Σε ανοδική αναθεώρηση της πρόβλεψής της για την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το 2023 για την Ελλάδα, προχώρησε ο οίκος Fitch, από 0,9% σε 1,9%, μετά από ισχυρότερη από την αναμενόμενη οικονομική δραστηριότητα το 3ο τρίμηνο, αλλά μείωσε τις προσδοκίες για το 2024 από 2,1% σε 1,2%.
Όπως αναφέρει ο οίκος, ένα περιβάλλον ασθενούς εξωτερικής ζήτησης και αυστηρότερης νομισματικής πολιτικής της ευρωζώνης θα δημιουργήσουν αντίθετους ανέμους στην ελληνική ανάπτυξη τα επόμενα τρίμηνα.
Τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στις 6 Σεπτεμβρίου αποκάλυψαν ότι η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο 1,3%, με την άνοδο να οφείλεται στον ισχυρό σχηματισμό ακαθάριστου κεφαλαίου (+3,2% σε τριμηνιαία βάση), ενώ η εγχώρια κατανάλωση αποδείχθηκε επίσης σημαντικά πιο ανθεκτική από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως (+0,9%). Έτσι, η Fitch αναφέρει ότι έχει υιοθετήσει μια πιο αισιόδοξη άποψη για τη βραχυπρόθεσμη πορεία της οικονομίας, ενώ μετρίασε την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη για το 2024 από 2,1% σε 1,2%, λόγω της υψηλότερης βάσης το 2023.
Η συμβολή της κατανάλωσης
Βραχυπρόθεσμα, η ιδιωτική κατανάλωση θα παραμείνει ο κύριος μοχλός ανάπτυξης στην Ελλάδα, συνεισφέροντας 1,3 ποσοστιαίες μονάδες στην ανάπτυξη το 2023 και 1,2 ποσοστιαίες μονάδες το 2024. Μετά την ανθεκτική ζήτηση, η Fitch αναμένει περαιτέρω εξασθένηση των αντίξοων ανέμων.
Η ισχύς της κατανάλωσης (η οποία αυξήθηκε κατά 3,2% σε ετήσια βάση) υποστηρίχθηκε, κατά την άποψη της Fitch, από τα συνεχιζόμενα οφέλη στην απασχόληση καθώς και από την απότομη μείωση του πληθωρισμού από το 12,1% σε ετήσια βάση το Σεπτέμβριο του 2022 στο 3,5% τον Αύγουστο, μια τάση που αναμένει να συνεχιστεί στο εγγύς μέλλον. Το ποσοστό ανεργίας διατήρησε την καθοδική του τάση και η απασχόληση συνέχισε να βελτιώνεται, αν και με βραδύτερο ρυθμό από το 2022.
Πληθωρισμός
Η Fitch προβλέπει τον πληθωρισμό της Ελλάδας στο τέλος του 2023 στο 4,2% σε ετήσια βάση και στο 2,1% το 2024, ενώ προβλέπει το ποσοστό ανεργίας στο μέσο όρο του 11,2% το 2023 και 7,8% το 2024. Αυτοί οι παράγοντες θα συμβάλουν στην περαιτέρω ενίσχυση των διαθέσιμων εισοδημάτων των νοικοκυριών και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών να έχει σημειώσει επίσης αξιοσημείωτα κέρδη τους τελευταίους μήνες.
Ως αποτέλεσμα, η Fitch αναμένει ότι η πρόσφατη μείωση του όγκου των λιανικών πωλήσεων θα αρχίσει να αντιστρέφεται, ιδιαίτερα καθώς ο πληθωρισμός συνεχίζει να μειώνεται. Η μείωση που οφείλεται κυρίως στις ασθενέστερες πωλήσεις των σούπερ μάρκετ θα πρέπει να αναχαιτιστεί κάπως από την επέκταση της κυβερνητικής πρωτοβουλίας «Market Pass», μια άμεση επιδότηση των νοικοκυριών για είδη παντοπωλείου, από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο.
Ο ρόλος της ΕΚΤ
Ωστόσο, το στενότερο πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής θα λειτουργεί ολοένα και περισσότερο ως τροχοπέδη για τη δραστηριότητα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Τον Ιούλιο του 2023, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πραγματοποίησε αυτό που η Fitch θεωρεί ως την τελική αύξηση στον επιθετικό κύκλο σύσφιξης που ξεκίνησε ένα χρόνο πριν, αυξάνοντας το επιτόκιο καταθέσεων στο 3,75%.
Η Fitch αναμένει ότι το υψηλότερο κόστος άντλησης επενδυτικού κεφαλαίου θα οδηγήσει σε απότομη επιβράδυνση της αύξησης των ακαθάριστων παγίων επενδύσεων από 11,7% το 2022 σε 4,7% το 2023. Μεγάλο μέρος της αύξησης των πάγιων επενδύσεων θα έχει ως γνώμονα την κυβέρνηση, καθώς αναμένεται η τρίτη δόση της χρηματοδότησης του nextGenEU αργότερα φέτος, αξίας περίπου 0,8% του ΑΕΠ.
Η τουριστική έκρηξη ανεπαρκής για να αντισταθμίσει τη μείωση των εξαγωγών αγαθών
Η Fitch προβλέπει ότι το καθαρό εμπόριο θα συνεισφέρει 2,2 ποσοστιαίες μονάδες το 2023 ως αποτέλεσμα χαμηλότερου όγκου εισαγωγών και αναμένει ότι η συνεισφορά θα γίνει αρνητική το 2024 λόγω της ανάκαμψης των εισαγωγών. Πράγματι, το περιβάλλον της εξωτερικής ζήτησης παρέμεινε ασθενές, καθώς η ζήτηση για ελληνικά μεταποιημένα προϊόντα έχει υποχωρήσει, με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση των εξαγωγών αγαθών κατά 9,8% και των συνολικών εξαγωγών κατά 1,2%.
Ο οίκος αναμένει ότι η ανάπτυξη της ευρωζώνης θα είναι σταθερή έως το τέλος του 2023, υποδηλώνοντας ότι η πρόσφατη αδυναμία θα παραμείνει βραχυπρόθεσμα. Μια ισχυρή τουριστική περίοδος, παρά τις πυρκαγιές τους καλοκαιρινούς μήνες, έχει ενισχύσει ωστόσο τις εξαγωγές, με την αύξηση των αφίξεων από τις ΗΠΑ να είναι η ισχυρότερη μεταξύ των μεγαλύτερων χωρών τουριστικής προέλευσης της Ελλάδας.
Κίνδυνοι για το Outlook
Οι κίνδυνοι για τις προβλέψεις είναι ισορροπημένοι. Εάν η ανάπτυξη στην ευρωζώνη εκπλήξει το β’ εξάμηνο του 2023, η Fitch αναμένει ότι η ελληνική οικονομία θα δει περαιτέρω ανοδικές πιέσεις μέσω των καναλιών εξωτερικού εμπορίου, ιδιαίτερα στις εξαγωγές αγαθών. Από την άλλη πλευρά, η έκταση της αρνητικής επίδρασης των υψηλότερων επιτοκίων στην ελληνική οικονομική δραστηριότητα παραμένει εξαιρετικά αβέβαιη.
Η αύξηση των σταθερών επενδύσεων θα μπορούσε ακόμη να εκπλήξει προς τα κάτω, καθώς το αδύναμο εξωτερικό περιβάλλον μειώνει την προθυμία των επιχειρήσεων να επενδύσουν σε πρόσθετη δυναμικότητα παράλληλα με τα υψηλότερα επιτόκια δανείων. Ο δανεισμός των ελληνικών νοικοκυριών για αγορά κατοικίας, ωστόσο, τείνει να είναι χαμηλότερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, γεγονός που αναμένεται να μειώσει τις επιπτώσεις του κύκλου σύσφιξης της ΕΚΤ.
