Σε ένα περιβάλλον επιβραδυνόμενης ανάπτυξης, η ελληνική οικονομία θα υπεραποδώσει και πάλι το 2024, με τη βοήθεια των επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας, εκτιμά η ING αξιολογώντας το γεγονός ότι μετά από ένα σταθερό δεύτερο τρίμηνο (του 2023), το ελληνικό εποχικά προσαρμοσμένο ΑΕΠ παρουσίασε εκπληκτικά ήπιο ρυθμό το τρίτο τρίμηνο του 2023, αλλά εξακολουθεί να είναι αρκετά θετικό για το έτος.
Οι χαμηλότερες κρατικές δαπάνες και οι ήπιες εξαγωγές ήταν μέρος της εξήγησης, μαζί με την επιβράδυνση της κατανάλωσης. Ωστόσο, τα στοιχεία για την κατανάλωση φάνηκαν κάπως διφορούμενα, δεδομένων των ισχυρών εισερχόμενων ξένων τουριστικών ροών της χώρας το καλοκαίρι.
Σύμφωνα με τον επενδυτικό οίκο, η ελληνική οικονομία έκλεισε το 2023 με ανάπτυξη 2% και θα εμφανίσει ρυθμούς 1,3% το 2024 και 2% το 2025. Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας ενδέχεται να σπρώξει την ανάπτυξη του 2024 υψηλότερα από τα προβλεπόμενα επίπεδα, σημειώνουν οι αναλυτές.
Αναπτυξιακά, ο αντίκτυπος των πλημμυρών που έπληξαν την κεντρική Ελλάδα τον Σεπτέμβριο θα έπρεπε να είχε περιορίσει το τρίτο τρίμηνο, αλλά περισσότερα στοιχεία ενδέχεται να εμφανιστούν στα δεδομένα του τέταρτου τριμήνου, παρόλο που τα δημόσια ταμεία ενδέχεται να προχωρήσουν σε αποζημιώσεις. Έχοντας πλήξει μια περιοχή παραγωγής τροφίμων, οι πλημμύρες πιθανότατα είχαν ήδη συμβάλει στην ανοδική πίεση στις τιμές των τροφίμων, οι οποίες, τον Νοέμβριο, εξακολουθούσαν να αυξάνονται με ισχυρό ετήσιο ρυθμό 9%.
Μεικτά μηνύματα
Η εικόνα της ανάπτυξης μπορεί να βελτιωθεί ελαφρώς το τέταρτο τρίμηνο, αλλά η ING βλέπει τα στοιχεία με επιφυλακτικότητα. Οι έρευνες για τις επιχειρήσεις στέλνουν μικτά μηνύματα, με τους κατασκευαστές να γίνονται πιο απαισιόδοξοι και τους παρόχους υπηρεσιών πιο αισιόδοξους στο τέλος του έτους. Η καταναλωτική εμπιστοσύνη ήταν πιο ασταθής, αλλά υποστηρίχθηκε από μια ανθεκτική αγορά εργασίας.
Τον Νοέμβριο, το ποσοστό ανεργίας επιβεβαιώθηκε στο 9,4%, το χαμηλότερο επίπεδο από τις αρχές του 2009, πολύ πριν από την κρίση του δημόσιου χρέους. Από πλευράς κατανάλωσης, μια αδύναμη μέτρηση των λιανικών πωλήσεων Οκτωβρίου (σε όγκους) φαίνεται να επηρεάζει την ανάπτυξη στις υπηρεσίες, όπου μια παρατεταμένη τουριστική περίοδος μπορεί να θολώνει την εικόνα.
Η πορεία του 2024
Η Ελλάδα όμως πρόκειται να ξεπεράσει τις επιδόσεις της ευρωζώνης το 2024 χάρη στα κεφάλαια του RRF, σύμφωνα με την ING. Ενώ εκτίθεται στους ίδιους γεωπολιτικούς κινδύνους, θα είναι σε θέση να αξιοποιήσει τα κεφάλαια RFF της ΕΕ, καθώς το σχέδιο προβλέπει μεγαλύτερο ρόλο για επενδύσεις παρά για μεταρρυθμίσεις. Ο επενδυτικός δίαυλος θα είναι επομένως βασικός, πιθανώς βοηθούμενος κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους από την αναμενόμενη χαλάρωση της πολιτικής επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Οι εξελίξεις στην κατανάλωση θα συνδέονται με το τι συμβαίνει στην αγορά εργασίας. Σε αυτό το σημείο, η ING εκτιμά ότι η αύξηση της απασχόλησης θα μπορούσε ενδεχομένως να επιβραδυνθεί, αλλά ο συνδυασμός δημογραφικών παραγόντων και έλλειψης εργαζομένων σε συγκεκριμένους τομείς, όπως οι κατασκευές, θα συνεχίσει να υποστηρίζει τη συσσώρευση εργατικού δυναμικού, περιορίζοντας τα περιθώρια για οποιαδήποτε σημαντική αύξηση του ποσοστού ανεργίας.
Ο ρόλος της επενδυτικής βαθμίδας
Η επίδοση των δημόσιων οικονομικών φαίνεται ότι θα παραμείνει θετική. Οι δημοσιονομικές εξελίξεις ήταν σταθερά θετικές τα τελευταία τρίμηνα και το 2023, με την Ελλάδα να αναμένεται να έχει έλλειμμα περίπου 2,2% του ΑΕΠ και πρωτογενές πλεόνασμα 1%.
Η σταθερή ανάπτυξη και η δημοσιονομική επίδοση έχουν επιφέρει τις πολυαναμενόμενες αναβαθμίσεις αξιολόγησης. Μετά την αναβάθμιση από την Fitch τον Δεκέμβριο, η Ελλάδα έχει πλέον δύο (η άλλη είναι από τον S&P) από τρεις μεγάλους οίκους αξιολόγησης που αποδίδουν στο χρέος της επενδυτική βαθμίδα (με σταθερή προοπτική). Οι αγορές αντέδρασαν, ωθώντας το spread των ελληνικών ομολόγων στην περιοχή των 110 μ.β..
Πέρα από το καθαρό όφελος από τη μείωση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους, η επενδυτική βαθμίδα θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει την Ελλάδα καθιστώντας την πιο ελκυστική για εισερχόμενες άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ). Σε αυτό το πλαίσιο, δεν αποκλείεται να υπάρξει ανοδική αναθεώρηση του ελληνικού ΑΕΠ, το οποίο επί του παρόντος εκτιμάται στο 1,3% το 2024.
