άσσαντ. Τις δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους στήριζε επιμελητειακά και με κάθε άλλο τρόπο η Τουρκική Κυβέρνηση μέχρι πρόσφατα. Μερικά μέρη της τις στηρίζουν ακόμη ενώ το Τουρκικό Κράτος μάχεται πλέον επίσημα εναντίον του Ισλαμικού Κράτους.
Εδώ αρχίζει η εκτροπή. Ο Ερντογάν θεώρησε ότι ήταν η ευκαιρία του Αιώνα για την Τουρκία να επανακτήσει εδάφη στην Συρία και το Ιράκ.
Όσο κρατούσε το Ισλαμικό χάος στις χώρες αυτές ο Ερντογάν ήταν καλός για την Δύση και η Δύση καλή για τον Ερντογάν ,μέχρις ότου αποσαφηνίστηκε για αυτόν, ότι ο στρατηγικός στόχος των ΗΠΑ στην περιοχή, ήταν η δημιουργία Κουρδικού Κράτους, το οποίο με βεβαιότητα οδηγεί σε συρρίκνωση της Τουρκίας και όχι σε επέκταση της.
Εδώ έγκειται και η ουσία του προβλήματος στις σχέσεις του Ερντογάν με Τραμπ και Πούτιν.
Παρ’ όλα τα κοινά τους χαρακτηριστικά, διότι και οι τρεις είναι, διπλωματικά ανορθόδοξοι οπορτουνιστές και λαϊκιστές, τα κοινά τους συμφέροντα είναι λίγα.
Τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα ΗΠΑ και Ρωσίας στην περιοχή, ουσιαστικά εγκλωβίζουν τον Ερντογάν, ο οποίος λανθασμένα πιστεύει ότι μπορεί να παίξει τον ένα εναντίον του άλλου. Το κοινό συμφέρον Αμερικής – Ρωσίας περιορίζεται μόνο στην καταπολέμηση του στρατιωτικού Ισλαμικού Κράτους στην Συρία και το Ιράκ. Κατόπιν ο μεν Πούτιν θέλει να κρατήσει το καθεστώς Άσσαντ, αν όχι τον ίδιο, ως εγγύηση για τις Ρωσικές Βάσεις στην Συρία, που τώρα επεκτείνονται και την συμμαχία του με το Ιράν και κατ’ ανάγκη και με την Χεζμπολά, ο δε Τραμπ θέλει να κρατήσει την συμμαχία του με τους Κούρδους, κυρίως ,αλλά όχι μόνο, αυτούς της Συρίας και του Ιράκ και να μειώσει, αν όχι να μηδενίσει την παρουσία του Ιράν και της Χεζμπολά στην Συρία, οι οποίοι είναι και δηλωμένοι εχθροί του Ισραήλ.
Ο Ερντογάν βρίσκεται στην μέση. Η συγκρουσιακή κατάσταση των υπερδυνάμεων του αφήνει μηδενικό χώρο για ελιγμούς και η συστράτευση του με τον ένα ή τον άλλο αντίπαλο θα τον διαλύσει διότι ο άλλος θα τον χτυπήσει αλύπητα προς συμμόρφωση και επίδειξη ισχύος στους άλλους γείτονες. Στην Συρία τα περιφερειακά συμφέροντα της Τουρκίας αντίκεινται με τα συμφέροντα και της Ρωσίας και των ΗΠΑ.
Μετά το δημοψήφισμα η δράση του Ερντογάν τον έφερε αντίθετο και με τις δυο Υπερδυνάμεις.
Η Τουρκία, με μια δραματική κίνηση, που έχει την ίδια σημασία με την κατάρριψη πέρσι του Ρωσικού πολεμικού αεροσκάφους, άρχισε τον αεροπορικό βομβαρδισμό των Κούρδων μαχητών/συμμάχων των Αμερικανών, εντός του Συριακού εδάφους, σκοτώνοντας περί τους 20 μαχητές.
Η αντίδραση του Αμερικανικού Στέητ Ντιπάρτμεντ και Πενταγώνου υπήρξε σκληρή.
Παρ’ όλο αυτό η Τουρκική Αεροπορία βομβάρδισε και τους Κούρδους στο Ιράκ κοντά στην πόλη Sinjar με αρκετά θύματα.
Ο Ερντογάν συνέχισε με εισβολή αρμάτων στα Συροκουρδικά εδάφη τα οποία προσέβαλαν οι Κούρδοι με αποτέλεσμα καταιγισμό πυροβολικού από την Τουρκία. Τελικά οι Τουρκικές Ε.Δ. απεσύρθησαν δε Κούρδοι απέδειξαν ότι είναι αποφασισμένοι να υπερασπίσουν τα νεοαποκτηθέντα εδάφη τους έναντι παντός εισβολέων, με αμερικανική βέβαια βοήθεια και στήριξη.
Η αμερικανική απάντηση ήρθε αμέσως επίσης με την αύξηση της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ προς τους Κούρδους και την αύξηση της παρουσίας αμερικανών στρατιωτικών στα Κουρδικά εδάφη.
Όταν ο Ερντογάν, απερίσκεπτα, δήλωσε πρώτος ότι η Συριακή Αεροπορία έπληξε αμάχους με Σάριν, εκθέτοντας έτσι και τους Ρώσους διότι ή έγινε εν αγνοία τους ή με την συναίνεση τους, ευθύνονται και για τις πράξεις του Άσσαντ, ο Πούτιν διέκοψε αμέσως τα αεροπορικά τσάρτερς Ρώσων Τουριστών προς την Τουρκία και απαγόρευσε τις εισαγωγές της τουρκικής ντομάτας, την παραγωγή της οποίας εξήγαγαν οι Τούρκοι κατά 90% στην Ρωσία. Η ντομάτα που σαπίζει στα χωράφια είναι το μήνυμα της μικρής δυσαρέσκειας του Πούτιν.
Ο Ερντογάν έχει χάσει την στήριξη και των δυο Υπερδυνάμεων διότι έκανε το διπλωματικό και γεωπολιτικό λάθος να γίνει από επιτήδειος σύμμαχος, πιθανός αντίπαλος.
Θα συναντηθεί αυτόν τον μήνα και με τον Τραμπ και με τον Πούτιν . Και οι δυο του έχουν διαμηνύσει ότι θέλουν να συζητήσουν την Συρία.
Εσωτερικά συνεχίζει ακάθεκτος τις συλλήψεις των «Γκιουλενιστών». Πρόσφατα συνέλαβε χίλιους αστυνομικούς. Η αντίδραση στον Ερντογάν βράζει όχι μόνο στην Δυτική Τουρκία.
Ήδη, η ισχυρή πολιτική αντίπαλος του, είναι η ισλαμίστρια «Γιαγιά» Ακσενέρ «,η επονομαζόμενη Λύκαινα, όνομα που συνδέεται ισχυρά με τον ιδεολογικό μύθο της ρίζας του έθνους των Τούρκων. Η Ακσενέρ, με πολιτική δεινότητα, προσελκύει ταυτόχρονα συντηρητικούς, ισλαμιστές, κοσμικούς και εθνικιστές. Είναι η αναδυόμενη απειλή προς την μονοκρατορία Ερντογάν.
Εξωτερικά η ΕΕ άρχισε την διαδικασία διακοπής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία.
Οι επιλογές του Ερντογάν δεν θα του κερδίσουν την Ανατολή αλλά τον κάνουν ήδη να χάνει την Δύση
