«Χρειαζόμαστε μια ενιαία λύση πληρωμών ικανή να ανταποκριθεί στις διαρκώς εξελισσόμενες τεχνολογικές συνθήκες και στις απαιτήσεις των χρηστών». Επεσήμανε η υποδιοικήτρια της ΤτΕ Χριστίνα Παπακωνσταντίνου σε χαιρετισμό στο Συνέδριο Payments 360°.
Όπως είπε, «οι άμεσες πληρωμές αποτελούν μια πανευρωπαϊκή λύση πληρωμών, προερχόμενη από ευρωπαϊκούς φορείς και απευθυνόμενη σε Ευρωπαίους (και όχι μόνο) καταναλωτές, διευκολύνοντας την αγορά πληρωμών να υποστηρίξει την ενιαία αγορά και το ενιαίο νόμισμα. Για αυτόν τον λόγο η αύξηση της διείσδυσης των άμεσων πληρωμών απαιτεί την συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων».
«Επιπλέον, θα ήθελα να σημειώσω ότι, στην περίπτωση υιοθέτησης ενός ψηφιακού ευρώ από το Ευρωσύστημα, αυτό θα αποτελέσει ένα μέσο πληρωμής που θα ενσωματώνει τα χαρακτηριστικά της άμεσης πληρωμής, ενώ ταυτόχρονα θα διατηρεί και τις ιδιότητες του χρήματος κεντρικής τράπεζας, όπως η προσβασιμότητα, η ασφάλεια και η χρηστικότητα.
Σε κάθε περίπτωση, στόχος της Τράπεζας της Ελλάδος παραμένει η ομαλή και ασφαλής λειτουργία των υπηρεσιών πληρωμών, που έχει ως αποτέλεσμα την εύρυθμη οικονομική δραστηριότητα και συμβάλλει στη διατήρηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο ευρώ».
Ο Χαιρετισμός της Υποδιοικήτριας της ΤτΕ Χριστίνας Παπακωνσταντίνου στο Συνέδριο Payments 360°
Αγαπητοί προσκεκλημένοι, κυρίες και κύριοι, καλημέρα. Mε μεγάλη χαρά σάς καλωσορίζω σε αυτή τη σημαντική εκδήλωση για τις πληρωμές. Το σημερινό συνέδριο αποτελεί εξαιρετική ευκαιρία για μια γόνιμη ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τον διαρκώς εξελισσόμενο χώρο των πληρωμών.
Από την πλευρά μου, επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με μια αναφορά στις προσπάθειες του Ευρωσυστήματος με στόχο την ανάπτυξη του τομέα και την αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρει η ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Κατ’ αρχάς, τον Νοέμβριο του 2018, το Ευρωσύστημα έθεσε σε λειτουργία το TIPS (TARGET Instant Payment Settlement), μια ενιαία και οριζόντια υποδομή που προσφέρει πλήρη διαλειτουργικότητα και μέγιστη γεωγραφική προσβασιμότητα σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Το TIPS αποτελεί την κατ’ εξοχήν πανευρωπαϊκή λύση άμεσων πληρωμών με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια ως προς τον κίνδυνο διακανονισμού, αφού οι συναλλαγές εκτελούνται σε χρήμα κεντρικής τράπεζας.
Στη συνέχεια, το 2019, το Ευρωσύστημα διατύπωσε μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τις πληρωμές λιανικής, θέτοντας ως βασική προτεραιότητα την πλήρη ανάπτυξη των άμεσων πληρωμών και την ενθάρρυνση της χρήσης τους έτσι ώστε να καθιερωθούν ως η νέα κανονικότητα.
Παράλληλα, προχώρησε σε έρευνες που έδειξαν ότι οι άμεσες πληρωμές αποτελούν απαίτηση των πολιτών, οι οποίοι επιθυμούν ευκολότερες, ταχύτερες και ασφαλέστερες πληρωμές σε πραγματικό χρόνο με οριστικό διακανονισμό, 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, 365 ημέρες το χρόνο.
Ωστόσο, παρά την πρόοδο που επιτεύχθηκε στο κομμάτι των υποδομών με τη δημιουργία του TIPS, δεν παρατηρείται ανάλογη πρόοδος στο επίπεδο της απευθείας αλληλεπίδρασης με τους χρήστες πληρωμών (front-end), το οποίο παραμένει κατακερματισμένο και χαρακτηρίζεται από την απουσία μιας πανευρωπαϊκής λύσης.
Σήμερα, στην Ελλάδα στο ΤIPS συμμετέχουν 13 πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών, συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, οι οποίοι αντιστοιχούν στο 97% του συνόλου των εγχώριων λογαριασμών πληρωμών. Τον Μάρτιο του 2023, οι συναλλαγές με άμεσες πληρωμές υπερδιπλασιάστηκαν σε ετήσια βάση, αντανακλώντας τη σημαντική δυναμική της διείσδυσης των άμεσων πληρωμών στην ελληνική αγορά. Παραμένουν, παρ’ όλα αυτά, στο 8,5% του συνόλου των μεταφορών πίστωσης, ποσοστό χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Η αύξηση της διείσδυσης των άμεσων πληρωμών ισοδυναμεί με την ευρύτερη υιοθέτηση μίας λύσης ικανής να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις και στις αυξανόμενες ανάγκες των Ευρωπαίων καταναλωτών και επιχειρήσεων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη μεγάλη αύξηση στις ηλεκτρονικές πληρωμές που επέφερε η πανδημία του κορωνοϊού. Η διάδοση των άμεσων πληρωμών θα συμβάλει επίσης στην περαιτέρω εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης και στην ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του ευρώ. Η επίτευξη αυτονομίας στον χώρο των πληρωμών αποτελεί, άλλωστε, αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής του Ευρωσυστήματος, στο επίκεντρο της οποίας βρίσκονται οι άμεσες πληρωμές λιανικής.
Εάν οι άμεσες πληρωμές δεν αναπτυχθούν επαρκώς, ικανοποιώντας το αίτημα των πολιτών για καινοτόμες πληρωμές, άλλοι φορείς θα καλύψουν αυτό το κενό. Χαρακτηριστικά παρατηρούμε ότι οι big techs, δηλαδή οι παγκόσμιες εταιρίες τεχνολογίας, αποκτούν συνεχώς μεγαλύτερο ρόλο και μερίδιο αγοράς στην παροχή λύσεων που αλληλεπιδρούν απευθείας με τους χρήστες πληρωμών. H υπερβολική εξάρτηση από μη Ευρωπαίους παρόχους και υποδομές θα μπορούσε να βλάψει τον ανταγωνισμό, καθιστώντας την ευρωπαϊκή αγορά πληρωμών λιγότερο δυναμική, ποικιλόμορφη και καινοτόμο. Θα μπορούσε επίσης να αφήσει σημαντικούς τομείς της οικονομίας μας εκτεθειμένους σε επιλογές εταιριών με παγκόσμια ισχύ στην αγορά που δεν συμμερίζονται απαραίτητα τους στρατηγικούς στόχους της Ευρώπης.
Επομένως, θα πρέπει να ενισχύσουμε τους παράγοντες που θα οδηγήσουν σε περαιτέρω ενδογενή ανάπτυξη των άμεσων πληρωμών. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται η αναμενόμενη τροποποίηση του Κανονισμού 260/2012 της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο προτεινόμενος νέος Κανονισμός, μεταξύ άλλων:
- Καθιστά υποχρεωτική την παροχή άμεσων μεταφορών πίστωσης από τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών, μέσω των διαύλων εκκίνησης πληρωμών λιανικής, όπως, για παράδειγμα, η σάρωση κωδικού QR μέσω smartphone, επιδιώκοντας έτσι την επίτευξη μιας κρίσιμης μάζας όσον αφορά τον αριθμό των συναλλαγών και των χρηστών.
- Προβλέπει λύσεις για την προστασία των καταναλωτών και τη μείωση της απάτης. Η ασφάλεια των συναλλαγών πρέπει να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα, καθώς είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εμπιστοσύνη του κοινού στις άμεσες πληρωμές.
- Ρυθμίζει το θέμα της τιμολόγησης των άμεσων πληρωμών, εξασφαλίζοντας ότι θα είναι ελκυστική και διαφανής. Η μείωση του μοναδιαίου κόστους, η οποία θα καταστήσει τις άμεσες πληρωμές μία πραγματικά συμφέρουσα λύση, θα επιτευχθεί ως αποτέλεσμα οικονομιών κλίμακας μέσω της αύξησης των συναλλαγών.
- Τέλος, διαμορφώνει τη διαδικασία ελέγχου των συναλλαγών (sanctions screening) στην κατεύθυνση της πλήρους συμμόρφωσης με τις διεθνείς κανονιστικές υποχρεώσεις. Για το σκοπό αυτό, προβλέπεται η υιοθέτηση μιας πανευρωπαϊκής λύσης που βασίζεται στην άμεση ενημέρωση και έλεγχο της βάσης δεδομένων των πελατών κάθε παρόχου υπηρεσιών πληρωμών αντί του ελέγχου κάθε μεμονωμένης συναλλαγής.
Κυρίες και κύριοι,
Στην Τράπεζα της Ελλάδος, έχουμε θέσει ως προτεραιότητα την πλήρη υιοθέτηση των άμεσων πληρωμών από την ελληνική αγορά στο πλαίσιο της στρατηγικής του Ευρωσυστήματος και των στόχων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πρωτοπορώντας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ως εντολοδόχος τράπεζα του Δημοσίου, παρέχουμε από τις 16 Φεβρουαρίου στο κοινό τη δυνατότητα να πραγματοποιεί άμεσες πληρωμές προς το Δημόσιο, τόσο εγχώρια όσο και διασυνοριακά. Με αυτό τον τρόπο συμβάλλουμε έμπρακτα στη διάδοση των άμεσων πληρωμών στην εγχώρια αγορά και στην υιοθέτηση σύγχρονων πρακτικών από την πλευρά του Ελληνικού Δημοσίου. Πόσο σημαντικό είναι αυτό το έργο φαίνεται χαρακτηριστικά από το γεγονός ότι, κατά τη μικρή περίοδο λειτουργίας του, το ποσοστό των διασυνοριακών άμεσων πληρωμών στην Τράπεζα της Ελλάδος ήταν σχεδόν διπλάσιο από το αντίστοιχο εθνικό. Ενδεικτικά οφέλη από αυτή τη νέα υπηρεσία είναι η απλοποίηση των συναλλαγών με το Δημόσιο και η ελαχιστοποίηση του χρόνου διεκπεραίωσής τους, η εξοικονόμηση πόρων για τους εμπλεκόμενους, η ενθάρρυνση της χρήσης καινοτόμων και ασφαλών μέσων πληρωμών στις καθημερινές συναλλαγές, η παροχή ενός φιλικού προς το περιβάλλον μέσου πληρωμής και η δυνατότητα συνδυασμού των άμεσων πληρωμών με υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας όπως το Request-to-Pay.
Είμαστε πεπεισμένοι ότι η πρωτοβουλία αυτή θα συμβάλει στη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών διευκολύνοντας την αλληλεπίδρασή τους με το Δημόσιο.
Η προσπάθεια της Τράπεζας της Ελλάδος να υποστηρίξει την έγκαιρη υιοθέτηση των άμεσων πληρωμών από την ελληνική αγορά ευθυγραμμίζεται πλήρως άλλωστε με τις τρέχουσες κανονιστικές εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Επιτρέψτε μου να ολοκληρώσω συνοψίζοντας.
Χρειαζόμαστε μια ενιαία λύση πληρωμών ικανή να ανταποκριθεί στις διαρκώς εξελισσόμενες τεχνολογικές συνθήκες και στις απαιτήσεις των χρηστών. Οι άμεσες πληρωμές αποτελούν μια πανευρωπαϊκή λύση πληρωμών, προερχόμενη από ευρωπαϊκούς φορείς και απευθυνόμενη σε Ευρωπαίους (και όχι μόνο) καταναλωτές, διευκολύνοντας την αγορά πληρωμών να υποστηρίξει την ενιαία αγορά και το ενιαίο νόμισμα. Για αυτόν τον λόγο η αύξηση της διείσδυσης των άμεσων πληρωμών απαιτεί την συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων.
Επιπλέον, θα ήθελα να σημειώσω ότι, στην περίπτωση υιοθέτησης ενός ψηφιακού ευρώ από το Ευρωσύστημα, αυτό θα αποτελέσει ένα μέσο πληρωμής που θα ενσωματώνει τα χαρακτηριστικά της άμεσης πληρωμής, ενώ ταυτόχρονα θα διατηρεί και τις ιδιότητες του χρήματος κεντρικής τράπεζας, όπως η προσβασιμότητα, η ασφάλεια και η χρηστικότητα.
Σε κάθε περίπτωση, στόχος της Τράπεζας της Ελλάδος παραμένει η ομαλή και ασφαλής λειτουργία των υπηρεσιών πληρωμών, που έχει ως αποτέλεσμα την εύρυθμη οικονομική δραστηριότητα και συμβάλλει στη διατήρηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο ευρώ.
Ευελπιστώ ότι οι συζητήσεις που θα πραγματοποιηθούν στο σημερινό συνέδριο θα συνδράμουν ουσιαστικά τις προσπάθειες για βελτίωση των υπηρεσιών πληρωμών στη χώρα μας και εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες σας.
Σας ευχαριστώ.
