Πώς βγήκαν τα Ελληνικά Πετρέλαια από την κρίση

Ακριβώς δύο χρόνια συμπληρώνουν σήμερα στο τιμόνι των Ελληνικών Πετρελαίων ο εκτελεστικός πρόεδρος Στάθης Τσοτσορός και ο διευθύνων σύμβουλος Γρηγόρης Στεργιούλης. Το διοικητικό δίδυμο των ΕΛΠΕ παραχωρεί από κοινού συνέντευξη στο «Βήμα της Κυριακής» και μιλάει για όλα. Για το κλείσιμο της αξιολόγησης, για το εφιαλτικό πρώτο εξάμηνο του 2015 με το τραγικό δυστύχημα στον Ασπρόπυργο και τα capital controls, για τα ιστορικά ρεκόρ που πέτυχε ο όμιλος το 2016 σε παραγωγή, εξαγωγές και λειτουργικά κέρδη, για τις γαλαντόμες συμβάσεις με το προσωπικό, τη μετοχή, τις προοπτικές του 2017 που είναι ιδιαίτερα ευοίωνες και ανοίγει τα χαρτιά του δίνοντας τις πρώτες μετριοπαθείς εκτιμήσεις για το αν έχουμε ή όχι πετρέλαιο στη Δυτική Ελλάδα.

Στ. Τσοτσορός: «Το κλείσιμο της αξιολόγησης δεν μπορεί παρά να κριθεί ως μια ιδιαίτερα θετική εξέλιξη, αφού σε συνδυασμό με τις αναμενόμενες αποφάσεις για το χρέος, ανοίγει τον δρόμο για την απρόσκοπτη πρόσβαση της χώρας μας στις αγορές χρήματος και θέτει τις βάσεις για τη διαμόρφωση του πλαισίου έναρξης της αναπτυξιακής διαδικασίας και οριστικής εξόδου από την κρίση.

Μετά τη θετική αντίδραση του Χρηματιστηρίου και των αποδόσεων των ομολόγων, η αναμενόμενη ποσοτική χαλάρωση και οι ρυθμίσεις για το χρέος θα συμβάλουν καθοριστικά στη δημιουργία θετικού επιχειρηματικού κλίματος, αναγκαίας προϋπόθεσης για την ανάκαμψη της οικονομίας, την ενίσχυση της ζήτησης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας».

Σήμερα κλείνετε ακριβώς δύο χρόνια στο τιμόνι των Ελληνικών Πετρελαίων. Ο πρώτος απολογισμός;

Γρ. Στεργιούλης: «Αναλάβαμε σε μια πολύ δύσκολη συγκυρία. Την άνοιξη του 2015 η χώρα ήταν σε πολιτική αστάθεια. Στις 7 Μαΐου 2015 συγκροτήθηκε σε σώμα το διοικητικό συμβούλιο και στις 8 Μαΐου συνέβη το τραγικό δυστύχημα στο διυλιστήριο του Ασπροπύργου με τέσσερις συναδέλφους νεκρούς. Η καινούργια μονάδα στην Ελευσίνα είχε προβλήματα, το διυλιστήριο στον Ασπρόπυργο έκλεισε για 45 ημέρες και στο τέλος Ιουνίου επιβλήθηκαν τα capital controls και σταμάτησαν οι πιστώσεις. Εγινε μεγάλη προσπάθεια. Οι μονάδες επανεκκίνησαν, αντιμετωπίστηκε άμεσα η έλλειψη ρευστότητας και μετά τις αρχές Αυγούστου ομαλοποιήθηκε η κατάσταση».

Στ. Τσοτσορός: «Οι επιδόσεις αυτές δεν ήρθαν χωρίς κόπο. Ναι, τα περιθώρια διύλισης ανέβηκαν, αλλά σημειώστε μερικά νούμερα για να δείτε ποια ήταν η κατάσταση της εταιρείας όταν παραλάβαμε. Με στοιχεία 30/6/2015 οι δανειακές υποχρεώσεις της εταιρείας ήταν 3,66 δισ. ευρώ, καθώς το επενδυτικό πρόγραμμα μαμούθ των 3 δισ. ευρώ έγινε με δανεισμό και δεν καλύφθηκε τουλάχιστον σε ένα ποσοστό με αύξηση κεφαλαίου.

Παράλληλα, οι εμπορικές υποχρεώσεις προς προμηθευτές μαζί με τα χρέη στο Ιράν ήταν άλλα 2,66 δισ. ευρώ. Τα χρηματοοικονομικά κόστη έφταναν ετησίως τα 220 εκατ. ευρώ. Για να πληρωθούν έγκαιρα τα δάνεια και να τηρηθούν τα debt covenants ο κλοιός ήταν ασφυκτικός. Η ύπαρξη υψηλών ρευστών διαθεσίμων στο ταμείο ήταν απαρέγκλιτη προϋπόθεση για την τήρηση των δεικτών. Στο  τέλος του 2014 μετρητά και ισοδύναμα ήταν 1,84 δισ., εκ των οποίων μετρητά μόνο 218 εκατ. ευρώ. Στο τέλος του 2015 τα μετρητά ήταν 237 εκατ. ευρώ. Στις 31/3/2017 όμως στο ταμείο βρίσκονται 700 εκατ. ευρώ μετρητά και άλλα 340 εκατ. ευρώ ισοδύναμα. Επίσης, στις 31/3/2017 τα τραπεζικά δάνεια είχαν υποχωρήσει στα 2,992 δισ. ευρώ και οι υποχρεώσεις προς προμηθευτές στα 1,71 δισ. ευρώ. Παράλληλα, τα χρηματοοικονομικά κόστη του 2017 θα περιοριστούν στα 180 εκατ. ευρώ μετά την επιτυχή αναδιάρθρωση του δανεισμού και την έκδοση νέου ομολόγου με χαμηλότερα επιτόκια. Τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (ebitda) το 2014 ήταν αρνητικά κατά 84 εκατ. και το 2016 πετύχαμε ιστορικό ρεκόρ 833 εκατ. ευρώ. Εφέτος το πρώτο τρίμηνο του 2017 τα ebitda συνεχίζουν να παρουσιάζουν εντυπωσιακούς ρυθμούς αύξησης αλλά επιτρέψτε μας να μη σας πούμε κάτι περισσότερο, αφού πρώτα θα πρέπει να ενημερωθούν οι μέτοχοι».

Γρ. Στεργιούλης: «Αγοράσαμε φθηνότερα αργό πετρέλαιο μέσω διακρατικών συμφωνιών με Ιράν και Αίγυπτο, η ποιότητα των οποίων φέρνει ακόμη καλύτερες αποδόσεις στο τελικό προϊόν. Σε κάθε βαρέλι κερδίζουμε 0,80 σεντς του δολαρίου και ετησίως 80 εκατ. ευρώ. Πλέον η αναλογία των προμηθευτών μας είναι 50% traders και 50% διακρατικές συμφωνίες. Τα διυλιστήρια του Νότου δουλεύουν πάνω από την ονομαστική τους διαθεσιμότητα. Στο ιστορικό ρεκόρ παραγωγής των 14,8 εκατ. μετρικών τόνων του 2016 δεν συνέβαλε μόνο η Ελευσίνα αλλά και ο Ασπρόπυργος. Το 2017 ο συνδυασμός προμήθειας πρώτων υλών σε καλές τιμές και της υψηλής μηχανικής διαθεσιμότητας συνηγορούν για νέο ρεκόρ παραγωγής. Θα εξαρτηθεί βεβαίως από το χρονικό σημείο που θα κάνει συντήρηση η Ελευσίνα. Στην εμπορία, εκτός από τα δικά μας σήματα ΕΚΟ/ΒΡ, ενισχύσαμε τη θέση μας στην εγχώρια χονδρική αγορά με ρίσκο να υποστούμε κάποιες επισφάλειες, όπως έγινε στην περίπτωση της Jetoil. Παράλληλα και η μονάδα πετροχημικών Diaxon στην Κομοτηνή έκανε ρεκόρ παραγωγής. Γενικότερα, όλη η αλυσίδα δουλεύει πάνω στην αποτίμηση κόστος/όφελος.

Εργώδης προσπάθεια έγινε και με τις εξαγωγές. Η εταιρεία ποτέ δεν είχε τέτοιον προσανατολισμό. Επρεπε αυτά τα δύο χρόνια να φτιαχτούν υποδομές για εξαγωγές, οι οποίες πλέον αντιπροσωπεύουν το 60% της παραγωγής. Στο κομμάτι της εξωστρέφειας πρώτος στόχος είναι η απρόσκοπτη και διαρκής τροφοδότηση των θυγατρικών σε Σκόπια, Μαυροβούνιο, Κύπρο κ.α. ώστε να διευρυνθούν τα μερίδια αγοράς και μετά το πλεόνασμα της παραγωγής θα προωθηθεί στην ελεύθερη αγορά».

Γρ. Στεργιούλης: «Το σκάνδαλο με τους ρύπους των πετρελαιοκίνητων VW, η στροφή των αυτοκινητοβιομηχανιών σε πιο αποδοτικούς κινητήρες βενζίνης και η σταδιακή εκτόπιση του ντίζελ θέρμανσης από το φυσικό αέριο όντως έχει επηρεάσει τη ζήτηση, αλλά στη Βόρεια Ευρώπη. Στην περιοχή της Μεσογείου η ζήτηση παραμένει ισχυρή και η Ελλάδα είναι η μόνη που έχει πλεόνασμα παραγωγής. Βεβαίως, τα περιθώρια διύλισης στο ντίζελ βαίνουν μειούμενα αλλά στον Ασπρόπυργο, στις βενζίνες έχουμε καλύτερα περιθώρια.

Από το 2020 αρχίζουν οι περιορισμοί στην περιεκτικότητα θειαφιού στο μαζούτ των πλοίων από 3,5% σε 0,5%. Εχουμε αρχίσει παραγωγή μαζούτ χαμηλού θείου για τη ναυσιπλοΐα. Σε λίγο θα αναπτυχθεί αποθειωτική διαδικασία και στα τρία διυλιστήρια στην Ελλάδα ώστε να μπορούν να παράξουν ποσότητες και να είμαστε μπροστά από τον ανταγωνισμό».

Στ. Τσοτσορός: «Ναι. Αποκτήσαμε από την Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα την έκταση 452 στρεμμάτων όπου βρισκόταν το εργοστάσιο της Πυρκάλ, το οποίο μεταφέρθηκε. Το κόστος μαζί με τα έξοδα κατεδάφισης και καθαρισμού θα ανέλθει στα 26 εκατ. ευρώ. Η αγορά έγινε για να δημιουργήσουμε μια νεκρή ζώνη μεταξύ του διυλιστηρίου και του αστικού ιστού των Δήμων Μάνδρας και Ελευσίνας. Ισως στο μέλλον ανεγείρουμε στην έκταση κάποιο κτίριο διοίκησης των ΕΛΠΕ. Υπάρχουν και κάποιες προτάσεις για μια ανάπτυξη πρασίνου ήπιας χρήσης στο παραλιακό μέτωπο της Ελευσίνας. Ολα όμως είναι πρόωρα».

Στ. Τσοτσορός: «Ισχύει. Είμαστε όμως, όπως είπατε, σε ανοδική πορεία και ήδη η αγορά ανταποκρίνεται σε μια εταιρεία με μεγάλο capacity και σταθερά έξοδα. Η κεφαλαιοποίηση της εταιρείας όταν άνοιξε το χρηματιστήριο στις 3/8/2015 μετά τα capital controls ήταν 1,25 δισ. και σήμερα είναι 1,62. δισ. Επίσης το τετράμηνο 30/12/2016 έως 27/4/2017 η μετοχή μας ενισχύθηκε κατά 19,9% και της Motor Oil κατά 20,61% υπεραποδίδοντας σε σχέση με τον Γενικό Δείκτη που κέρδισε 9,78%».

Πρόσφατα υπογράψατε επιχειρησιακή σύμβαση με τους εργαζομένους με τις γνωστές παροχές των 17 μισθών, αλλά επανέρχεται και το χρονοεπίδομα, με αποτέλεσμα να δίνετε και αυξήσεις 2,5%. Οι αμοιβές αυτές δεν είναι λίγο προκλητικές όταν υπάρχουν 1,1 εκατ. άνεργοι; Γρ. Στεργιούλης:
«Η εργασιακή ειρήνη σε κάθε εταιρεία έχει τη σημασία της αλλά σε ένα διυλιστήριο ακόμη περισσότερο. Μια απεργία στα ΕΛΠΕ οδηγεί σε κλείσιμο των μονάδων και η επανεκκίνησή τους είναι μια διαδικασία με κινδύνους για το προσωπικό. Εχουμε στο παρελθόν τέτοια συμβάντα και όσο διοικούμε εμείς, δεν θα επιτρέψουμε όσο περνάει από το χέρι μας να δημιουργηθούν τέτοιες προϋποθέσεις. Επίσης, και τα κόστη από μια απεργία είναι τεράστια για ένα διυλιστήριο. Για την αύξηση έχετε δίκιο. Παλιά το χρονοεπίδομα το έτρωγε ο πληθωρισμός αλλά τώρα λογίζεται ως αύξηση. Ολες οι θυγατρικές έχουν επιχειρησιακές συμβάσεις. Προχωρήσαμε στην πρόσληψη 150 χειριστών γιατί οι βάρδιες ήταν αποδυναμωμένες και θα ακολουθήσουν προσλήψεις σε μηχανικούς και συντηρητές».

Το κοίτασμα του Πατραϊκού «οδηγός» και για τα άλλα οικόπεδα

Η εταιρεία συμμετέχει στους διαγωνισμούς στη Δυτική Ελλάδα για την ανεύρεση υδρογονανθράκων που έχει προκηρύξει το υπουργείο Ενέργειας και είναι «μέσα» στα 6 από τα 20 οικόπεδα που θα παραχωρηθούν προς εκμετάλλευση. Τελικά έχουμε πετρέλαιο στην Ελλάδα; Εχετε υποστηρίξει ότι το κοίτασμα του Πατραϊκού ανέρχεται σε 100 εκατ. βαρέλια.
Στ. Τσοτσορός: «Στο παρελθόν τα ΕΛΠΕ έχουν κάνει έρευνες για υδρογονάνθρακες σε Αίγυπτο και Λιβύη. Θεωρούμε υποχρέωση να χαρτογραφήσουμε και την Ελλάδα και θα υποβάλουμε προσφορές και για τα υπόλοιπα 16 οικόπεδα. Δεν γνωρίζουμε αν έχουμε πετρέλαιο στη χώρα. Η συμβολή μας στις έρευνες πρωτίστως έχει αυτόν τον σκοπό: να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα – θετικά ή αρνητικά. Η αλήθεια είναι ότι η ανακάλυψη κοιτασμάτων σε Ισραήλ, Αίγυπτο και Κύπρο έχει οδηγήσει σε αναθεώρηση των εκτιμήσεων των γεωλόγων και για την Ελλάδα με αποτέλεσμα κολοσσοί της βιομηχανίας άντλησης να είναι έτοιμοι να συμμετάσχουν σε έρευνες κυρίως νότια της Κρήτης. Σεισμικά υπάρχουν για όλη την Ελλάδα αλλά πλέον έχουμε και τρισδιάστατα μοντέλα. Η τεχνολογία μάς βοηθά πολύ για αξιόπιστα αποτελέσματα».

Στον Πατραϊκό έχετε βρει κοίτασμα;
Γρ. Στεργιούλης: «Στον Πατραϊκό ολοκληρώθηκαν οι σεισμικές έρευνες τον Ιανουάριο. Είμαστε κοινοπραξία μαζί με την Edison. Υπάρχει βεβαιωμένο κοίτασμα 100 εκατ. βαρελιών. Είναι οι ανάγκες της χώρας για ένα έτος. Για την κοινοπραξία μας αν η ποιότητα είναι σωστή και το κοίτασμα αντλήσιμο θα είναι μια κερδοφόρα δραστηριότητα. Θα κάνουμε ανακοινώσεις τον Ιούνιο».

Δηλαδή ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα;
Γρ. Στεργιούλης: «Οταν ολοκληρωθούν οι έρευνες και επιβεβαιωθεί ο στόχος, θα κάνουμε γεώτρηση. Αν η γεώτρηση είναι πετυχημένη, το 2019 θα εγκατασταθεί πλοίο που θα αντλεί το πετρέλαιο. Γενικότερα υπάρχουν τρεις φάσεις: η πρώτη είναι τα σεισμικά με κόστος 5-6 εκατ. ευρώ, ακολουθούν οι δοκιμαστικές γεωτρήσεις με κόστος 50-100 εκατ. ευρώ και τέλος η εκμετάλλευση με πλωτές εξέδρες και η δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας».